xelidonia1

Της Ελισάβετ Καλερίδου*

Τα χελιδόνια είναι μικρά αποδημητικά πουλιά, που από το Μάρτη μέχρι τον Απρίλη, ανάλογα με το είδος τους, ταξιδεύουν σε μεγάλα σμήνη, κατά δεκάδες εκατοντάδες στις μεσογειακές χώρες, όπου και αναπαράγονται. Το φθινόπωρο ξαναγυρίζουν στα θερμά μέρη της Αφρικής για να ξεχειμωνιάσουν.

Διανύουν περίπου 10.000 χιλιόμετρα για να έρθουν στην Ελλάδα από τα νότια της Σαχάρας και άλλα τόσα για να επιστρέψουν!

xelidonia2

Δεν είναι όλα τα χελιδόνια ίδια, στην Ελλάδα έχουμε 5 διαφορετικά είδη. Αυτό που βλέπουμε πιο συχνά και όλοι γνωρίζουμε, είναι το σταυροχελίδονο με τη μαύρη ράχη, λαιμό στο χρώμα της σκουριάς, άσπρη κοιλιά και μακριά διχαλωτή ουρά. Αν και όχι εξαιρετικά γρήγορο στο πέταγμα, είναι πολύ ευέλικτο στον αέρα και τρέφεται, σχεδόν αποκλειστικά πετώντας, με έντομα, αράχνες και κάμπιες.

Το οχθοχελίδονο, το βραχοχελίδονο, το δενδροχελίδονο και το σπιτοχελίδονο, αποτελούν τα άλλα τέσσερα είδη χελιδονιού που μπορεί να δούμε στην Ελλάδα. Διαφέρουν μεταξύ τους στο μέγεθος, το χρώμα, το μήκος της ουράς και στον τρόπο κατασκευής της φωλιάς. Όλα εκτός από το οχθοχελίδονο, που φτιάχνει τη φωλιά του σε τρύπες στο έδαφος, χτίζουν τη φωλιά τους με σάλιο και σβώλους λάσπης, που συλλέγουν με το ράμφος τους από κοντινά σημεία. Χρειάζονται 700 με 1500 τέτοιους μικρούς σβώλους. Η φωλιά έχει σχήμα κυπέλου, με άνοιγμα στο επάνω μέρος.

Γεννάνε 3-6 αυγά και τα μικρά τους εκκολάπτονται σε 15 με 20 μέρες. Στην αρχή τα μικρά ταΐζονται από τους γονείς τους, αργότερα μαθαίνουν από αυτούς πώς να πιάνουν μόνα την τροφή τους. Έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, που μπορεί να φτάσει και τα 21 χρόνια.

Συμβιώνουν αρμονικά με τον άνθρωπο στις περιοχές κατοίκησης του και φτιάχνουν πολύ συχνά τις φωλιές τους στις κόγχες των σπιτιών. Συμβαίνει μάλιστα να επιστρέφουν στην ίδια φωλιά κάθε χρόνο. Αν μια φωλιά δεν καταστραφεί, χρησιμεύει στην γέννηση και ανατροφή πολλών γενεών χελιδονιών.

Οι άνθρωποι, από παλιά, έχουν συνδέσει τον ερχομό των χελιδονιών με την έλευση της Άνοιξης. Γι’ αυτό το λόγο είναι πολύ αγαπητά πουλιά και όλοι χαίρονται όταν εμφανίζονται τα πρώτα σμήνη τους στον Μαρτιάτικο ουρανό, να σπαθίζουν τον αέρα με τις μαύρες διχαλωτές ουρές τους.

Οι πρακτικοί μετεωρολόγοι λένε πως όταν τα χελιδόνια πετούν χαμηλά ο καιρός θα είναι βροχερός και με ανέμους, ενώ όταν πετούν ψηλά, θα είναι καλός.

Τα χελιδόνια παρέχουν εξαιρετική ωφέλεια στον άνθρωπο λόγω του διαιτολογίου τους. Ένα μικρό χελιδόνι τρώει σε μια μπουκιά παραπάνω από 50 κουνούπια και μύγες! Κάνοντας ένα μικρό υπολογισμό μπορούμε να φανταστούμε πόσα έντομα μπορεί να φάει μια χελιδονο-οικογένεια με 3-6 μικρά μέσα σε μια μόνο ημέρα! Τι θα γινόταν αν δεν ερχόντουσαν τα χελιδόνια μια χρονιά;

xelidonia3

Φορέας της Άνοιξης και καλός οιωνός για το λαό μας το χελιδόνι

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς γι’ αυτά; Να μην τα ενοχλούμε και να μην καταστρέφουμε τις φωλιές τους, καθώς επίσης να ενημερώνουμε για την χρησιμότητά τους όσο περισσότερο μπορούμε. Όσοι μπορούν, κατασκευάζουν τεχνητές φωλιές σε κατάλληλα σημεία, γιατί στις πόλεις δυσκολεύονται να βρουν υλικά για το χτίσιμο της φωλιάς. Αν δεν έρθουν τον πρώτο χρόνο, θα έρθουν σίγουρα τον επόμενο! Κάνοντας τα σπίτια και τις πόλεις μας φιλικά στα μικρά αυτά πουλάκια, μόνο κερδισμένοι μπορεί να βγούμε.

*Ελισάβετ Καλερίδου – Κτηνίατρος ΑΠΘ