Της Άννας Παχή
Αγαπάμε τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο. Οι ταινίες του μας διασκεδάζουν, μας συγκινούν. Δεν τις χορταίνουμε ποτέ. Υπάρχουν κάποιες όμως, που θα έπρεπε να διδάσκονται στα σχολεία. Χωρίς να κουνούν το δάχτυλο απειλητικά, χωρίς να προσπαθούν να νουθετήσουν. Απλά δείχνουν τις καταστάσεις όπως είναι και δίνουν τροφή για περαιτέρω σκέψεις. Όπως οι ακόλουθες:
«Δεσποινίς ετών 39» – Αλέκος Σακελλάριος – 1954
Το ζόρι του άντρα μέχρι πρότινος ήταν ότι, αν είχε αδερφή, δε μπορούσε να παντρευτεί πριν από αυτήν. Ο καημένος ο Τηλέμαχος, μεταχειρίζεται όλα τα κόλπα για να παντρέψει τη Χρυσάνθη, καταλήγει όμως να βρει γαμπρούς για όλες τις γυναίκες της γειτονιάς – ακόμη και τη δική του αγαπημένη – εκτός από την αδερφή του. Γυρίστηκαν κι άλλες ταινίες με αυτό το θέμα, κωμωδίες με happy end. Αυτή όμως, η πρώτη, με πρωταγωνιστή το Βασίλη Λογοθετίδη, αποτυπώνει το δράμα των κοινωνικών συμβάσεων μιας ολόκληρης εποχής.
«Ο Φανούρης και το σόι του» – Δημήτρης Ιωαννόπουλος – 1957
Ο Φανούρης προσπαθεί να παντρέψει την αδελφή του, Κατίνα, αλλά ο Σόλων, ο γαμπρός, ζητά προίκα που δεν υπάρχει. Οι ελπίδες του Φανούρη στηρίζονται στην πώληση ενός οικοπέδου (από το οποίο έχει παραιτηθεί όλη η οικογένεια) και στη βοήθεια του αδελφού του Γιάννη, που βρίσκεται στην Αμερική. Ο Σόλων πιέζει, αλλά ο Γιάννης, δε θέλει να βοηθήσει. Τη λύση δίνει ο Βαγγέλης, που θα παντρευτεί την Κατίνα χωρίς προίκα. Όμως ο Φανούρης, αφού διαλοστείλει το Σόλωνα, διαολοστέλνει και τον αδερφό Γιάννη. Ταινία που δείχνει πως είναι οι πραγματικά αγαπημένες και δίκαιες οικογένειες. Όποιος δεν ταιριάζει, δεν τρώει μουσακά.
«Τα Κόκκινα Φανάρια» – Βασίλης Γεωργιάδης – 1963
Θα μπορούσε να είναι και ντοκιμαντέρ για την πορνεία, ή μάλλον, το trafficking όπως το λέμε πια. Όπως και να το πεις, το ίδιο όνειδος για το ανθρώπινο γένος είναι. Οι ιστορίες μιας ομάδας γυναικών της Τρούμπας, έφτασαν μέχρι τα τότε Όσκαρ. Όποιος δεν έκλαψε με τη μοίρα της Άννας όταν χάθηκε ο Καπετάνιος της, έχει πρόβλημα.
«Υπάρχει και φιλότιμο» – Αλέκος Σακελλάριος – 1965
Μαύρο στο Μαυρογιαλούρο. Τον υπουργό που υποσχέθηκε και το μόνο που έκανε ήταν να αφήσει τα λαμόγια να λυμαίνονται τον κόσμο. Η απόλυτη ξεφτίλα των πολιτικών, που παρά τα χρόνια της, παραμένει τραγικά επίκαιρη. Το πιο τραγικό όμως είναι ότι στο ίδιο επίπεδο παραμένουν οι ψηφοφόροι…
«Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα» – Γιώργος Τζαβέλλας – 1965
Ο Αντωνάκης αν και αγαπά την Ελενίτσα, την καταδυναστεύει. Ο ρόλος του είναι αυτός του κυρίαρχου αρσενικού που όποτε θέλει «παίρνει το καπελάκι του και φεύγει». Φυσικά, όταν επιβεβαιώσει την κυριαρχία του εξηγεί την αργοπορία του, ή αρχίζει τις τρυφερότητες. Όλα αυτά όσο μένουν ανύπαντροι. Όταν τελικά παντρευτούν, η κ. Κοκοβίκου κάνει την επανάστασή της και καθώς έχει υποστεί πλείστες όσες ταπεινώσεις, προσπαθεί να πάρει το αίμα της πίσω. Αποτέλεσμα; Διαζύγιο. Χρόνια μετά, και οι δυο αντιλαμβάνονται πόσο ηλίθια φέρθηκαν. Η αέναη – και αρκετά ανόητη – πάλη των δυο φύλων δεν αποδόθηκε ποτέ τόσο καλά.
«Το νησί της Αφροδίτης» – Γιώργος Σκαλενάκης – 1969
Ο αγωνιστής της ΕΟΚΑ, Κυριακούλης, συλλαμβάνεται από τους Άγγλους. Οι συναγωνιστές του απάγουν τον Ντέιβιντ, γόνο επιφανούς αγγλικής οικογένειας, για να τον ανταλλάξουν. Οι Άγγλοι δεν χαμπαριάζουν και σκοτώνουν τον Κυριακούλη με απαγχονισμό. Η μητέρα του, ελευθερώνει τον Ντέιβιντ, καθώς δε θέλει να νιώσει τον πόνο της η άλλη μάνα. Ίσως η μοναδική ταινία για τα όσα συνέβαιναν στην Κύπρο εκείνη την εποχή. Δεν προβάλλεται ποτέ στην τηλεόραση.
«Ο κατεργάρης» – Γιάννης Δαλιανίδης – 1971
Ο Χρόνης ζει με το φόβο της απόλυσης, όταν η αδερφή του παντρεύεται το γιο του αφεντικού του κι εκείνος προάγεται. Δείχνει την αξία του με μια αριστοτεχνική, κερδοφόρα για την επιχείρηση κίνηση, την οποία όμως «κλέβει» το αφεντικό του για να σιγουρέψει τη δική του θέση. «Με διόρισες διευθυντή και σε ξαναδιόρισα Πρόεδρο». Έτσι, για να ξέρουμε πως λειτουργούν οι επιχειρήσεις.
