Γράφει ο Δημήτρης Βαρβαρήγος
Το εξαίσιο ψεύδος της λογοτεχνίας, εκείνο το ψέμα που έχει τη δύναμη να μας ταξιδέψει συνειδητά πέρα από κάθε λογική και να σημαδέψει όχι μόνο τη ψυχή κάθε δημιουργού αλλά και την ψυχή κάθε αναγνώστη.
Η Μαγδαληνή Θωμά έχει τη δύναμη με το μυθιστόρημα «Μες στη νύχτα του κόσμου» να μεταφέρει εποχές, ν’ αποκαλύπτει αλήθειες, ανομολόγητα μυστικά, προθέσεις κι αντιθέσεις, να καταγγέλλει την ακραία επιθετικότητα, τη δυστυχία, τα ασεβή καθεστώτα, την καταστροφή, τις απώλειες του πολέμου, αλλά και μέσα απ’ όλα τα δεινά να προβάλλεται το συναίσθημα, να χτίζει άρρηκτες σχέσεις, δυνατούς έρωτες και να κρατάει ζωντανές μεγάλες αγάπες.
Τα θέματα που θίγονται στο βιβλίο είναι πολλά.
Τα παιδικά χρόνια, η δύναμη της οικογένειας, η λειτουργία του κράτους, οι συμφορές ενός έθνους, οι καταστροφικοί πόλεμοι, οι προκαταλήψεις, η δυσκολία συνύπαρξης λαών με διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες και κουλτούρες, η προάσπιση της προσωπικής τιμής, ο ηθικός κώδικας αξιών, ο ρόλος του έρωτα και της αληθινής αγάπης, η ανθρώπινη απληστία και σοφία, το γινάτι για τη ζωή και τις χαρές της, είναι θέματα που κυριαρχούν στο βιβλίο.
Ωστόσο, θυμόμαστε μια ιστορία όχι για τη θεματική της τόσο όσο για τους πρωταγωνιστές της. Κι έτσι ακριβώς ξεκινάει η ιστορία, πολύ δυναμικά μπαίνοντας εξαρχής μέσα στην υπόθεση, με τις κεντρικές ηρωίδες την Άνου και την Έλι άμεσα παρούσες και σε ακραία δράση τόση που νιώθεις να πνίγεσαι μαζί τους στην αγωνία από την έλλειψη οξυγόνου και να μην μπορείς να τις βοηθήσεις.
Να μην μπορείς να καταλάβεις αν ήταν σωστά και δίκαια τα όσα έγιναν τότε. Ούτε και να δεχθείς τα πολιτικά κίνητρα- μέσα από τα οποία εξελίσσεται η ιστορία. Αμέσως γεμίζεις απέχθεια για την αδικία, για τα δεινά του πολέμου και την καταπάτηση της ανθρώπινης υπόστασης.
Η εκφορά του κειμένου καταιγιστική. Μέσα στα πολεμικά σκηνικά που είναι στημένα, οι ήρωες ενεργούν λες και είναι βγαλμένοι από σελίδες του Κάφκα, να ακολουθούν τον παράλογο εφιάλτη από τα δεινά των εχθροπραξιών.
Μια Οδύσσεια, η ίδια η ζωή των ηρώων όμως η πένα της συγγραφέως τους απελευθερώνει από την ψευδαίσθηση του μύθου σε μια πραγματικότητα σκληρή και ανελέητη που δεν λυπάται κι ούτε συγχωρεί πράξεις κι αισθήματα.
Η ιδέα του μυθιστορήματος εξαιρετική, αφού εδώ… δεν έχουμε να κάνουμε με μια συνηθισμένη ιστορία, αλλά για την ιστορία ενός έθνους.
Κι όταν το βιβλίο έχει στοιχεία αλήθειας από γεγονότα που έγραψαν ιστορία, τότε έχει ακόμη περισσότερη δύναμη να αφυπνίσει συνειδήσεις.
Έτσι, η τέχνη του λόγου, αυτή η σπουδαία τέχνη, μέσα από τη νοητική έκφραση της συγγραφέως γίνεται τόσο αληθινή που αγγίζει χορδές ενσυνείδητης ευαισθησίας.
Γίνεται η τέχνη ενός πετυχημένου κειμένου με μια ικανότητα να αιχμαλωτίζει την προσοχή του αναγνώστη διατηρώντας καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης αμείωτο το ενδιαφέρον από την πρώτη πρόταση μέχρι την τελευταία.
Με κινηματογραφική ροή η γραφή της γεννάει εικόνες, έτσι αποδεικνύεται η ζωντανή απόδοση στη λογοτεχνία και η Μαγδαληνή έχει πετύχει να γεμίζει με αισθήσεις τις αφηγήσεις της, ασκώντας συγκινησιακή επίδραση -δίχως λυρικό ύφος που θα έκανε το έργο μελό.
Άνου, Έλι, Έλκι, Άχτο, Ούρμας, Σάλμε, Γιόρι, Τόομας.
Κάθε ήρωας είναι ιδιαίτερος και έχει τη δική του σημειολογία μέσα στο βιβλίο.
Η συγγραφέας με τη στερεή γραφή της αναγάγει αρχετυπικούς χαρακτήρες με στοιχεία που είναι δομημένη η ανθρώπινη φύση και ταυτίζει τον αναγνώστη άμεσα με τις ψυχές των ηρώων της.
Ως αναγνώστης έγινα μέτοχος των ανθρώπινων παθών τους. Αγάπες, και αδυναμίες αποκαλύπτουν το διάβολο ή τον άγγελο, που κρύβει ο καθένας απ’ τους ήρωες μέσα του. Άνθρωποι αληθινοί… που εξουσιάζουν αληθινά τη ζωή και υπερβαίνουν το θάνατο.
Τους ακολούθησα, δέθηκα μαζί τους συναισθηματικά κι ένιωσα όμορφα καθώς αυτό είναι ένα περίεργο αίσθημα που γεννιέται με τους ήρωες ενός καλογραμμένου βιβλίου, να γίνονται κομμάτι του εαυτού μου και ν’ ακολουθώ τις πορείες τους, τις προσδοκίες και τα όνειρά τους.
Να πάσχω και να πασχίζω μαζί τους. Να ανησυχώ για τις τύχες τους σαν να είναι άνθρωποι αποκλειστικά δικοί μου.
Η συνολική κατάθεση της καλύπτει με απόλυτο τρόπο τις πτυχές εκείνης της σκοτεινής περιόδου που από μόνη της η ιστορικότητα των συμβάντων αποτέλεσε έναν μύθο έτοιμο να ενταχθεί σε ένα μυθιστορηματικό κείμενο.
Στο βιβλίο «Μες στη νύχτα του κόσμου» έχουμε να κάνουμε με απλούς ανθρώπους ευάλωτους που αγωνίζονται για το πλέον ποθητό κεκτημένο δικαίωμα στη ζωή… την ατομική τους ελευθερία. Αυτό το πολύτιμο αγαθό που δεν είναι κάτι άλλο από το ευ της ζωής… από την ίδια τη ζωή.
Η Ελπίδα για επιβίωση, για την ποθητή ελευθερία, κάνει τους ανθρώπους να ενώνονται ακόμη και με διαφορετικές θρησκείες, κουλτούρες και ήθη. Έτσι διά έμπνευσης και ύφους απόδοσης της Μαγδαληνής Θωμά, η συγκεκριμένη πονεμένη σελίδα της Αισθονικής ιστορίας, αφυπνίζει συνειδήσεις κι αντιλαμβάνεσαι ότι κανένα απόκτημα δεν είναι πιο ακριβό από τη ελευθερία του ανθρώπου και την αγάπη στη ζωή..
Όταν τέλειωσα το διάβασμα αυτής της υπέροχης ιστορίας, ένιωσα να χαράσσεται μέσα μου ανεξίτηλα, χαρίζοντας μου τη βεβαιότητα, ότι δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Είναι από τα καλογραμμένα βιβλία, με άριστη δομή και δυνατή πλοκή, που μένουν έντονα χαραγμένα στη μνήμη για πάντα.
Ερωτήματα πολλά, που βρίσκουν απάντηση με την ανάγνωση του βιβλίου, καταφέρνουν να δημιουργούν πλήθος συναισθήματα που ψάχνουν απεγνωσμένα για μια κάθαρση.
Κι όπως έχει πει η συγγραφέας Ελίζαμπεθ Μπαονενότι, η ανθρώπινη κατάσταση ή τα προβλήματα της ζωής είναι μια ποιητική αλήθεια.
Κι αυτή την αλήθεια έχει καταθέσει στο βιβλίο της «Μες στη νύχτα του κόσμου» η Μαγδαληνή Θωμά και μας την προσφέρει αυτούσια.