Απόστολος Στάικος: “Να υπάρχει ισορροπία”

Συνέντευξη στην Άννα Παχή

Έμπειρος δημοσιογράφος και τώρα στιχουργός, ο Απόστολος Στάικος συμπράττει με τον Γιώργο Κωνσταντινίδη και δημιουργούν τον “Αόριστο”, μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερη δουλειά. Το γιατί, θα το διαπιστώσετε μόνοι σας.

“Αόριστος”

Γεννήθηκε στο μυαλό του Γιώργου Κωνσταντινίδη και το δικό μου το 2015. Γνωριστήκαμε σε ένα σεμινάριο στίχου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, με εισηγητή τον Γιώργο Ανδρέου. Διάβασα μερικούς από το “Μπορντώ” και τη “Βάτο καιόμενη”, ήρθε,  συστήθηκε, είπε πως του άρεσαν και θα ήθελε να τους μελοποιήσει.  Ήταν μεγάλη τιμή. Γνωριστήκαμε, τα βρήκαμε και πρότεινε να κάνουμε  δίσκο. Γράψαμε περίπου είκοσι τραγούδια, διαλέξαμε έντεκα και ξεκίνησε η περιπέτεια. Είδαμε στη Σφίγγα τον Θοδωρή Νικολάου και μας άρεσε πολύ. Αποδείχτηκαν, τόσο εκείνος όσο και η Παυλίνα Κατσή, που συμμετέχει σε δυο τραγούδια, ιδανικοί ερμηνευτές.

Έχει ιδιαίτερη θεματολογία.

Όπως είπε και ο Θοδωρής, δεν συναντάς συχνά τραγούδι για μια τρανσέξουαλ, σε πρώτο μάλιστα πρόσωπο. Ή ένα τραγούδι για έναν αμφιφυλόφιλο. Φυσικά υπάρχει το “Φίλε, αδελφή ψυχή” του Παπάζογλου, και “Ο Αχιλλέας από το Κάιρο” του Τουρνά. Το μόνο άλλο τραγούδι που γνωρίζω σε πρώτο πρόσωπο, είναι το “Ένα τραγούδι για το χειμώνα” από τις Μουσικές  Ταξιαρχίες, όμως ο Πανούσης έβγαινε ως περσόνα, δίνοντας  άλλο μήνυμα. Πλέον, ακούγεται ο στίχος “λούγκρα, συκιά, με φώναζαν”… Δύσκολο.

Ακούγοντας αυτό και την “Καιόμενη βάτο” σοκαρίστηκα. Ναι, γνωρίζουμε και σε κάποιο βαθμό υπάρχει μια αποδοχή, όχι όμως πλήρης. Κυρίως επειδή και αυτός που το ζει δεν το αποδέχεται πλήρως.

Δεν ήταν πρόθεση να σοκάρουμε, αλλά τελικά συμβαίνει.  Όσον αφορά αυτό που λες, ναι, κι αυτός που το ζει, δεν μιλά ανοιχτά, δεν βγαίνει να αφηγηθεί την ιστορία του. Το σέβομαι απόλυτα, το καταλαβαίνω. Έστειλα την “Βάτο” σε τρανς γυναίκες και δεν τους άρεσε.  Το βρήκαν στερεοτυπικό, καθώς μιλά για τη Συγγρού. Κάνοντας ρεπορτάζ για την νομική αναγνώριση ταυτότητας και το σύμφωνο συμβίωσης, εκείνο που άκουσα από όλες τις τρανς ήταν πως καταλήγουν στην Συγγρού γιατί δεν έχουν άλλες επιλογές. Όταν άλλο γράφει η ταυτότητα, κι άλλο φαίνεται, ποιός θα τους δώσει δουλειά; Το τραγούδι  καταγγέλλει το bulling στο σχολείο, την κοινωνική υποκρισία. Είναι μεγάλος ο αριθμός των παντρεμένων ανδρών που “επισκέπτονται” τις τρανς, όπως κάνουν και οι γιοί τους. Ως δημιουργούς, μας ενδιέφερε πολύ, κι αυτό είναι το στίγμα του “Αόριστου”, να ξεφύγουμε από τις δυο εκδοχές του ερωτικού τραγουδιού: Το βάσανο του χωρισμού, και την τρέλα του έρωτα. Αυτή ήταν η ίντριγκα. Θελήσαμε να φτιάξουμε ιστορίες που δεν ακούγονται συχνά, δεν προβάλλονται. Ποτέ δεν εμφανίστηκε αμφιφυλόφιλος ήρωας σε σήριαλ ή ελληνική ταινία.  Υπάρχει επίσης ένα τραγούδι για την ανεργία. Ο “Αόριστος” έχει ανοιχτή θεματολογία  και  αυτό είναι που μου άφησε, το διαφορετικό. Άλλωστε, κάποια τραγούδια γράφτηκαν ξέροντας πως δεν έχουν καμιά ελπίδα να παιχτούν στα ραδιόφωνα.

Στα συμβατικά ίσως.

Έχεις δίκιο, στα ιντερνετικά έχουν. Εάν στόχος είναι – και γιατί να μην είναι – να υπάρξει ευρύτερη αποδοχή για ένα ή δυο τραγούδια, αυτό δεν θα συμβεί στα συμβατικά. Ας πούμε οι “Αναμνήσεις”, το “Στα χέρια μου ψωμί”, δεν “περνάνε”. Δεν πειράζει, τα τραγούδια έχουν αυτόνομη πορεία, κάποια στιγμή δικαιώνονται. Θα θέλαμε ένα βίντεο κλιπ για τη “Βάτο”, πιστεύουμε ότι θα βοηθήσει. Ίσως αναδειχτεί όταν το ανακαλύψει ο gay χώρος, όσο κι αν ο όρος είναι αδόκιμος. Άλλωστε, πολλά τραγούδια ανεβαίνουν με τη στήριξη κάποιων ομάδων ακροατών.

Πότε κυκλοφόρησε;

Στα εναπομείναντα δισκοπωλεία της Αθήνας, την πρώτη εβδομάδα του Φλεβάρη και ψηφιακά, είκοσι μέρες νωρίτερα. Την ημέρα της παρουσίασης, στη Σφίγγα, έσκασε γενική απεργία. Ούτε μετρό, ούτε λεωφορείο, τίποτα. Το μαθαίνω και φλερτάρω με το εγκεφαλικό. Χρειάστηκε να το αναβάλλουμε για την επόμενη μέρα, όπου έπρεπε να μπορεί το μαγαζί, οι μουσικοί, οι ερμηνευτές, οι φίλοι, να μπορούν όλοι. Ευτυχώς έγινε και ήταν εξαιρετική βραδιά. Μόλις ολοκληρώθηκε η αποστολή των cd στα ραδιόφωνα, ήρθε η καραντίνα. Πολλοί το έλαβαν στο σταθμό τους, αλλά δεν μπορούσαν να πάνε και ως εκ τούτου, δεν μπορούσαν να το ακούσουν. Άλλοι δεν γνώριζαν καν αν το είχαν λάβει. Μέχρι στιγμής δουλεύουμε με τα τωρινά δεδομένα κι ελπίζουμε να γίνουν κάποια live, ίσως το χειμώνα.

Σε κάμποσα από τα τραγούδια, οι στίχοι είναι σαφώς ποίηση.

Αυτό δεν είναι κάτι που μπορώ να πω εγώ. Δεν έχω γράψει ποτέ μου ποίημα. Έγραφα με στόχο τα λόγια να ντυθούν με φωνή και τη μουσική του Γιώργου. Στον “Άόριστο” προσπαθήσαμε να βάλουμε αλήθεια και ομορφιά.  Να κάνουμε κάτι ενδιαφέρον για αυτόν που θα το ακούσει.

Αποτελούν προσωπικές εμπειρίες;

Όχι όλα. Υπάρχει τραγούδι που χρειάστηκα τρεις μήνες για να το γράψω. Βίωνα μεγάλη ερωτική απογοήτευση, και μου βγήκε στο κείμενο. Έχω επιρροές, σαφώς, αλλά λειτουργώ  δημοσιογραφικά και γράφω και τηλε-οπτικά. Στο “Στα χέρια μου ψωμί”, πρώτα φαντάστηκα το ζευγάρι που βρίσκεται για τελευταία φορά σε ένα ξενοδοχείο. “Είδα” τη γυναίκα να φιλάει τον άνδρα στο λαιμό, να κάνει τσιγάρο, να κοιτά έξω από το μπαλκόνι. Όταν χτυπά το τηλέφωνό της, εκείνος ζηλεύει και της λέει ‘δεν πάει άλλο’.  Ο στίχος ήρθε μετά. Η “Βάτος” προέκυψε από την εργασία που έβαλε ο Γιώργος Ανδρέου, να γράψουμε ένα τραγούδι στα καλιαρντά. Όσα ακούστηκαν ήταν χιουμοριστικά και λίγο ειρωνικά. Ο Ανδρέου είπε ότι την δεκαετία του ’80, αν ήθελες να πεις κάποιον gay, έλεγες “την καίει τη βάτο”. Αυτή την έκφραση, ακόμη κι αν την είχα ακούσει, δεν την θυμόμουν καθόλου. Την σκέφτηκα και βγήκε το τραγούδι. Δεν υπήρχε συγκεκριμένη τρανς στο μυαλό μου. Είχα όμως κάποια γνώση για το θέμα. Παντρεύτηκε η εμπειρία με την στιγμή που ‘τσίμπησα’ κάτι από τον δάσκαλο.

Είχες ξαναγράψει στίχους;

Στην καραντίνα βρήκα στίχους γραμμένους όταν σπούδαζα στην Αγγλία. Μέχρι τότε, δεν είχα γράψει τίποτα. Στο στρατό ήμουν στην Θεσσαλονίκη, υπηρετούσα στην Αριδαία Πέλλας, έφεδρος αξιωματικός. Άκουσα στο ραδιόφωνο το “Μου λες τα μάτια σου να μην τα αγαπώ” των  Μαχαιρίτσα – Σούσση και  σκέφτηκα “πως γράφει έτσι αυτός, τι ωραίο τραγούδι..” Ζήλεψα πάρα πολύ, γύρισα σπίτι, άναψα κεριά, άνοιξα ένα μπουκάλι κρασί και είπα ‘τώρα θα γράψω’. Ξεκίνησα, από θαυμασμό και δημιουργική ζήλια. Στη Θεσσαλονίκη γεννήθηκαν δυο τραγούδια για τους διαγωνισμούς του ραδιοφωνικού σταθμού “Μύθος 93,4”. Κατόπιν ήρθα Αθήνα, έμπλεξα με τη δουλειά, το άφηνα, με άφηνε.. Στην αρχή της κρίσης έμεινα άνεργος, οπότε ο στίχος δεν ήταν προτεραιότητα. Όταν βρέθηκα στο Euronews και τα πράγματα μπήκαν σε μια ροή, πήγα στο σεμινάριο του Μικρού  Πολυτεχνείου, επειδή μου άρεσε. Ήθελα να δω πρωτίστως, πως γράφουν οι άλλοι κι αν αυτά που γράφω έχουν ενδιαφέρον, αν στέκονται, τι αντίδραση θα λάμβαναν. Ήταν πάρα πολύ χρήσιμο. Έμαθα από τον Ανδρέου για την φόρμα του τραγουδιού. Κουπλέ, ρεφραίν.. Πρέπει να κατακτήσεις τη φόρμα για να μπορείς να τη σπάσεις. Δεν τον άκουγαν όλοι…. Συνειδητοποίησα πως πολλοί άνθρωποι είναι ‘αγάλματα’. Δεν σπάνε, δεν κουνιούνται. Το σεμινάριο κράτησε τέσσερα χρόνια. Δυο με τον Ανδρέου κι ύστερα Καμινάκης, Χατζόπουλος, Λαμπρίδη.. Με βοήθησαν πολύ. Άλλος μπήκα, άλλος βγήκα. Δεν έχω δώσει στιχάκια σε  καμαρίνι. Δεν είχα σκεφτεί να κάνω δίσκο.  Ήθελα απλά να γράψω. Προέκυψε με το Γιώργο, και είπαμε πάμε, κι ότι γίνει. Στην πορεία κατάλαβα πως η μουσική είναι θάλασσα, η δισκογραφία, ωκεανός. Ειδικά τώρα.  Όταν παίρνεις το βιβλίο ή το cd με μια εφημερίδα, γιατί να πας στο δισκοπωλείο; Άκουσα τον Πορτοκάλογλου να λέει πως και τις ταινίες τις κατεβάζεις από το Ίντερνετ, αλλά τα σινεμά συνεχίζουν να υπάρχουν. Η μουσική όμως έχει διαλυθεί. Τα πνευματικά δικαιώματα είναι πικρή ιστορία στην Ελλάδα. Οι πωλήσεις δίσκων και cd είναι έως και ανύπαρκτες. Ήρθε τώρα και η καραντίνα, όπου σταμάτησαν τα live και οι άνθρωποι που ζουν από αυτό, υποφέρουν.

Είναι γενικά δύσκολο να βρεις δουλειά αυτήν την εποχή.

Είναι. Υπάρχουν όμως και δουλειές που δεν τις κάνουμε. Στα χωράφια ας πούμε, δεν πάει κανείς από τους ανέργους που γνωρίζω. Οι άνθρωποι ψάχνουν εργάτες για ροδάκινα, βαμβάκι, και δεν βρίσκουν, ενώ τα μεροκάματα είναι πολύ καλά. Πέρσι τον Ιούνιο σε αποστολή στα Χανιά, είδα στο βουνό ένα τεράστιο λευκό πράγμα. Ήταν το μεγαλύτερο θερμοκήπιο των Βαλκανίων. Ρώτησα αν δουλεύουν Έλληνες και με κοίταξαν σαν να ήμουν τρελός. Σίγουρα βρισκόμαστε σε περίοδο μεγάλης εκμετάλλευσης, όπου συχνά ντρέπεσαι να πεις τον μισθό σου κι εμείς όμως μάθαμε να θέλουμε γραφείο και δημόσιο.

Από την άλλη, αν ψάξει κανείς να δουλέψει στην επαρχία σε κάτι άλλο εκτός από τα χωράφια, δεν μπορεί να βρει τίποτα σχεδόν. Πολλοί θέλησαν να κάνουν καλλιέργειες αλλά είναι τόσο μεγάλη η γραφειοκρατία και το ρίσκο που δεν το αποφασίζεις εύκολα. Δεν υπάρχουν οι δομές, ένα ιατρείο ας πούμε, ή συγκοινωνίες. Επίσης, δεν μπορούν όλοι να δουλέψουν στα χωράφια.

Φυσικά όχι. Μπορούν όμως να κάνουν κάτι. Σε ένα εργοστάσιο ας πούμε, μια γυναίκα μπορεί να ασχοληθεί στην συσκευασία. Από ότι έχω δει, οι περισσότερες δεν πάνε. Η δουλειά στα χωράφια είναι σίγουρα σκληρή, το ξέρω γιατί το έκαναν μέλη της οικογένειάς μου κι όταν το σκέφτομαι, δεν μπορώ να παραπονεθώ, δουλεύοντας σε ένα γραφείο. Πρέπει να καταλαβαίνουμε για τι πράγμα μιλάμε. Τα πράγματα είναι δύσκολα, θα παραμείνουν δύσκολα, και ο Covid 19 θα γίνει δικαιολογία για καινούρια εκμετάλλευση. Ο ιός δεν έφυγε, κάνει απλώς ένα διάλειμμα. Το Σεπτέμβρη θα επανέλθει. Απλώς, εάν κρατούσε περισσότερο η καραντίνα θα διαλυόντουσαν όλα, οπότε χρειάζεται ένα διάστημα να κινηθεί ο κόσμος, ο τουρισμός.. Ο κίνδυνος δεν πέρασε, το δεύτερο κύμα είναι σχεδόν βέβαιο. Πόσο έτοιμοι θα είμαστε; Θα πειθαρχήσουμε ξανά στα μέτρα; Το πιθανότερο είναι πως θα συμβεί άλλος ένας μεγάλος χαμός.

Ευτυχώς έχουμε τη μουσική.

Και τις ταινίες. Μεγάλα καταφύγια.. Και βιβλία φυσικά. Σκέφτομαι συχνά το εξής: Φαντάσου να γράψεις ένα τραγούδι για το κορίτσι που σε ζόρισε, το τραγούδι να γίνει επιτυχία, το κορίτσι να το ακούσει και να μην  μάθει ποτέ πως γράφτηκε για αυτήν. Το τραγούδι είναι κάτι πολύ προσωπικό που φεύγει και παντρεύεται την φωνή του ερμηνευτή. Όμως, κάποιος, κάπου, θα σιγοψιθυρίσει λόγια που γράφτηκαν για εκείνον χωρίς να το μάθει ποτέ. Το ίδιο γίνεται ίσως και με τα βιβλία, αλλά το τραγούδι εμφανίζεται πιο άμεσα. Θα το ανεβάσει ένας φίλος, θα το προτείνει το you tube, θα ακουστεί στο ραδιόφωνο. Θα ήταν ωραία ιδέα για διήγημα. Ερωτεύεσαι, χωρίζεις, κάποια στιγμή ξανασυναντιέσαι και λες “αυτό το τραγούδι είναι για σένα”. Ο στίχος είναι ωραία περιπέτεια. Συχνά λέω στον εαυτό μου ‘ρε φίλε, έχει υπάρξει ο Μάνος Ελευθερίου. Ο Γιώργος Αλκαίου. Τι θες εσύ τώρα; Έχεις να πεις κάτι πραγματικά ενδιαφέρον, ή το κάνεις επειδή μερικοί άνθρωποι σε πίστεψαν και μπόρεσες, όχι εύκολα, να στηρίξεις την παραγωγή μιας δουλειάς; Είναι κάτι που έχει νόημα,  αξία;”  Αυτό για μένα είναι απαραίτητο, θέλω να αμφισβητώ, τα πάω καλά με την αυτοκριτική. Τι κάνεις, γιατί το κάνεις. Τώρα ρωτάω τον εαυτό μου, “θέλεις να προχωρήσεις; Να γράψεις κι άλλα τραγούδια;” Θέλω, αλλά δεν ξέρω τι. Σίγουρα κάτι διαφορετικό από τον “Αόριστο”. Αλλιώς, δεν θα έχει νόημα.  Σεβόμαστε τις κορυφές, αλλά δεν μας μπλοκάρουν, ούτε γονατίζουμε. Όλοι έχουμε μέσα μας σύμβολα, του Γκάτσου, του Ελευθερίου… Το αποδέχεσαι και χτίζεις πάνω σε αυτό. Προσπαθώ να γράφω, κι έχω κάποια τραγούδια ολοκληρωμένα. Τα ξανακοιτάζω γιατί κάποια πράγματα αλλάζουν. Επιθυμώ να γράφω,  να τελειώνω ένα τραγούδι το μήνα, ας πούμε. Δεν είναι λίγο..

Πως είναι να είσαι στιχουργός και δημοσιογράφος;

Μια χαρά. Ο δημοσιογράφος βοηθά τον στιχουργό με εικόνες και εμπειρίες. Νιώθω πολύ τυχερός, η δουλειά μου, μου επιτρέπει να ‘τσιμπολογώ’ από τις ζωές των άλλων. Έχω κάνει αποστολές στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στο Τουρκμενιστάν, στην Αρμενία, στο Αζερμπαϊτζάν, στη Γεωργία, στην Τουρκία, στην Αίγυπτο. Στο Τουρκμενιστάν οι γυναίκες φορούν κάτι εκπληκτικά πολύχρωμα μαντήλια, που μοιάζουν με προέκταση του κεφαλιού τους.  Όταν τα είδα εκστασιάστηκα κι έγραψα τον στίχο “απέναντί μου οι γυναίκες με τα πολύχρωμα μαντήλια, μιας άλλης χώρας ουρανός”. Πρόκειται για έναυσμα που δεν θα είχα, σε άλλη δουλειά. Η δημοσιογραφία με τροφοδοτεί, και υπάρχει κοινό σημείο, η τέχνη της αφήγησης.  Λες ιστορίες. Λόγω της δημοσιογραφίας επιζητώ εξέλιξη και στιχουργικά. Στη μια δουλεύω με οπερατέρ και μοντέρ, στην άλλη, με μουσικούς και ερμηνευτές. Και στις δυο περιπτώσεις, μεταφέρω ένα μήνυμα. Το τραγούδι έχει ομορφιά και αξία. Το 2015 ζήσαμε το συγκλονιστικό γεγονός του να έρχονται στην Ελλάδα κάθε μέρα εκατό βάρκες με πρόσφυγες. Κοπάδια τσακισμένων ανθρώπων που προσπαθούσαν να φτάσουν από τον Μόλυβο στη Μυτιλήνη, δεν είχαν να φάνε, να πιουν νερό. Μωρά, γυναίκες στο λιμάνι.. Σου ράγιζε η καρδιά. Δεν θα ξεχάσω ποτέ εκείνες τις στιγμές. Αυτό το ρεπορτάζ, το πολύ δυνατό, έχει χαθεί. Το τραγούδι και το αίσθημα που δημιουργεί, μένει αναλλοίωτο. Αυτό με γοητεύει. Ένα ερωτικό τραγούδι λέει κάτι σε σένα τώρα, ενδεχομένως να λέει το ίδιο και σε δυο χρόνια, θα πει και σε κάποιον άλλον. Ο πυρήνας του είναι ίδιος. Η δημοσιογραφία είναι λίγο σαν το θέατρο. Τώρα υπάρχει, μετά χάνεται. Το τραγούδι έχει άλλη διάσταση, δεν το αγγίζει ο χρόνος, κατά κάποιον τρόπο. Το διαπίστωσα όταν βγήκε το cd. Υπάρχει και πιθανόν να συγκινήσει κάποιον σε μια πενταετία. Κάποιοι γνωστοί, έχουν τον στίχο ως διέξοδο από μια δουλειά που βαριούνται, αλλά από την οποία ζουν. Είμαι τυχερός γιατί αγαπώ και τα δυο. Ας  μην ξεχνάμε πως οι εποχές είναι δύσκολες για την δημοσιογραφία, πρέπει να δούμε κατά πόσον υπάρχει και πως την ασκούμε αξιοπρεπώς. Ο κλάδος υποφέρει, όπως και πολλοί άλλοι εξάλλου. Εφημερίδες έκλεισαν, κανάλια επίσης, στα sites οι αμοιβές είναι οι κατώτατες δυνατές. Αυτήν την εποχή, με αυτές τις συνθήκες, κάνω πράγματα που αγαπώ και με εκφράζουν. Θέλω να συνεχίσω στο τραγούδι, συζητώ ήδη με τον Γιώργο και τον Θοδωρή. Γίναμε φίλοι. Μπορούμε να παίξουμε σφαλιάρες, να πιούμε και ρετσίνες. Το έχω ανάγκη αυτό.

Δυσκολεύτηκες να προσαρμοστείς στον καλλιτεχνικό χώρο;

Προέρχομαι από έναν κόσμο όπου όλα είναι συγκεκριμένα. Το ρεπορτάζ είναι δυο λεπτά και τριάντα δεύτερα. Θα βγει στις τρεις και πέντε. Οι μουσικοί είναι αέρας.. Στις συνεννοήσεις μας, ο χρόνος κυλά διαφορετικά. Καταλαβαίνω πως μερικά πράγματα είναι ρευστά, αλλά να δίνουμε ραντεβού στις 11 και να έρχεσαι στη μιάμιση, μπορεί να με διαλύσει. Ναι, δυσκολεύτηκα να εναρμονιστώ με τους καλλιτέχνες. Ίσως γιατί δεν θεωρώ τον εαυτό μου καλλιτέχνη. Είμαι ένας δημοσιογράφος που έγραψε μερικά τραγούδια. Δεν θα πω πως είμαι στιχουργός, με μια δουλειά στη δισκογραφία. Αν υπάρξει συνέχεια, ίσως το κάνω. Τώρα όμως όχι. Είμαι δημοσιογράφος κι αυτό μου φτάνει.

Ήθελες πάντα να γίνεις δημοσιογράφος;

Όχι. Σπούδασα Αρχαία Ιστορία και Αρχαιολογία στην Ουαλία. Εκεί η ελληνική κοινότητα ίδρυσε ένα περιοδικό το “Νόστος” και απέκτησα το μικρόβιο. Πήρα πτυχίο, γύρισα, πήγα στρατό και ξαναπήγα στην Αγγλία για μεταπτυχιακό. Έκανα Πολιτικές Επιστήμες και Media στο Λίβερπουλ. Ύστερα στο Νότιγχαμ, τηλεοπτική δημοσιογραφία, όπου αποφάσισα να γίνω δημοσιογράφος. Είναι πολύ ωραίο επάγγελμα. Έχει μεγάλες χαρές, συνειδητοποιείς τη ζωή αλλιώς. Ο καθένας έχει προβλήματα και μια ερωτική απογοήτευση ας πούμε, είναι δύσκολο πράγμα. Όταν όμως συναντάς παιδιά που δεν έχουν να φάνε, στη χώρα σου, στην Ευρώπη, όπου υποτίθεται υπάρχουν πολιτισμός και μηχανισμοί, το βλέπεις αλλιώς. Τώρα, στον Έβρο, συναντήσαμε ανθρώπους, παιδιά με παγωμένα χέρια που είχαν φάει μισό κυδώνι σε δυο  μέρες. Όταν γύρισα, κανονίσαμε με φίλους να πάμε για φαγητό. Ένιωσα ενοχές, παρόλο που δεν έκανα κάτι κακό. Η επαφή με την απόλυτη ένδεια, την απόγνωση, με έχει βοηθήσει  να ξεχωρίσω τι είναι ανάγκη και τι επιθυμία. Τι χρειάζομαι και τι απλώς, θέλω.  Έχω δυο ανίψια. Όταν τα σκέφτομαι στη Μόρια, με πιάνει τρέλα.  Αναθεώρησα  πολλά, νιώθω προνομιούχος κι ευγνώμων. Ευελπιστώ να υπάρξει και συνέχεια. Αν δεν υπάρξει, πάλι καλά, η ζωή δεν χρωστάει στον Στάικο να κάνει δέκα δίσκους, ούτε θα πάθει τίποτα η ελληνική δισκογραφία αν δεν τους κάνει. Αν έχω κάτι να πω, θα το πω, αν πάλι όχι, δεν έγινε κάτι. Είναι απαραίτητη μια ισορροπία, να ξέρουμε τα μεγέθη μας. Ίσως είναι και πολυτέλεια να μιλάμε για Τέχνη σήμερα. Δεν μου αρέσει που το λέω, δεν το πιστεύω πραγματικά, αλλά χθες ήμουν σε μια ΜΚΟ όπου τελειώνει ένα πρόγραμμα και χιλιάδες άνθρωποι θα μείνουν στον δρόμο. Έχει περάσει η εποχή που πίστευα πως η δημοσιογραφία μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά, μπορεί μόνον να αναδείξει ένα θέμα. Αυτά όμως είναι τα σημαντικά. Προσπαθώ να μη νοθεύω αυτό που μου αρέσει, δηλαδή να δημιουργώ κάτι όμορφο, μαζί με άλλους ανθρώπους και όλο αυτό να το μοιραζόμαστε. Μακάρι αυτή η δουλειά να μας βγάλει κάπου, αν πάλι δεν μας βγάλει, τουλάχιστον το προσπαθήσαμε.