Της Άννας Παχή

Με δυο δίσκους, πολλές συνεργασίες και περισσότερες εμφανίσεις στο ενεργητικό της, η Αρετή Κοκκίνου μιλά στο iart.gr για την καινούρια της δουλειά, τη μέχρι τώρα πορεία της και την ουσία του πράγματος που λέγεται Τέχνη.

Πότε ξεκίνησε η ενασχόλησή σου με τη μουσική;

Παίζω κιθάρα από παιδί ενώ συνέχισα με μαντολίνο καθώς υπήρχε στο σπίτι κι ήθελα να μάθω δεύτερο όργανο. Κατόπιν άρχισα να ασχολούμαι με τη σύνθεση. Χρειάζεται πολλή γνώση για να ονομαστεί κανείς συνθέτης. Υπάρχουν τρόποι κι εργαλεία που βοηθούν. Η σύνθεση μουσικής στην ολοκληρωμένη της μορφή, δηλαδή με όργανα και χρήση ορχήστρας είναι κάτι ιδιαίτερο που, όσο ταλέντο και να έχεις, απαιτεί να ξέρεις πολλά πράγματα. Αυτό προσπαθώ να πετύχω, να μάθω.

Ο ήχος σου είναι μουσική, όχι κάτι κατασκευασμένο από κομπιούτερ, όπως συνηθίζεται.

Δεν είμαι αρνητική στη χρησιμοποίηση νέων μέσων επειδή, πέρα από την ορχήστρα και τον ακουστικό ήχο που είναι πάντα αγαπητός και δε θα παλιώσει ποτέ, η τεχνολογία τον έχει πάει πιο μακριά, είναι κι αυτή κομμάτι δημιουργίας. Νομίζω το πώς θα τη χρησιμοποιήσει κανείς, είναι καθαρά θέμα αισθητικής.

Ποια ήταν τα πρώτα βήματα, οι συνεργασίες σου.
Ξεκίνησα παίζοντας ηλεκτρική κιθάρα με τις μπάντες της εποχής, σε μια περίοδο που είχαν μεγάλη ζήτηση, ενώ οι χώροι που μπορούσε να παρουσιάσει κανείς τη δουλειά του, ήταν πολύ λίγοι. Έμεινα στο χώρο κι έμαθα πολλά πράγματα, είναι σημαντική εμπειρία. Αλλά ας μην κρυβόμαστε, οι συνήθεις χώροι ψυχαγωγίας στην Ελλάδα, για τον μουσικό, είναι μάλλον τέλμα. Κάποια στιγμή, όταν απέκτησα κι άλλες διεξόδους απασχόλησης, αποφάσισα πως το κύριο κριτήριό μου, θα είναι το τι με ικανοποιεί καλλιτεχνικά. Συνεργάζομαι με ανθρώπους ως μουσικός, ή στο «στήσιμο» προγραμμάτων. Πρόσφατα άρχισα να δίνω μεγαλύτερο βάρος στην προσωπική μου δουλειά που είναι το κύριο ενδιαφέρον μου αυτή τη στιγμή.

Πες μου για αυτήν.

Πέρα από κάποια κομμάτια που έχω δώσει σποραδικά σε δίσκους άλλων καλλιτεχνών έχω κυκλοφορήσει δυο δικές μου ολοκληρωμένες δουλειές. Η πρώτη λέγεται «Ζωή στο βασίλειο του τίποτα», αποτέλεσμα συνεργασίας με την πολύ αγαπητή κι επιτυχημένη Μαρία Παπαδάκη. Κυκλοφόρησε το 2011. Η δεύτερη ήταν το 2016 με τίτλο «Νησιά στη βεράντα» με τραγουδίστρια την επί χρόνια συνεργάτιδά μου Θέλμα Καραγιάννη, δίσκος – καρπός της πολύχρονης συνεργασίας και φιλίας μας. Τώρα βρίσκομαι στο στούντιο για μια δουλειά κάπως διαφορετική. Πρόκειται για μελοποιημένους στίχους του ποιητή Ηλία Παπακωνσταντίνου. Είναι η πρώτη φορά που μελοποιούνται ποιήματά του παρόλο που έχει εκδώσει αρκετές συλλογές. Είναι επίσης Γραμματέας της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών, κι έχει βραβευτεί κατά καιρούς. Γνωριστήκαμε σε κάποια μουσικοποιητικά δρώμενα που έγιναν πέρσι, για τα οποία είμαι πολύ χαρούμενη που συμμετείχα, αγαπώ πολύ την ποίηση. Μελοποίησα ένα – δυο ποιήματά του κι ενδιαφέρθηκε να κάνει στίχο. Πλέον είμαστε στη διαδικασία της παραγωγής ενός δίσκου.


Πολύ ωραία διαδικασία και δύσκολη.

Στην αρχή είναι. Μετά όμως, όταν αποκτάς κάποια εμπειρία, ξέρεις τουλάχιστον πώς να βάλεις τα πράγματα σε μια σειρά. Σίγουρα έχει τον κόπο της, όπως όλες οι δουλειές. Μου αρέσει να κινούμαι σε πολλούς χώρους. Σα βάση χρησιμοποιώ το νεοσύστατο κιθαριστικό σχήμα «Νύξις», παράλληλα με έγχορδα, ρυθμική βάση και κάποιες παρεμβάσεις λίγο «περίεργες» τις οποίες δουλεύουμε, ελπίζοντας να δώσουν το ηχητικό αποτέλεσμα που θέλουμε. Θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο. Κάποια τραγούδια παρουσιάστηκαν την άνοιξη, μάλιστα κάναμε μια πολύ ωραία βραδιά με τον Ηλία Παπακωνσταντίνου στο ανακαινισμένο Θέατρο «Βικτώρια». Ταυτόχρονα, παρουσιάζω προγράμματα όπως αυτό με τον εξαιρετικά ταλαντούχο Νίκο Καρακαλπάκη, στου οποίου τον καινούριο δίσκο έκανα την ενορχήστρωση και συμμετέχω με ένα τραγούδι μου. Με τη Θέλμα Καραγιάννη παρουσιάσαμε την παράσταση «Γυναίκες Δημιουργοί» που πήγε πάρα πολύ καλά τόσο εντός, όσο και εκτός Αθηνών. Σε κάθε εμφάνιση ερμηνεύουμε τραγούδια και από τα «Νησιά στη Βεράντα» και το «Ζωή στο βασίλειο του Τίποτα».

Μεταξύ πρώτου και δεύτερου δίσκου μεσολάβησε αρκετός καιρός.

Πρέπει κανείς να έχει χρόνο και χρήμα για να δουλεύει διαδοχικά. Πρροσπαθούμε να προχωράμε τα πράγματα σιγά – σιγά. Ιδέες υπάρχουν πολλές. Εν τω μεταξύ, μπορεί να ξεκινάς να δουλεύεις στο στούντιο αλλά υπάρχουν κι άλλες υποχρεώσεις σε συναυλίες, σε συνεργασίες, στην ενορχήστρωση, στην επιμέλεια του στούντιο. Είναι πράγματα που τρέχουν παράλληλα και καμιά φορά μένεις λίγο πίσω.

Υπάρχουν πολλά ταλαντούχα και με ιδέες παιδιά. Δεν ξέρω κατά πόσο η κρίση έχει επηρεάσει, οι γνώμες διίστανται.

Θεωρώ ότι ανάλογα με το πλήθος των πραγματικά πολύ αξιόλογων καλλιτεχνών που υπάρχουν και τη γενικότερη οικονομική κατάσταση, ο κόσμος ανταποκρίνεται αρκετά καλά, πηγαίνει σε παραστάσεις. Υπάρχουν πάρα πολλά ωραία δρώμενα. Ωστόσο, για τον κάθε καλλιτέχνη είναι πολύ μεγάλος αγώνας το να μπορέσει να δημιουργήσει ένα κοινό στο οποίο θα απευθυνθεί. Βέβαια, υπάρχει μια θετική κατάσταση. Νιώθω ότι οι καλλιτέχνες, οι δημιουργοί γενικά, έχουν πάρει την κατάσταση στα χέρια τους, τις παραστάσεις, τις παραγωγές τους. Παλαιότερα, όλα βρίσκονταν στα χέρια της δισκογραφικής. Εάν δε σε πρόσεχε μια εταιρεία δεν είχες κάτι να περιμένεις. Τώρα δεν υπάρχει αυτό. Ο καθένας στήνει την παραγωγή του, προσπαθεί και βρίσκει ευκαιρίες να την παρουσιάσει στο κοινό. Χαίρομαι πολύ που βλέπω τόσες ωραίες δουλειές. Μακάρι να μπορούσαν να προβάλλονται περισσότερο και μαζικότερα.

Γιατί νομίζεις ότι δεν προβάλλονται ;
Αυτό είναι μια πολύπλοκη κατάσταση, για την οποία δεν γνωρίζω όλες τις παραμέτρους. Δεν υπάρχουν δισκογραφικές που να επενδύσουν σε καλλιτέχνες. Λείπουν οι μηχανισμοί που θα βοηθήσουν έναν νέο άνθρωπο να γίνει γνωστός. Μιλάω κυρίως για το χώρο του έντεχνου για τους άλλους δε γνωρίζω. Από την άλλη, ίσως οι ραδιοφωνικοί σταθμοί ή άλλοι φορείς προβολής, προτιμούν να προβάλλουν πιο γνωστά ονόματα, για να εξασφαλίσουν την ακροαματικότητα. Για λόγους διαφήμισης, ή άλλους, αυτός είναι ο καμβάς.

Έχεις βρεθεί σε δύσκολους χώρους;

Η αλήθεια είναι πως οι φορές που εργάστηκα σε αυτό που λέμε «άγρια νύχτα» είναι λίγες. Μακροπρόθεσμα την απέφυγα. Πάντα προσπαθούσα να κάνω τη δουλειά μου όπως και οι υπόλοιποι μουσικοί, δεν ξεχώριζα επειδή είμαι γυναίκα. Εκείνη την ώρα πρέπει να βγάλεις συγκεκριμένη δουλειά, να τρέξεις ένα πρόγραμμα, αυτή ήταν και η δυσκολία. Ταυτόχρονα ήταν πολύ διδακτικό. Βλέπεις πόσο διαφορετικός είναι ο κόσμος από αυτό που νομίζεις όταν συναναστρέφεσαι τους φίλους και τους οικείους σου. Πως λειτουργούν οι άνθρωποι, τα γούστα, τη συμπεριφορά, την αισθητική. Τοποθετείσαι αλλιώς στα πράγματα.

Η οικογένειά σου σε στήριξε;

Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή δεν είδαν με καλό μάτι το γεγονός ότι δούλευα νύχτα. Δεν ήταν εύκολο για τους γονείς μου, αλλά δε μου έφεραν εμπόδια. Είχαν τους φόβους τους, δεν τους άρεσε αυτός ο τρόπος ζωής και καλά έκαναν. Άλλωστε τότε δεν υπήρχε και κανείς να πει ότι υπάρχουν κι άλλες πλευρές της καλλιτεχνίας. Εξαρτάται βέβαια και από τις προσωπικές αντιστάσεις του καθενός. Παλαιότερα οι μουσικοί ήταν τελείως διαφορετικοί. Οι νεότεροι είναι παιδιά μορφωμένα, έχουν περάσει από Ωδεία, έχουν δουλέψει, δε βρέθηκαν τυχαία σε ένα πάλκο. Έχουν ακούσει συμβουλές, έχουν κάνει μια προεργασία. Δεν είναι τόσο ψυχολογικά εκτεθειμένοι σε κινδύνους που υπήρχαν παλαιότερα.

Η κατάρτιση είναι αναγκαία, ο ανταγωνισμός μεγάλος και το επάγγελμά σας δύσκολο. Όμως, στην ερώτηση αν θα άφηνες ποτέ τη μουσική, τι θα έλεγες;

Πιστεύω πως κανένας καλλιτέχνης δε θα άφηνε αβασάνιστα την τέχνη του. Η τέχνη προσφέρει εμπειρίες και πράγματα αναντικατάστατα. Αυτό ισχύει για όλους, είναι τρομερή δημιουργική διέξοδος. Επίσης, όταν εκτίθεσαι και παίρνεις θετική ανταπόκριση, βιώνεις μια ενδόμυχη χαρά, μια αίσθηση καταξίωσης. Αργότερα βέβαια συνειδητοποιείς ότι αυτό δεν είναι η ουσία του πράγματος, είναι όμως κάτι πολύ ισχυρό.

Ποια είναι η ουσία του πράγματος;

Να νιώθεις το δημιούργημά σου να σε γεμίζει και ταυτόχρονα να σκέφτεσαι το επόμενο βήμα. Μέσα από αυτό να μπορείς να καταλάβεις καλύτερα τον εαυτό και τους συνανθρώπους σου. Να επικοινωνείς μαζί τους, να γίνεις κι εσύ καλύτερος άνθρωπος. Αυτή είναι για μένα η ουσία, έτσι όπως την αντιλαμβάνομαι αυτή τη στιγμή.

Που θα ήθελες να φτάσεις με την Τέχνη σου;

Είναι κάτι που δεν έχω σκεφτεί, καθώς, σε σχέση με αυτά που επιθυμούσα και λαχταρούσα όταν πρωτάρχισα, έχουν γίνει πολύ περισσότερα. Επομένως, πέρα από βραχυπρόθεσμους στόχους όπως να βγάλω το δίσκο που μου αρέσει, να οργανώσω τα πράγματα που ήδη έχω στο μυαλό μου, δε μπορώ να πω ότι έχω κάποιον ονειρικό σκοπό. Μόνο βραχυπρόθεσμες επιθυμίες και σχέδια, που ελπίζω ότι προχωρούν το πράγμα λίγο πιο μπροστά.