Της Άννας Παχή
Η Μηλέβα Αναστασιάδου και η Λυδία Ψαραδέλλη, μιλούν στο iArt για το βιβλίο τους «Το μυστικό της Καρυδιάς», τους ρόλους που καλούμαστε να εκπληρώσουμε και τη γυναικεία φιλία.
Πότε και πως γνωριστήκατε;
Μ. Ήταν το 2012, στα αποτελέσματα ενός διαγωνισμού όπου είχαν διακριθεί τα διηγήματά μας. Η Λυδία μάλιστα κατέκτησε και διάκριση. Οι κόποι μας εκδόθηκαν παρέα και για μένα ήταν η πρώτη φορά, δεν είχε ξαναμπεί διήγημά μου σε έντυπο. Είμαστε φίλες από τότε.
Πως προέκυψε η ιδέα να γράψετε ένα βιβλίο μαζί;
Λ. Μιλούσαμε σχεδόν καθημερινά και σιγά – σιγά γεννήθηκε αυτή η επιθυμία. Έχοντας ήδη μια δυνατή φιλία, πιστέψαμε πως θα μπορούσαμε να γράψουμε κι ένα εξίσου δυνατό βιβλίο.
Η ιδέα για «το Μυστικό της Καρυδιάς» ήταν κοινή;
Λ. Ξεκίνησε από τη Μηλέβα. Δουλεύτηκε από τις δυο μας και κατέληξε στο βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας.
Μ. Είχαμε «χτίσει» κάπως τους χαρακτήρες, αποφασίσαμε τη βασική πλοκή της αρχής και έγραψα το πρώτο κεφάλαιο, που αναφέρει την καρυδιά. Καθώς προχωρούσε το βιβλίο, ήρθαν και τα υπόλοιπα. Στο τέλος, προέκυψε και ο τίτλος.
Το βιβλίο έχει μια εξαιρετική ανατροπή. Άλλο περιμένεις, αλλού καταλήγει.
Λ. Αυτός ήταν ο στόχος μας, να μπορέσει να επηρεάσει το συναίσθημα, χωρίς να κοροϊδέψει τον αναγνώστη. Την πλοκή την οδηγούν μόνοι τους οι χαρακτήρες. Η αφορμή είναι το ερωτικό τρίγωνο, αλλά η ουσία του έργου βρίσκεται αλλού.
Μ. Μέσα από αυτήν την ανατροπή θελήσαμε να πούμε κάποια πράγματα, χωρίς να «εκβιάσουμε» το συναίσθημα.
Οι κεντρικοί χαρακτήρες είναι δυο γυναίκες, εντελώς διαφορετικές. Διάλεξε η κάθε μια σας την ηρωίδα της;
Μ. Προσπαθήσαμε να βρούμε χαρακτήρες που να ταιριάζουν ίσως σε αυτό που μας αρέσει περισσότερο. Νομίζω πως η Λυδία διάλεξε το χαρακτήρα της Τζένης επειδή ήταν πολύ πιο κοντά σε αυτό που μπορούσε να περιγράψει. Το ίδιο έκανα κι εγώ με την Έλσα, είναι πολύ διαφορετική από μένα αλλά θεώρησα πως μπορούσα να την περιγράψω καλύτερα.
Λ. Και οι δύο είναι σύγχρονες γυναίκες, με βαθιές ρίζες στο παρελθόν και πολλά μυστικά που τις επηρεάζουν.
Μ. Στο βιβλίο φαίνεται πως έχουν ερωτική σχέση με τον ίδιο άντρα. Στην πραγματικότητα, η μια από αυτές το έχει δημιουργήσει στο μυαλό της. Υπήρχε μια φιλία, αλλά μόνον αυτό. Απλώς η σχέση αυτή μεγαλοποιήθηκε για να ‘ταιριάξει» με αυτό που είχε στο μυαλό της η ηρωίδα. Αρνούνταν τα σημάδια που έδειχναν ότι ο άνδρας αυτός δεν είναι μαζί της, έφτιαξε μια φαντασίωση και παρέμεινε εκεί. Αυτό σταμάτησε βέβαια κάποια στιγμή.
Μηλέβα, λόγω δουλειάς, έχεις έρθει σε επαφή με παρόμοιες περιπτώσεις. Η αντιμετώπιση του κόσμου, ως προς αυτού του είδους τις καταστάσεις έχει αλλάξει ή παραμένει ταμπού;
Μ. Είμαι νευρολόγος, όχι ψυχίατρος. Ο λόγος που έχω δει αυτές τις καταστάσεις είναι ότι πολλοί άνθρωποι δεν πάνε εύκολα σε ψυχίατρο, αρνούνται. Έρχονται πρώτα στο νευρολόγο, ο οποίος όμως συχνά πρέπει να τους παραπέμψει εκεί. Τα πράγματα δεν είναι όπως παλαιότερα, ειδικά στα αστικά κέντρα. Υπάρχει ακόμη όμως μια ήπια προκατάληψη για τις ψυχικές παθήσεις. Πολύ δύσκολα θα πείσεις τους ασθενείς και τους οικείους τους ότι πρέπει να απευθυνθούν στον κατ’ εξοχήν ειδικό. Πρέπει να τους εξηγήσεις τι συμβαίνει, πως δεν είναι κάτι κακό, δε φταίνε οι ίδιοι για αυτό.
Η μια ηρωίδα είναι καριερίστα, φιλόδοξη, εργάζεται συνεχώς για να μπορέσει να επιβιώσει επαγγελματικά. Αναγκάζεται να παίζει θέατρο. Πιστεύετε πως έτσι συμβαίνει ή ήταν ένα «τέχνασμα» για να δείξει τη διαφορά της;
Λ. Είναι μια σύγχρονη γυναίκα και ως τέτοια, έχει να αντιμετωπίσει ανταγωνισμό στον επαγγελματικό στίβο και πολλαπλούς ρόλους. Ταυτόχρονα έχει ένα βαρύ παρελθόν και για αυτό, προσπαθεί να αναπτύξει ερωτικές σχέσεις, να βρει μια συναισθηματική άγκυρα προκειμένου να ανταπεξέλθει στην καθημερινότητα. Μέσα από αυτόν το χαρακτήρα προσπαθήσαμε να δείξουμε τη σημερινή κατάσταση, πως προσπαθούν όλες οι γυναίκες να τα καταφέρουν σε αυτούς τους πολλαπλούς ρόλους.
Μ. Θεωρώ πως δεν συμβαίνει μόνον στις γυναίκες, υπάρχει γενικότερα το θέμα του ανταγωνισμού, στη σύγχρονη κοινωνία. Θέλουμε να είμαστε τέλειοι σε όλα, σε όλους τους ρόλους που πολλές φορές, μας έχουν επιβάλλει.
Λ. Στο βιβλίο δεν έχουμε δυο πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες, αλλά περισσότερους. Οι άντρες που εμφανίζονται, έχουν κατακτήσει το αναγνωστικό κοινό γιατί μοιράζουμε το βάρος και σε αυτούς.
Μ. Είναι ευκολότερο να μιλάμε για τις γυναίκες αλλά και οι άντρες «φορτώνονται» πολλούς ρόλους. Πρέπει να είναι επιτυχημένοι, με λεφτά, καλή δουλειά… Απογοητεύονται πολλές φορές. Είναι θέμα ανθρώπινο, όχι φύλου.
Τι θα επιθυμούσατε να δει ο αναγνώστης μέσα από την ιστορία σας;
Μ. Αυτό που θέλαμε να βγει περισσότερο, είναι το πόσο οι ρόλοι που αναλαμβάνεις σε «καταπίνουν» πολλές φορές και πως μπορείς να βρεις ή να μη βρεις διεξόδους. Ο ένας χαρακτήρας, φαίνεται πιο δυναμικός, παρά το δύσκολο παρελθόν της, δείχνει πως έχει σταθεί στα πόδια της, έτσι όπως το απαιτεί η σύγχρονη κοινωνία. Τελικά όμως, είναι εκείνος που καταρρέει. Σε αντίθεση με τον άλλον, που φαινόταν αρχικά «χαμένος», βρήκε όμως τον τρόπο. Μέσα από συλλογικότητες περισσότερο, κατάφερε να αντιμετωπίσει όλους τους ρόλους που κλήθηκε να καλύψει. Μάλιστα, δεν επιβίωσε απλώς, αλλά η επιβίωσή της ήταν παραγωγική. Όχι όπως τη θέλουν οι υπόλοιποι, δυναμικά και ανταγωνιστικά αλλά με την έννοια του «κάνω πίσω και προσφέρω, για να φτιάξω έναν καλύτερο κόσμο». Στον ένα χαρακτήρα υπήρχε το όραμα της ατομικότητας. Στον άλλον, η συλλογικότητα.
Τελικά όμως, η μια από τις δυο υφίσταται συνέπειες για κάτι που δεν έχει διαπράξει.
Λ. Οι άνθρωποι δεν είναι έτσι όπως φαίνονται με την πρώτη ματιά.
Μ. Έχει να κάνει με την ανατροπή που θέλαμε να δώσουμε. Επιθυμούμε να δείξουμε με ποιους τρόπους μπορείς να αντιμετωπίσεις όλο αυτό. Η μια ηρωίδα μας δεν βρίσκει τίποτα, επειδή μπαίνει στους ρόλους της άκριτα, ενώ η άλλη θα βρει τελικά διέξοδο παρόλο που φαινόταν πως δεν είχε τις δυνατότητες – φαινομενικά – να το κάνει. Περιόρισε το εγώ της και το αντιμετώπισε.
Πως μπορούμε, νομίζετε, να αντιμετωπίσουμε τα «μαύρα» μας μυστικά;
Λ. Χρειάζεται πολλή δουλειά. Συνεργασία με τους ειδικούς, σίγουρα θετική σκέψη και οπωσδήποτε καλοί φίλοι.
Μ. Πέρα από αυτά, χρειάζεται η κριτική σκέψη, που δυστυχώς δεν καλλιεργείται σήμερα, και επικοινωνία. Όσο μπορούμε να επικοινωνούμε. Από εκεί και μετά, οφείλει κανείς να ψάξει να βρει τις αιτίες, να δει γιατί συμβαίνει αυτό και να σταματήσει να κατηγορεί μόνο τον εαυτό του. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μας επηρεάζουν.
Πως ήταν η εμπειρία της από κοινού συγγραφής;
Λ. Περάσαμε πάρα πολύ ωραία κι ελπίζουμε να επαναληφθεί. Κάθε τι που έγραφε η Μηλέβα, ήταν για μένα μια πρόκληση στο να γράψω κάτι εξίσου ωραίο και δυνατό. Προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε χαρακτήρες αυτόνομους, ξεχωριστούς.
Μ. Με τη Λυδία έχουμε φοβερή χημεία και συνεργασία. Δεν ήταν καθόλου δύσκολο, για εμάς τουλάχιστον. Δεν ξέρω αν θα ήταν το ίδιο αν το κάναμε με κάποιον άλλον. Βγάλαμε το πρόγραμμά μας, ενθάρρυνε η μια την άλλη, δεν υπήρχε ανταγωνισμός. Λειτούργησε και το φιλότιμο. Ήξερε η μια ότι η άλλη περίμενε τη δουλειά της, οπότε μπήκαμε στη διαδικασία να το κάνουμε όσο καλύτερα κι όσο νωρίτερα μπορούσαμε. Θέλαμε επίσης να αρέσει η δουλειά της μιας στην άλλη. Είχαμε έναν κοινό στόχο και τον παλεύαμε μαζί.
Θα το ξανακάνατε;
Λ. Βέβαια! Θα το ήθελα πάρα πολύ. Παίζει ρόλο με ποιόν γράφεις. Μας έχουν πει πως τα καταφέραμε επειδή είμαστε φίλες. Σίγουρα είναι σημαντικός παράγοντας, αλλά είναι και θέμα χαρακτήρα. Λειτουργήσαμε σαν ομάδα και το κάνουμε ακόμη.
Μ. Είναι πολύ πιο ωραίο να γράφεις με κάποιον άλλον, παρά μόνος σου. Υπάρχει μια επικοινωνία που δεν την έχεις αλλιώς. Είναι ένα μαγικό ταξίδι. Η συνεννόηση επίσης είναι πολύ σημαντική. Είμαστε ομάδα.
Πως ήταν η παρουσίαση του κοινού σας βιβλίου;
Λ. Είχαμε περισσότερη αγωνία και ήταν δύσκολο να πιστέψουμε πως τελικά εκδόθηκε το βιβλίο. Μας βοήθησε πολύ ο εκδότης μας και ο κ. Βαρβαρήγος που μας έκανε την τιμή να μιλήσει για το βιβλίο. Καλέσαμε όλους τους καλούς μας φίλους που βοήθησαν και μας στήριξαν. Ήταν πολύ όμορφα.
Μ. Προσωπικά ένιωθα σα να είμαι μέλος μιας μπάντας. Ήμασταν δυο άνθρωποι μαζί και παρουσιάσαμε ένα συλλογικό έργο, ήταν υπέροχη αίσθηση.
Λένε ότι δεν υπάρχει γυναικεία φιλία. Συνεργαστήκατε, είστε φίλες. Τι έχετε να απαντήσετε;
Λ. Θαυμάζω την ανδρική φιλία επειδή είναι τελείως διαφορετική. Οι γυναίκες είναι περισσότερο συναισθηματικές. Πιστεύω ακράδαντα πως υπάρχει δυνατή γυναικεία φιλία. Έχω πολύ καλές φίλες που μου έχουν σταθεί και θέλω να πιστεύω πως το ίδιο κάνω κι εγώ.
Μ. Αυτά για μένα, είναι στερεότυπα. Δεν είναι θέμα φύλου αλλά ανθρώπου. Οι φιλίες θέλουν δουλειά. Αν έχεις διάθεση να δουλέψεις για αυτήν, θα προχωρήσει. Αν υπάρχουν πράγματα που σε ενώνουν με κάποιον τα βλέπεις, τα καλλιεργείς. Υπάρχουν και σχέσεις που θα κάνουν τον κύκλο τους και θα κλείσουν.
Πείτε μας τα μελλοντικά σας σχέδια.
Λ. Περιμένω να εκδοθεί ένα βιβλίο μου που κυκλοφορεί ήδη σε ηλεκτρονική μορφή, από τις εκδόσεις «Εντύποις». Έχει θέμα το πως μπορείς να γράψεις ένα βιβλίο μέσα σε ένα μήνα. Θα λάβω μέρος σε κάποιους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και περιμένω επίσημη πρόταση από τη Μηλέβα για το δεύτερο κοινό μας βιβλίο.
Μ. Ολοκλήρωσα μια νουβέλα και αναζητώ εκδοτική στέγη. Γράφω επίσης ένα μυθιστόρημα και κάποια διηγήματά μου έχουν εκδοθεί σε αγγλικά περιοδικά ενώ περιμένω την έκδοση κάποιων ακόμη.
Εδώ μπορείτε να διαβάσετε την κριτική του βιβλίου