Συνέντευξη στην Άννα Παχή
O ηθοποιός και σκηνοθέτης Γιάννης Μάντσης, ιδρυτής του καλλιτεχνικού δικτύου NorForSale μιλά στο iart.gr για την ανάγκη αντίστασης μέσω της Τέχνης.
Το 2013 ιδρύσατε το δίκτυο NorForSale. Μιλήστε μας για τους λόγους που οδήγησαν στη δημιουργία του καθώς και τη φιλοσοφία αυτού.
Ήταν αυθόρμητη κίνηση. Αισθανθήκαμε την ανάγκη να αντισταθούμε, μετατρέποντας το φόβο της εποχής, σε ζωή και δημιουργία. Χωρίς ιδιαίτερη σκέψη, θελήσαμε να μετατρέψουμε την τέχνη μας σε μηχανισμό ανάφλεξης και πυροδότησης προς την ζωή και την κοινωνία μας. Οφείλουμε όλοι να είμαστε ενεργά πολιτικά όντα, να παίρνουμε θέση δίπλα στον συμπολίτη μας. Η ευθύνη του καλλιτέχνη είναι πολύ μεγαλύτερη. Οφείλει να ανοίξει το δρόμο με την έρευνα και την διορατικότητά του, να φέρει φως στις κοινωνίες μας, ένα χαρμόσυνο μήνυμα μέσα στο σκοτάδι, δίνοντας δύναμη σε όλους. Χωρίς αυτό, οι κοινωνίες και οι ψυχές των ανθρώπων σιγά-σιγά σβήνουν. Θέσαμε ως πρωταρχικό στόχο την μέριμνα για ανάπτυξη δημιουργικών σχέσεων μέσω των παραστατικών τεχνών, γεγονός που μας οδήγησε στην δημιουργία ενός καλλιτεχνικού δικτύου. Βασικό μας μέλημα, ήταν και θα παραμείνει, η διευκόλυνση της ανοικτής διανθρώπινης επικοινωνίας εντός-εκτός του δικτύου μας. Αγαπάμε και προωθούμε την εξωστρέφεια στον χώρο των παραστατικών τεχνών. Εκεί πιστεύουμε ότι είναι η λύση. Αυτό από μόνο του ανοίγει ορίζοντες.
Η αντιμετώπιση των παραστατικών τεχνών ως σύνολο δεν απαντάται συχνά από καλλιτέχνες και εκπαιδευτικά εργαστήρια. Μπορεί κάποιος – εκτός εξαιρέσεων – να ασχοληθεί με επιτυχία με όλα;
Δεν είμαστε πρωτοπόροι σε αυτήν την ιδέα. Η σύνθεση των τεχνών βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο σε καλλιτεχνικούς χωρους στην Ευρώπη και Αμερική, εδώ και πολλά χρόνια. Για παράδειγμα, μια κλασική φόρμα της σύνθεσης των τεχνών είναι το μιούζικαλ, είδος που μας είναι γνωστό ήδη από τη δεκαετία του ’50. Ένας performer χρειάζεται να μπορεί να έχει πρόσβαση σε όλα τα εκφραστικά του μέσα, φωνή/λόγος, σώμα/κίνηση.
Μιλάτε για αυτοοργάνωση και αυτοδιαχείριση. Πως μπορούν να επιτευχθούν αυτά όταν ο καθένας έχει διαφορετικές προσλαμβάνουσες και ιδέες για θέματα όπως η Τέχνη;
Θέλουμε πολύ ό,τι διαφορετικό. Εκεί υπάρχει υγεία και εξέλιξη. Τα διαφορετικά παύουν να συγκρούονται όταν μπουν σε τροχιά, όταν υπάρχει κοινή ανάγκη έκφρασης, κοινός καλλιτεχνικός στόχος. Αυτό προϋποθέτει έμπνευση, κανόνες και αξίες. Αν και ετερόκλητοι, συντονιζόμαστε με το ίδιο καλλιτεχνικό όραμα και αξιακό σύστημα.
Από την εμπειρία σας, τι έχουν ‘κερδίσει’ όσοι συμμετέχουν στο δίκτυο NorForSale;
Καταρχάς είναι πολύ νωρίς να μιλήσουμε για κέρδη, πόσω μάλλον με όρους οικονομίας. Το μεγάλο κέρδος, το εισπράτει ο καθένας μέσα του, στο δικό του χρόνο και με μοναδικό τρόπο, όταν αισθάνεται ότι ανήκει σε ένα χώρο ευγενούς αγωνιστικής αξίας.
Ο χορός στην Ελλάδα δεν είχε μέχρι τώρα την αναγνώριση που απολαμβάνει σε άλλες χώρες. Που νομίζετε ότι οφείλεται αυτό; Πως μπορεί να αλλάξει;
Κατά την άποψή μου, το έλλειμμα κράτους στο χώρο της τέχνης, ή ο τρόπος που ενεπλάκη σε δημιουργικούς χώρους, ανέπτυξε και συντήρησε καθεστώτα αδικίας, κλειστών κυκλωμάτων και αναχαίτισε κάθε δημιουργική σπίθα, εκπαιδεύοντας νέους καλλιτέχνες να ζουν σε καταστολή. Υπάρχουν αξιολογότατοι νέοι και παλαιότεροι καλλιτέχνες στη χώρα μας. Το μόνο που χρειάζονται είναι να επιτραπεί να εργαστούν συλλογικά και μεθοδικά. Αυτό ήταν και ένα από τα κίνητρα που δημιούργησαν το Καλλιτεχνικό Δίκτυο NorForSale. Να καλύψει έστω ένα μικρό μέρος από αυτό το κενό. Για αυτό προτείνουμε την στροφή όλων των καλλιτεχνών σε ομάδες με χαρακτήρα δικτυακής φιλοσοφίας, οι οποίες μελλοντικά, θα μπορούσαν να αποτελέσουν τα ζωντανά κύτταρα ενός ευρύτερου καλλιτεχνικού δικτύου.
Reality shows όπως το “So you think you can dance” για παράδειγμα, μπορούν να δώσουν ώθηση στην τέχνη του χορού, ή δημιουργούν απλά μια ‘μόδα’ που έρχεται και φεύγει;
Ό,τι μπορεί να βοηθήσει την τέχνη, είναι αποδεκτό. Δε γνωρίζω από reality shows, αλλά εάν διαφανεί στο μέλλον ότι και αυτά προσέθεσαν κάτι θετικό στο τελικό αποτέλεσμα, τότε σίγουρα και η μόδα είναι χρήσιμη στην εποχή μας. Η τηλεόραση είναι ένας πομπός που εκπέμπει σε μαζικό και ευρύ δέκτη, το κοινό. Αν λοιπόν, διαμέσω των σύγχρονων τάσεων ποπ κουλτούρας που δημιουργούνται, καταφέρει να συστήσει το χορό σε περισσότερο κόσμο, είναι πολύ θετικό. Εν ολίγοις, ο χορός δεν κινδυνεύει από την τηλεόραση.
Πότε συνειδητοποιήσατε πως θέλετε να ασχοληθείτε με την Τέχνη;
Υπήρξα σπουδαστής του Άκη Δαβή. Ο άνθρωπος αυτός με ενέπνευσε να κατανοήσω τον μυστικό και κρυφό κόσμο του θεάτρου. Μετέπειτα, τυχαία συνειδητοποίησα πως το θέατρο είναι η αρχή των πάντων, όλων των τεχνών, επομένως και του χορού.
Η νέα χρονιά μόλις ξεκίνησε. Τι θα θέλατε να σας φέρει; Τι θα ευχόσασταν στους αναγνώστες μας;
Στο δίκτυό μας έχουμε υιοθετήσει μια εμβληματική φράση που είναι ταυτόχρονα και σπουδαία ευχή: Dance, Act, Play…. Otherwise we are lost. Καλή Χρονιά να έχουμε!
Πληροφορίες για το Καλλιτεχνικό Δίκτυο NorForSale εδώ