Γράφει η Άννα Παχή

Ο αγαπημένος ηθοποιός και ο ανερχόμενος σκηνοθέτης παρουσιάζουν φέτος την παράσταση «Το κλειδί της καρδιάς». Η συνομιλία μαζί τους ήταν άκρως απολαυστική κι ενδιαφέρουσα. Το iart.gr τη μοιράζεται μαζί σας.

Πείτε μας λίγα λόγια για το έργο.

Νίκος: «Το κλειδί της καρδιάς», βασίζεται στο ομώνυμο έργο της Πηνελόπης Δέλτα, σε διασκευή δική μου και του Φώτη. Μια βασιλοπούλα λαμβάνει ως δώρο από τη Μοίρα, να μην έχει καρδιά. Η Ζωή όμως, προσφέρει τη δυνατότητα να βρει την καρδιά της αν θέλει. Μεγαλώνοντας, η βασιλοπούλα αποφασίζει να την ψάξει. Πρόκειται – συμβολικά – για την ενηλικίωση. Περνά όμορφες και δύσκολες στιγμές, ανακαλύπτοντας σιγά σιγά τα συναισθήματά της.

Φώτης: Το έργο δεν είναι γνωστό αν κι έχει όλα τα εφόδια. Θεωρώ τη  διασκευή του πολύ σοβαρή και αντάξια της συγγραφέως.  Κρατήσαμε ατόφιο το πνεύμα, τη φαντασία, τα ερεθίσματά της. Η σκηνοθεσία, η παράσταση στο σύνολό της, απευθύνεται με πολύ χιούμορ στα παιδιά, είναι εξαιρετικά σύγχρονη – το είπαν όλοι  όσοι την είδαν. Το κλίμα που βιώνω δεν το έχω ζήσει συχνά, τα παιδιά ενθουσιάζονται απόλυτα. Μαθαίνουν ένα τραγούδι που παίρνουν μαζί τους, από τη «Δωδέκατη Νύχτα», του Σαίξπηρ, μελοποιημένο από άγνωστο ελισαβετιανό συνθέτη. Φαντάσου να τα ρωτάς  «γιατί» και να απαντούν όλα, «γιατί έβρεχε όλο και πιο πολύ» από το τραγούδι. Παίζουμε παρέα, γίνεται γιορτή.

Τα συναισθήματα τείνουν να μένουν στο περιθώριο. Ασχολούμαστε με επιφανειακά πράγματα ίσως.. Τα λεφτά, τα κινητά, τα αυτοκίνητα..

Νίκος: Ο πρίγκιπας του έργου, είναι «κολλημένος» σε μια φωτογραφική μηχανή, όσο τα παιδιά σήμερα «κολλάνε» με τα κινητά και τα τάμπλετ. Υπάρχουν πολλά τέτοια κλειδιά στην παράσταση.

Τα κείμενα της Δέλτα, έτσι κι αλλιώς απευθύνονται σε όλους.

Φώτης: Τα παιδιά για τα οποία έγραφε η Δέλτα, δεν έχουν σχέση με τα σημερινά,  που αναφορικά με την εποχή της, είναι μεγάλοι. Αντιλαμβάνονται αμέσως τους υπαινιγμούς, τα λογοπαίγνια. Γελούν επί τόπου. Θεωρώ ότι – κι αυτό προσπαθεί η παράσταση – γίνεται συνομιλία για πράγματα διαφορετικά από αυτά που δείχνει η τηλεόραση. Για τη φαντασία και την αισθητική μου αυτό είναι πολύ σημαντικό. Πρέπει να απευθυνόμαστε σε άλλα ‘κέντρα’, όχι στα τηλεοπτικά.

Νίκος: Η μουσική, πέρα από την πρωτότυπη, είναι κλασική. Θεωρώ πολύ σημαντικό να έχουν τα παιδιά τέτοια ακούσματα. Είναι «σποράκια» που φυτεύεις, και αργότερα, θα βλαστήσουν, θα τα θυμηθεί. Μας ενδιαφέρει πολύ αυτό.

Φώτης: Συμπεριλάβαμε επίσης ποίηση. Πράγματα που δεν ξέραμε αν θα γίνουν αντιληπτά. Όμως, οι δάσκαλοι μας συγχαίρουν για την παρουσία του Ελύτη στην παράσταση. Ο ποιητής συνομιλεί καταπληκτικά με την Πηνελόπη Δέλτα και την κλασική μουσική. Μιλάμε για σοβαρά πράγματα, με σοβαρά υλικά. Ακόμα κι αν κάτι δε γίνει άμεσα αντιληπτό, εγγράφεται. Δε μας ενδιαφέρει το εύκολο, δε μας αφορά.

Φώτη, τι κάνεις στην παράσταση;

Φώτης: Είμαι ένας «διαφορετικός» αφηγητής, που συνομιλεί με τον εαυτό του και τους θεατές. Κάνει ένα ταξίδι ανάλογο με της παράστασης. Συντρέχει σε έναν παράλληλο κόσμο. Ήταν πολύ μεγάλο στοίχημα αυτό, δύσκολο. Θεωρώ ότι το κερδίσαμε με πολύ κόπο με το Νίκο και όλους φυσικά τους συντελεστές. Η ισορροπία στους συνδέσμους, στις επαφές, θα μπορούσε να χωλαίνει, αλλά είμαι πολύ ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα. Πρόκειται για μεθυστική παράσταση, ένα απίστευτο σύμπαν. Τα σκηνικά, τα κοστούμια, όλες οι ιδέες, παρουσιάζονται σε σχέση με τον μύθο που είναι όντως ελκυστικός. Άλλωστε, τα παιδιά είναι αμείλικτα. Αν κάνεις βλακεία σου λένε «ε! Πως παίζεις έτσι, βαριόμαστε!» Δεν τα νοιάζει και καλά κάνουν. Έτσι πρέπει να είναι οι θεατές. Παλιά πετούσαν μαξιλάρια. Έτσι, να φας μαξιλάρι για να στρώσεις.

Το κάνουν επειδή πραγματικά το νιώθουν. Οι μεγάλοι μπορεί να το έκαναν κατευθυνόμενα.

Φώτης: Η αλήθεια είναι πως δε θα ήθελα να φάω μαξιλάρι, αλλά τη ντομάτα μου μερικές φορές την άξιζα.

Πως σας επηρέασε η παράσταση;

Νίκος: Έμαθα πάρα πολλά. Να εμβαθύνω πέρα από το πρώτο και το εύκολο, να επιστρέφω. Ο χαρακτήρας της Βασιλοπούλας μου ταιριάζει, έχω πολλά κοινά στοιχεία σε σχέση με τη διαδρομή που κάνει, με άλλη σειρά όμως.

Φώτης:  Έγινα λίγο καλύτερος άνθρωπος κι αυτός είναι ο στόχος μου. Θεωρώ σημαντικές τις  συνεργασίες. Είχα την τύχη να δουλέψω με πολύ σημαντικούς ανθρώπους του Θεάτρου. Το ότι βρίσκομαι, συνυπάρχω, συνφαντάζομαι σε μια παράσταση με νέους ανθρώπους με ανανεώνει. Μαθαίνω καινούρια πράγματα, ξαναθυμάμαι πολλά σημαντικά… Το να βλέπεις την αρχή των πραγμάτων ξανά, μόνο όφελος μπορεί να φέρει. Είναι θεμελιώδες για μένα να επιστρέφω σε αφετηρίες.

Έχεις ασχοληθεί πολύ με το παιδικό θέατρο.

Φώτης: Είναι πολύ σοβαρό πράγμα και δυστυχώς, αρκετές παραστάσεις προσεγγίζουν το παιδί σαν μη νοήμων ον. Τι σημαίνει «παιδικό θέατρο»; Τι το διαφορετικό έχει; Όποιος μου εξηγήσει τι διαφορετικό κάνω προετοιμάζοντας το ρόλο μου για μια παιδική παράσταση από ότι σε μια ενηλίκων,  θα συμφωνήσω μαζί του πως υπάρχει ‘παιδικό’ θέατρο. Οι παραστάσεις που σέβονται το παιδί, σέβονται και εκείνον που το συνοδεύει. Τουλάχιστον εκείνες που συμμετέχω εγώ κι αυτές που φτιάχνει ο Νίκος. Υπάρχει ένα πρώτο επίπεδο που το πιάνουν όλοι, από εκεί και πέρα, δίνονται στοιχεία που αν θέλει ο θεατής, ενήλικος ή μη, μπορεί να οδηγηθεί και σε άλλα μονοπάτια.

Ας μιλήσουμε λίγο για εσάς.

Νίκος: Επιθυμώ να κάνω καινούρια πράγματα. Δεν έχω κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου και μου αρέσει. Για τα πάντα στη ζωή μου, όχι μόνο για τη δουλειά. Φυσικά, βάζω κριτήρια στο κάθε τι και αποφασίζω ανάλογα. Με ενδιαφέρει να ζω συνέχεια νέες εμπειρίες. Στη σκηνοθεσία βρέθηκα  σχεδόν τυχαία, δεν ξεκίνησα με αυτήν την προοπτική, ούτε ονομάζω ακόμη τον εαυτό μου ‘σκηνοθέτη’. Το να έχεις σκηνοθετήσει κάποιες παραστάσεις δε σε καθιστά σκηνοθέτη, είναι κάποιες απόπειρες που πήγαν καλά. Για μένα, ο σκηνοθέτης πρέπει να μπορεί να πάρει το ο,τιδήποτε και να το κάνει πιο σημαντικό από αυτό που ήταν. Τελείωσα Δραματική Σχολή και Σχολή Σκηνοθεσίας, περισσότερο για να επεκτείνω τις γνώσεις μου ως ηθοποιός. Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι πως δεν υπάρχουν ευκαιρίες, πρέπει να τις δημιουργήσεις εσύ. Εάν η δουλειά σου δεν αντιμετωπίζεται ως τέτοια, δε θεωρείται εργασία. Αν δεν μπορείς να ζήσεις από αυτό, το κάνεις αναγκαστικά σαν χόμπι. Δεν είναι όμως μόνον οικονομικό το θέμα, κι έχει και τα καλά του. Ξαναδημιουργούνται συν-τεχνίες, μας ‘αναγκάζει’ η κατάσταση να συνεργαστούμε. Η πορεία είναι δύσκολη, αλλά προσωπικά, δεν πτοούμαι.

Φώτη, τι βλέπεις γενικά στο Θέατρο;

Φώτης: Μια ευκολία. Είναι της εποχής; Είναι που οι θεατρικές σχολές δεν βγάζουν πια ανθρώπους που αγαπούν το Θέατρο; Είναι επειδή τους νοιάζει περισσότερο το stand up comedy κι όχι το κλασσικό ρεπερτόριο; Βλέπω παιδιά – όχι πως δεν υπάρχουν εξαιρέσεις – που βγαίνουν ανέτοιμοι. Δε μπορούν να κάνουν θέατρο. Δεν ενδιαφέρονται να το γνωρίσουν, να μελετήσουν, να ασχοληθούν. Ανεβάζουν μόνο φωτογραφίες στο Instagram. Το Θέατρο δεν είναι Instagram. Ούτε οι Δημόσιες Σχέσεις είναι θέατρο. Αυτό που λένε ‘ποιός θα με πάρει χωρίς δημόσιες σχέσεις’ είναι αηδίες. Είσαι ατάλαντος, για αυτό δε σε παίρνουν και πρέπει να αλλάξεις δουλειά. Όποιος πραγματικά μπορεί, θα είναι εδώ και σε δέκα χρόνια.

Κάποτε, όταν έλεγε κάποιος πως θέλει να γίνει ηθοποιός αντιμετώπιζε πολλές δυσκολίες στο να τα καταφέρει.

Φώτης: Όταν ξεκινούσα 25 χρόνια πρίν, έτρωγα ξύλο. Πριν 50 χρόνια ακόμα περισσότερο. Στις Σχολές μπαίναμε ελάχιστοι, βγαίναμε ελαχιστότατοι. Παιδευόμασταν. Τώρα έρχονται στις πρόβες με ανοιχτό κινητό, τσιγάρο πάνω στη σκηνή, χωρίς να ξέρουν τα λόγια τους. Αδιανόητο. Δε μπορείς να κάνεις Θέατρο έτσι. Απαιτώ σοβαρότητα. Να σέβεσαι το ότι είμαστε στο σανίδι, κάνουμε δουλειά. Ουσιαστικά, ξύνουμε τις πληγές μας για να κάνουμε τους ανθρώπους καλύτερους. Και τον εαυτό μας φυσικά. Τα βιώματά μας βάζουμε, αυτό χρησιμοποιούμε σαν υλικό για να μας βλέπει το κοινό και να γελά. Την ώρα που εσύ γελάς εγώ μπορεί να κλαίω μέσα μου. Αυτό θέλω να το σέβεται ο συνάδελφος.