Συνέντευξη στην Άννα Παχή

Η ιστορία του 1900, του πιανίστα που έζησε τη ζωή του πάνω σε ένα πλοίο, ζωντανεύει στο θέατρο Radar, από τη θεατρική ομάδα Experimento. Η σκηνοθέτις Γεωργία Τσαγκαράκη κι ο ηθοποιός Γιώργος Δρίβας μιλούν στο iart.gr για την παράσταση αλλά και τη χρηστικότητα της Τέχνης σήμερα.

Ο ηθοποιός και πιανίστας Μελαχρινός Βελέντζας στο ρόλο του Χιλιαεννιακόσια / photo: @Haris Germanidis

Πείτε μας λίγα λόγια για το χαρακτήρα του τρομπετίστα Τιμ Τούνυ που υποδύεστε;

Γ. Δρίβας:  ο Τιμ Τούνυ, ως ο μοναδικός φίλος του 1900, γνωρίζει από πρώτο χέρι την ιστορία του Lemon. Εμφανίζεται ως ταξιδευτής του χρόνου, ως μια ανάμνηση του παρελθόντος και αφηγείται την ιστορία, μαζί με τον 1900, σα να το ζει κάθε φορά στο παρόν. Πότε ως απλός αφηγητής, πότε ως Τιμ Τούνυ, πότε ως ένα άλλο πρόσωπο της ιστορίας. Ο Τούνυ χαρακτηρίζεται από την ευαισθησία του απέναντι στη ζωή, την αγάπη για το φίλο του, το διαρκές χιούμορ του. Ολιγαρκής και ταπεινός, το μόνο που λαχταράει είναι να παίζει τρομπέτα παρέα με τον 1900 και να ζει μαζί του δυνατές συγκινήσεις και περιπέτειες. Εκεί εστιάζει όλο το νόημα της ζωής του. Γι’ αυτό και χάνει τη γη κάτω από τα πόδια του όταν εγκαταλείπει το πλοίο και έρχεται αντιμέτωπος με τη σκληρή πραγματικότητα του κόσμου.

Ο ηθοποιός Γιώργος Δρίβας ερμηνεύει τον τρομπετίστα Τιμ Τούνυ, μοναδικό φίλο του Χιλιαεννιακόσια / photo credits:@ Haris Germanidis

Ποιοί είναι οι συμβολισμοί του έργου και πώς λειτουργούν;

Γ. Τσαγκαράκη: Ο  Baricco αφηγείται μια ιστορία, μέσα από την οποία προκύπτουν κάποια σύμβολα κατά τη διάρκεια της σκηνικής της απεικόνισης. Το μαγικό πιάνο της παράστασης μας είναι το βασικό συμβολικό αντικείμενο και άκρως χρηστικό την ίδια στιγμή. Ένα πιάνο-πλανήτης: Ολόκληρος ο κόσμος του 1900 χωράει στο  κλαβιέ του. Ένα πιάνο-μήτρα για το εγκαταλελειμμένο αγόρι. Το κορμί του κουρνιάζει μέσα στην ουρά του πιάνου. Το πιάνο-σπίτι του 1900:  Όλα του τα υπάρχοντα  βγαίνουν μέσα από αυτό. Επίσης, ο χάρτης,  άλλο ένα συμβολικό αντικείμενο, ο εσωτερικός χάρτης, το σώμα του ταξιδιού, αλλά και ο πρακτικός οδηγός. Το λεμόνι, σύμβολο της ανεξαρτησίας, της τόλμης, της δημιουργικότητας.

Lemon – Μια παράσταση ανάμεσα στη στεριά και τη θάλασσα

Γιατί να έρθει κάποιος να δει το Lemon;

Γ. Δρίβας: Ένας κύριος λόγος είναι ότι η ιστορία που αφηγούμαστε είναι πολύ όμορφη. Πολλοί θα έχουν δει τη σχετική ταινία, αλλά έχει εξίσου σημαντικό ενδιαφέρον να δει κανείς να ξετυλίγεται μπροστά του η αυθεντική ιστορία του συγγραφέα. Και όχι σα μονόλογος που ως τέτοιος συνήθως ανεβαίνει, άλλα ως ένα διαλογικό ντουέτο που με ποικίλους θεατρικούς τρόπους προσδοκά να μετατρέψει το θεατή σε επιβάτη του ατμόπλοιου Βιρτζίνιαν. Να τον ταξιδέψει σε όλες τις μικρές και μεγάλες στιγμές αυτών των ηρώων. Αυτός θεωρώ ότι ήταν και ένας από τους στόχους μας σε σχέση με την αλληλεπίδρασή μας με το κοινό. Να τον βάλουμε στη θέση του επιβάτη που παρακολουθεί και να μας μεταδώσει αντίστοιχα και σε εμάς αυτή την αίσθηση.

Το πιάνο-μαγικό κουτί του Lemon, που σχεδιάστηκε από τη σκηνογράφο και αρχιτέκτονα Νατάσα Τσιντικίδη

Πέρα από το πρωτότυπο έργο του Baricco υπάρχει και η γνωστή κινηματογραφική μεταφορά του έργου από τον Guiseppe Tornatore με τον Tim Roth στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ποια είναι η σκηνοθετική προσέγγιση στο έργο σε σχέση με την ιστορία;

Γ. Τσαγκαράκη: Στη δική μας εκδοχή, η διασκευή καθορίζει και τη σκηνοθεσία. Το πρωτότυπο έργο είναι γραμμένο σε μορφή μονολόγου. Η αίσθηση μου όμως όταν το διάβαζα, ήταν ότι μπροστά μου διαδραματιζόταν ένας διάλογος μεταξύ δύο φίλων. Ακολουθώντας λοιπόν το ένστικτό μου, συγκεντρώθηκα σε αυτήν τη σχέση που αποκάλυψε και καθόρισε  τη σκηνοθεσία. Μια ζωντανή αφήγηση που περνάει από στόμα σε στόμα, έντονη σκηνική δράση που εναλλάσσεται με ευφάνταστους διαλόγους, μουσική και τραγούδι. Όσον αφορά στη νοηματική προσέγγιση, συγκεντρωθήκαμε στην υπαρξιακή ανάγκη του 1900 να καθορίσει και να απαντήσει στα βασικά του ερωτήματα, που τυγχάνει να αφορούν σε όλους: Ποίος είμαι; Από πού έρχομαι; Πως μπορώ να είμαι ευτυχισμένος;  Ο έξω κόσμος καθορίζει την ευτυχία και την επιτυχία μας; Ή όλοι έχουμε μέσα μας έναν απέραντο χάρτη που μας περιμένει να τον ψηλαφίσουμε και να τον εξερευνήσουμε; Και πως τελικά μέσα από μια ειλικρινή σχέση  μπορείς να δεις τον εαυτό σου.

Το καλοκαίρι του 2018 το Lemon παρουσιάστηκε εν πλω και υπό φυσικό φως πάνω στην Παντόφλα που εκτελεί το δρομολόγιο ανάμεσα στη Σαντορίνη και τη Θηρασιά.

Αυτή την περίοδο το Lemon ανεβαίνει στο Θέατρο Radar. Είναι όμως και μία θεατρική παραγωγή που παρουσιάζεται με πρωτότυπο τρόπο σε ξεχωριστούς προορισμούς (πχ εν πλω πάνω σε καράβι, σ’ ένα καρνάγιο κ.α) Πώς είναι αυτή η εμπειρία;

Γ. Δρίβας: Η εμπειρία που ζήσαμε ήταν μοναδική. Σε δύσκολες τεχνικά συνθήκες έπρεπε να φέρουμε εις πέρας μια παράσταση πολύ απαιτητική. Ωστόσο, ο η μαγική ατμόσφαιρα που επικρατούσε σε αυτούς τους ξεχωριστούς προορισμούς υπερκάλυψε όλες τις δυσκολίες και μας ώθησε στο να αφεθούμε στη δύναμη της παράστασης, να το απολαύσουμε και να το ευχαριστηθούμε ακόμα περισσότερο. Αυτή η ιδιαιτερότητα των τοποθεσιών μας σκληραγώγησε σαν ηθοποιούς και εξέλιξε πολύ τη δουλειά μας, ώστε να μπορεί να σταθεί και να αντεπεξέλθει σε οποιονδήποτε σκηνικό χώρο.

Τι θα λέγατε σε κάποιον που θεωρεί -λόγω κρίσης- το θέατρο πολυτέλεια; Γιατί να ‘επενδύσει’ σε μια παράσταση και με ποια κριτήρια να το κάνει;

Γ. Τσαγκαράκη: Το θέατρο και η τέχνη γενικότερα πρέπει να  στηρίζονται σε  μια Ανάγκη. Ανάγκη και Αγωνία ύπαρξης. Όχι μόνο έκφρασης ή επιβίωσης. Και χρειάζεται και η συνθήκη του παιχνιδιού. Για μια μικρή ομάδα, τα περιθώρια στενεύουν όταν δεν υπάρχει αυτή η ανάγκη και αυτός ο κώδικας. Τα πράγματα γίνονται αφόρητα και μάταια. Όντως δύσκολοι οι καιροί. Τα βάζεις κάτω λοιπόν και λες: είναι αυτό που πραγματικά θέλω και γιατί; Υπάρχει η πραγματική Ανάγκη; Αυτό δίνει τις απαντήσεις, κι αν έχεις την τύχη να  συναντηθείς με ανθρώπους που μιλούν την ίδια γλώσσα, τότε δε νιώθεις τόσο μόνος μέσα στο ταξίδι σου. Κι ο κόσμος το καταλαβαίνει και μπαίνει κι αυτός στο πλοίο της ιστορίας που εντέλει αφηγείσαι. Γιατί το κοινό καταλαβαίνει την ειλικρινή πρόθεση και την διάθεση μοιράσματος.