Της Άννας Παχή
O Βλαντ Τσέπες γεννήθηκε μάλλον το 1431 και ήταν βοεβόδας της Βλαχίας για τριάντα περίπου χρόνια. Βοεβόδας σε απλά ελληνικά σημαίνει γενικός δερβέναγας της περιοχής του. Η ζωή του ήταν ταραχώδης. Ευγενικής καταγωγής, προορισμένος για μεγαλεία, με στρατιωτική ανατροφή. Ως πιτσιρίκος πέρασε έξι χρόνια σε τουρκική αιχμαλωσία, (μαθαίνοντας πολλά για τον οθωμανικό στρατό) έζησε ως πρόσφυγας στη Μολδαβία και την Τρανσυλβανία και ξανά φυλακίστηκε από το βασιλιά της Ουγγαρίας αυτήν τη φορά. Τα βάσανά του κράτησαν πάνω από τη μισή του ζωή καθώς πέθανε μόλις στα σαράντα πέντε, παραμένοντας πάντοτε στρατιώτης.
Το προσωνύμιο Dracul το απέκτησε όταν του απονεμήθηκε το παράσημο του Δραγόνος από το Σιγισμούνδο του Λουξεμβούργου. Υπάρχει και η άποψη πως το κληρονόμησε από τον πατέρα του, Βλαντ Ντράκουλ. Η πρώτη είναι πιο ρομαντική.
Οι αφηγήσεις που τον αφορούν χωρίζονται σε τρεις γεωγραφικές ζώνες: Τη νοτιοανατολική που εξαίρει τα επιτεύγματά του, την ανατολική, όπου αναφέρεται ως σκληρός αλλά δίκαιος και την Κεντρική Ευρώπη, όπου παρουσιάζεται ως τέρας.
Όπως πολλοί, ο Βλαντ έπεσε θύμα της πολιτικής. Ο βασιλιάς Ματθίας Κορβίνος τσέπωσε ένα σημαντικό ποσό για να πολεμήσει τους Τούρκους ως σύμμαχός του, αργότερα όμως θέλησε να αθετήσει τη συμμαχία, Για να βγει από πάνω, διέδωσε τις γνωστές σε όλους τερατολογίες. Η συνέχεια είναι γνωστή.
Λόγιοι όπως ο Π.Π. Παναϊτέσκου, ο Αλέξανδρος Μπολντούρ και άλλοι άγνωστοι σε μας, προσπάθησαν να αποκαταστήσουν την αλήθεια. Συνοπτικά:
Η στρατιωτική ευφυΐα και η γενναιότητα του φίλου μας Βλαντ, έκαναν το σουλτάνο Μωάμεθ Β’ να πει το 1462 ότι «δε μπορεί να πάρει τη χώρα ενός τόσο γενναίου ηγεμόνα». Επαίνους έλαβε και από την ορθόδοξη ανατολική Εκκλησία, μάλιστα, καλόγεροι της Ρόδου χτύπησαν τις καμπάνες όταν έμαθαν για τη νίκη του το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου. Στο ίδιο μοτίβο ήταν και η άποψη του ιταλού ουμανιστή Filippo Buonaccorsi Callimachus που είχε να το λέει για τις αρετές του.
ΛΑΟΦΙΛΗΣ ΚΑΙ ΓΕΝΝΑΙΟΔΩΡΟΣ
Ο Βλαντ Τσέπες αγαπήθηκε τόσο από το λαό του, που για πολλά χρόνια μετά το θάνατό του η Βλαχία διατήρησε τα ιδεώδη του. Ανέπτυξε το εμπόριο, ενίσχυσε το κράτος, πάταξε σχεδόν ολοκληρωτικά το έγκλημα. Οι ποινές για τις ληστείες ήταν ιδιαίτερα αυστηρές, απέδωσαν όμως. Δεν έκανε διακρίσεις, όποιος διέπραττε ατιμία πήγαινε στα θυμαράκια, τελεία και παύλα. Ήταν επίσης συγκεντρωτικός τύπος, δεν υπήρχε δημοκρατία στη Βλαχία, ένας ήταν ο ηγεμόνας. Αναδιάρθρωσε και ενδυνάμωσε το στρατό ενώ ήταν γενναιόδωρος με όσους το άξιζαν. Υπήρξε σκληρός, δεν υπάρχει αμφιβολία, δε μπορούσε όμως να γίνει διαφορετικά, καθώς η εποχή του ήταν ιδιαίτερα ταραγμένη, με τους Τούρκους να επιτίθενται όπου έβρισκαν και τους ευρωπαίους να παρατηρούν τις μάχες σαν τα κοράκια. Δεν είναι τυχαίο που τα χρόνια του Μεσαίωνα ονομάζονται «Σκοτεινοί Αιώνες». Για τους Ρουμάνους πάντως, ο Βλαντ Τσέπες ήταν και θα παραμείνει ένας μεγάλος ηγεμόνας που διασφάλισε την ανεξαρτησία της χώρας. Δολοφονήθηκε από τους Τούρκους που συνεργάστηκαν με προδότες βογιάρους το 1477.
Η ΠΡΩΤΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Το 1897, ο μέχρι τότε άσημος Bram Stoker εκδίδει το μυθιστόρημά του «Δράκουλας» παραποιώντας τελείως τον ηγεμόνα της Βλαχίας, μεταμορφώνοντάς τον σε βαμπίρ. Το βιβλίο έκανε πάταγο. Η δημοτικότητά του σε ορισμένους κοινωνικούς κύκλους που έψαχναν διέξοδο στην ανία τους, έφτασε τα όρια της ψύχωσης. Ο Bram ασχολούνταν με τα υπερφυσικά φαινόμενα, ήταν και μέλος της Golden Dawn, μιας εταιρείας απόκρυφων επιστημών. Για τη συγγραφή του βιβλίου, ο Stoker επηρεάστηκε αφενός από τα κατορθώματα του Τζακ του Αντεροβγάλτη και αφετέρου από τη σκανδαλώδη ζωή του Oscar Wilde. Τώρα, τι σχέση είχαν όλα αυτά με το Βλαντ, κανείς δεν ξέρει. Οι λιγοστές γνώσεις του συγγραφέα για τον πραγματικό Τσέπες οδήγησαν στη δημιουργία ενός τελείως διαφορετικού προσώπου, του κόμη Δράκουλα. Για να ξέρετε λοιπόν, άλλος ο γενναίος και στιβαρός Βλαντ, άλλος ο αιμοδιψής κόμης.
ΟΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ
Ο μύθος του Δράκουλα πάντως, καλά κρατεί. Το ενδιαφέρον είναι παγκόσμιο και η σαγήνη που ασκεί η μυθική αυτή φιγούρα αξεπέραστη.
Η πρώτη σημαντική ταινία για βαμπίρ είναι βουβή και προβάλλεται το 1922. Το «Nosferatu, eine Symphonie des Grauens» (Νοσφεράτου και η Συμφωνία του Τρόμου) σε σκηνοθεσία του F.W. Murnau στοιχειώνει το κοινό, λόγω της πληθωρικής παρουσίας του Max Schreck. Ο Νοσφεράτου είχε και συνέχειες, άλλες επιτυχείς κι άλλες όχι. Όσο για το Schreck ήταν τόσο πετυχημένος στο ρόλο που οι φήμες έλεγαν πως ήταν πραγματικό βαμπίρ.
Ακολούθησαν οι ταινίες με το Μπέλα Λουγκόζι που κατέκτησε επίσης την επιτυχία, ενώ το 1958, ο πολύ καλός ηθοποιός Christopher Lee παγιώθηκε στη μνήμη του κοινού ως κόμης Δράκουλας, σε μια σειρά ταινιών, μάλλον αφελών, που γαλούχησαν όμως γενιές και γενιές πιτσιρικιών, για να φθαρούν με τη σειρά τους και να μπουν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Ο Christopher Lee έκανε μια προσπάθεια να φέρει στην κοινή γνώμη την αληθινή ιστορία του Βλαντ Τσέπες, λαμβάνοντας μέρος στο ντοκιμαντέρ του 1972 «In search of Dracula» αλλά δεν κατάφερε πολλά πράγματα.
Κι ύστερα ήρθε ο Francis Ford Copolla. Το 1992 παρουσιάζει – κατά την ταπεινή γνώμη της γράφουσας – την καλύτερη ταινία για τον Κόμη Δράκουλα. Αναδημιουργώντας το απόλυτο γκόθικ σκηνικό και δουλεύοντας με ένα εξαιρετικό cast αναζωπυρώνει τη μανία για το σκληρό αλλά γοητευτικό Κόμη. Κύριος λόγος, ο Gary Oldman η ερμηνεία του οποίου άξιζε σαφώς Όσκαρ άσχετα αν η Ακαδημία είχε άλλα σχέδια. Η ερωτική σχέση Δράκουλα – Μίνα (Winona Ryder) κατακτά όλες τις ευαίσθητες καρδιές. Την αναζητεί «διασχίζοντας ωκεανούς χρόνου». Αν υπάρχει γυναίκα που είδε την ταινία και δε θέλησε να γίνει το ταίρι του Κόμη να πάει να κοιταχτεί, κάτι δεν πάει καλά μαζί της.
Φυσικά ακολούθησαν κι άλλες. Η παρωδία του 1995 «Dracula: Dead and Loving it» δεν αξίζει τον κόπο να ασχοληθεί κανείς μαζί της, παρόλη τη σκηνοθεσία του Mel Brooks.
ΛΥΚΟΦΩΣ
Ο Δράκουλας δε σταμάτησε ποτέ να κυκλοφορεί στο Hollywood. Άλλη μια φρενίτιδα συνέβη το 2008 με την πρώτη ταινία της σειράς «Λυκόφως» βασισμένη στα best seller της Stefanie Mayers. Η συγγραφέας υποστηρίζει πως είδε το στόρι στον ύπνο της. Λογικό.
Η ερωτική ιστορία του ρομαντικού Έντουαρντ και της χαμηλών τόνων Μπέλα κάνει τις έφηβες (και μερικές μεγαλύτερες) να ονειρεύονται πως γίνονται το αντικείμενο του πόθου ενός βαμπίρ με τα χαρακτηριστικά του Robert Pattinson. Δικαίως, τον είχαμε προσέξει στο «Ο Χάρι Πότερ και το Κύπελο της Φωτιάς».
Το 2014 προβάλλεται η ταινία «Dracula untold» με τον Luke Evans η οποία ήταν κάτι λιγότερο και κάτι περισσότερο από ότι θα περίμενε ένας fan. Σταματούμε εδώ τις αναφορές καθώς δεν έχουν τελειωμό.
Η ΓΟΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΜΗ
Γιατί ο Δράκουλας γοητεύει τόσο πολύ; Επειδή είναι γενναίος, τολμηρός, έξυπνος, έχει τρόπους, είναι ρομαντικός. Μπορεί να γίνει από γατάκι τίγρης με την άνεση που εγώ ανάβω το φως. Υπερασπίζεται αυτά που του ανήκουν και αυτά που αγαπάει χωρίς να υπολογίζει τίποτα. Έχει πάθη, δε γίνεται όμως έρμαιο αυτών. Είναι ο τέλειος φίλος και σύμμαχος για τους άνδρες, ο τέλειος εραστής για τις γυναίκες. Πόσοι μπορούν να το πουν αυτό; Ακόμη και η (φημολογούμενη) δίψα του για αίμα περνάει στο ντούκου μπροστά στα χαρίσματά του. Άλλωστε, αυτό τον κρατάει στη ζωή, τι επιλογές έχει;
Οι μύθοι όπως αυτός του Κόμη Δράκουλα που μάχεται για την πατρίδα και τη χαμένη του αγάπη δε φθείρονται ποτέ. Εν αναμονή της επόμενης ταινίας ή του επόμενου βιβλίου, αν υπάρχει κανένα βαμπίρ εκεί έξω ας επικοινωνήσει μαζί μας. Μόνο σοβαρές προτάσεις παρακαλώ.
Πηγή: Νικολάε Στοϊτσέσκου «Δράκουλας – Μύθος και Ιστορική Αλήθεια» εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Μάρτιος 1992