Γράφει ο Κωνσταντίνος Σύρμος

Η Λούλα Αναγνωστάκη, με τον θάνατό της πριν λίγα εικοσιτετράωρα, δεν άφησε δυσαναπλήρωτο κενό, ούτε φτωχότερο τον ελληνικό πολιτισμό. Τις σιχαίνομαι αυτές τις κλισέ εκφράσεις που όλοι αναμασούν όταν κάποιος άνθρωπος σημαντικός πεθάνει. Όπως η ίδια είχε δηλώσει σε συνέντευξή της άλλωστε δεν είχε γράψει τίποτα την τελευταία δεκαετία και μιας και δεν θεωρούσε το γράψιμο το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή της δεν ένιωθε αυτήν τη φαγούρα στην ψυχή που μεταμορφώνεται σε λέξεις, ήξερε ακριβώς πότε να σταματήσει. Η σπουδαιότερη όμως γυναίκα, θεατρική συγγραφέας, η Λούλα Αναγνωστάκη, έχει αφήσει πίσω της ένα μοναδικό έργο σημαδεύοντας τον χώρο του θεάτρου από την μεταπολίτευση και μετά. Αντί να μας αφήνει κενό, μας ανοίγει νέους δρόμους με τον τρόπο ζωής και δημιουργίας που ακολουθούσε.

Γεννήθηκε το 1930, σε χρόνια δύσκολα και για την Ελλάδα αλλά και για μια γυναίκα στον χώρο του θεάτρου. Κατάφερε να αναδειχθεί, με την αμεσότητα και την απλότητα στο γράψιμό της που συγχρόνως, έφερνε αντιμέτωπους τους θεατές με τον πυρήνα του εαυτού τους, νιώθοντας έτσι οι ίδιοι ως πρωταγωνιστές των ιστοριών της. Ένας ήχος, μια κουβέντα ή μια απλή καθημερινή πράξη μπορούσε να την εμπνεύσει. Άκουγε τους ήρωες της να μιλούν, τους βίωνε καθώς τους σκιαγραφούσε. Οι χαρακτήρες που έπλαθε ήταν οικείοι, ανθρώπινοι, γεμάτοι λάθη και ατέλειες, βυθιζόταν στην ψυχή τους και τους ξεγύμνωνε στο διψασμένο κοινό που, αδημονούσε για κάθε παράσταση του οποίου το κείμενο έφερε την υπογραφή της. Έργα της εκτός από την Ελλάδα, έχουν ανεβεί και σε χώρες όπως η Γαλλία, η Κύπρος, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Πολωνία. Μία από τις σημαντικότερες της συνεργασίες ήταν αυτή με τον Κάρολο Κουν.

Η Λούλα Αναγνωστάκη όπως είναι ευρέως γνωστό, ήταν η αδελφή του μεγάλου μας ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη (1925 – 2005), ενώ υπήρξε σύζυγος και παράφορα ερωτευμένη ως το τέλος της ζωής της –ακόμη δηλαδή και μετά τον θάνατό του-,  με μία από τις πιο σπάνιες προσωπικότητες που γεννήθηκε στη χώρα μας, τον συγγραφέα –  πεζογράφο και καθηγητή ψυχιατρικής Γιώργο Χειμωνά (1938 – 2000). Στο επίκεντρο των θεατρικών της έργων επεξεργαζόταν τη μεταπολεμική Ελλάδα, τη μεταπολίτευση στην Ελλάδα αλλά και τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα, όλα τα παραπάνω υπό το πολιτικό πλαίσιο που η δημιουργός καθόριζε ως δέκτης ερεθισμάτων μέσα από όσα βίωνε. Κάτι που επίσης ξεχωρίζει στα κείμενά της είναι η μάχη μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς.

Ήρεμο και λεπτεπίλεπτο πλάσμα η Αναγνωστάκη, έκρυβε πάντα τα μάτια της πίσω από τα (συνήθως) μαύρα της γυαλιά, λες και δεν ήθελε να διακινδυνεύσει, να διαβάσει κανείς κάτι στο βλέμμα της. Τίποτε άλλο δεν ήθελε να γνωρίζουν για εκείνη πέρα από όσα η ίδια επέτρεπε, τίποτε άλλο πέρα από τα κείμενά της. Κλεισμένη τα τελευταία χρόνια στο σπίτι της, σαν κι η ίδια χαμένη μετά τον χαμό του Χειμωνά, του ανθρώπου που λάτρεψε όσο κανέναν. Χαιρόταν πλέον μόνο με τις ηλιόλουστες μέρες και το ορθάνοιχτο παράθυρο που της έφερνε τη βουή και τις μιλιές του κόσμου. Σίγουρα τώρα θα χαίρεται κάπου αλλού… Αντίο.