Συνέντευξη στην Άννα Παχή

Με αφορμή το πρώτο της βιβλίο «Η Έλλη κι ο Ερμής ταξιδεύουν στην Ελλάδα», η Σοφία Αλεξίου συστήνεται στο iart.gr και μιλά για βιβλία, μαμάδες και παιδιά. Απολαύστε την.

– Ποια είναι η Έλλη, ποιος ο Ερμής και πως αποφάσισαν να ταξιδέψουν στην Ελλάδα; Είναι οι χαρακτήρες τους κοντινά σας πρόσωπα, ή ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας; Αντιλαμβάνομαι τι σχέση με το σκύλο τους τον Ντίνο, αλλά το σκανταλιάρικο μυρμήγκι, πως βρέθηκε στην παρέα;

Η Έλλη και ο Ερμής είναι δυο παιδιά ενθουσιώδη. Θέλουν να ταξιδέψουν παντού και να εξερευνήσουν τον κόσμο! Μοιάζουν με την κόρη μου, τον ανιψιό μου, εμένα μικρή αλλά και κάθε παιδί που αγαπάει τις εκδρομές. Έτοιμα να ζήσουν εμπειρίες και να ανακαλύψουν τον αρχαίο πολιτισμό, την ιστορία τους. Είναι μια όμορφη παρέα που νιώθει την ευτυχία στις απλές χαρές που προσφέρει η ζωή. Μια βόλτα στη θάλασσα, ένα ηλιοβασίλεμα, η ανακάλυψη ενός μνημείου που σε ταξιδεύει στον χρόνο. Στο βιβλίο αυτό θέλησα να δώσω ζωή στα παιδιά των ονείρων μου. Το σκανταλιάρικο μυρμήγκι αντιπροσωπεύει όλα τα μικροσκοπικά ανθρωπάκια που έρχονται στον κόσμο και παρόλο το μέγεθός τους δεν διστάζουν να είναι μέσα σε όλα. Από πολύ μικρά θέλουν να λέγονται μεγάλα, νιώθουν ανεξάρτητα, ικανά κι έτσι οφείλουμε να τους φερόμαστε κι αν στην πορεία της ανακάλυψης του κόσμου κάνουν και καμιά σκανταλιά –τι να κάνουμε- έτσι είναι τα παιδιά! Χωρίς σκανταλιές η ζωή είναι βαρετή!

-Έχετε πει πως τα ταξίδια είναι εντυπωμένα μέσα σας, λόγω εκείνων που κάνατε ως οικογένεια. Τι είναι για σας το ταξίδι; Λείπει – πιστεύετε – η ανάγκη για εξερεύνηση από τους μεγάλους και κατ’ επέκτασιν, από τα παιδιά;

Τα ταξίδια για μένα είναι πηγή και κίνητρο ζωής. Σταματούν τον χρόνο και σε γεμίζουν αναμνήσεις που όταν γυρίσεις σπίτι βρίσκονται στο μυαλό όσα χρόνια κι αν περάσουν. Στιγμές ευτυχίας που μπορείς να τις ανακαλείς. Η εκδρομή είναι ένα πολύτιμο «διάλειμμα» επαναπροσδιορισμού ταυτότητας. Στα μέρη που επισκεπτόμαστε, είμαστε ελεύθεροι να χαρούμε κάθε στιγμή μακριά από τη ρουτίνα μας. Να γνωρίσουμε άλλες συνήθειες, σκέψεις, κουλτούρες. Τα ταξίδια διαμορφώνουν τη συνείδησή μας και βοηθούν να αναγεννηθούμε με τον πιο ευχάριστο τρόπο. Να ζούμε τη ζωή μας με πυξίδα και όχι με το ρολόι όπως είχε πει και ο συγγραφέας Στίβεν Κόβει. Πιστεύω πως όλοι ανεξαρτήτως ηλικίας έχουν ανάγκη να βγουν έξω από την «καθημερινότητα» και να εξερευνήσουν νέα μέρη αλλά οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής και οι οικονομικές υποχρεώσεις δεν το επιτρέπουν εύκολα αυτό. Παρόλα αυτά πλέον υπάρχουν τόσες προσιτές εκδρομές που οι άνθρωποι ταξιδεύουν πιο συχνά από παλιά με τα παιδιά τους. Πράγμα αισιόδοξο. Τα ταξίδια από μόνα τους είναι σπουδαίο εργαλείο εκπαίδευσης.

-Στο βιβλίο σας τα παιδιά ταξιδεύουν σε αρχαία μνημεία και δοξασίες, δηλαδή, στην ελληνική παράδοση. Θεωρείτε πως δεν την γνωρίζουν και προσπαθείτε να καλύψετε το κενό, ή θέλατε απλά να κάνετε μια νοητή βόλτα στην πατρίδα μας και τα έθιμά της;

Εκτός από την αξία της ιστορίας και το πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τον αρχαίο πολιτισμό, τις ρίζες μας, θέλησα να παρουσιάσω όλους τους μνημειακούς μας θησαυρούς σε ένα πολύχρωμο πλαίσιο. Γνώσεις γεωγραφίας, μυθολογίας, αρχαιολογίας σαν παιχνίδι. Ο Ντίνος αγαπάει τη φύση και μας παροτρύνει να φροντίσουμε τον πλανήτη. Το μυρμήγκι θέλει διακαώς να γυρίσει η έκτη Καρυάτιδα δίπλα στις αδελφές της και έννοιες όπως ο πολιτισμός, η φιλία, η διαφορετικότητα, η ομορφιά, η ευτυχία έχουν αποτυπωθεί με τον πιο απλό τρόπο έτσι ώστε να περάσουν αβίαστα στα παιδιά σαν εικόνες και σαν πράξεις. Αυτό που ήθελα να κάνω γράφοντας το βιβλίο είναι να ταξιδέψουμε όλοι μαζί με μια ωραία παρέα στις ομορφιές της Ελλάδας, να θυμηθούμε οι μεγάλοι και να χαρίσω στα παιδιά έναν ταξιδιωτικό οδηγό αφιερωμένο σε εκείνα. Να μας μιλήσουν για τα μέρη που θέλουν να επισκεφτούν και να μας ξεναγήσουν. Να νιώσουν πως συμμετέχουν έμπρακτα στην οργάνωση, να τους δώσω ένα κίνητρο να ενδιαφερθούν για την ιστορία τους και να την αγαπήσουν μέσα από ωραίες εμπειρίες.

–Έχετε μια κόρη, που υπήρξε – σύμφωνα με λεγόμενά σας – η έμπνευση για το βιβλίο. Πως άλλαξε την ζωή και την κοσμοθεωρία σας – αν την άλλαξε – η μητρότητα;

Μετά τη γέννηση της κόρης μου έψαξα τρόπους για να της μιλήσω για τον κόσμο και τις ομορφιές του μέσα από ιστορίες και ζωγραφιές. Έτσι ξεκινήσαμε παρέα να φτιάχνουμε ένα λεύκωμα διακοπών και οι ήρωες του βιβλίου ξεπρόβαλαν στις σελίδες του. Ως προς τη μητρότητα θα έλεγα πως με «χτύπησε» κατακέφαλα με έφερε αντιμέτωπη με τον εαυτό μου, τις ανασφάλειές μου, τις φοβίες μου μα μου έδωσε και μια απερίγραπτη δύναμη, τη δύναμη που σου δίνει η δημιουργία ενός θαύματος εν ζωή. Η ζωή μας άλλαξε καθώς προτεραιότητα είχε πλέον το παιδί και οι δικές του ανάγκες μέχρι να νιώσω πως του δίνω το 100% της αγάπη μου πάλεψα και ακόμη προσπαθώ καθημερινά για να αποκτήσω μια ισορροπία ανάμεσα στις δικές μας –εμού και του συζύγου μου- ανάγκες και υποχρεώσεις σε συνδυασμό με τις ανάγκες του παιδιού. Είναι μια προσπάθεια που χρειάζεται επαναπροσδιορισμό καθημερινά. Ο δρόμος της μητρότητας δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα και η κοινωνία δεν έχει καταφέρει ακόμη να δώσει στις μητέρες την υποστήριξη που τους αξίζει –ανθρώπινες άδειες χωρίς άγχος να μην χάσεις τη δουλειά σου, άδεια στον πατέρα που να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και όχι μια εβδομάδα κλπ.

Πως βλέπετε τα παιδιά γύρω σας τόσο ως μητέρα, όσο και ως εκπαιδευτικός;

Τα παιδιά γύρω μου τα βλέπω με αρκετά άγχη που δε συνάδουν με την ηλικία τους. Χρειάζονται περισσότερο «έξω», παιχνίδι, φύση και λιγότερες οθόνες. Από πολύ μικρά ειδικά τα κοριτσάκια επηρεασμένα από  παιδικά προγράμματα που προωθούν καλλυντικά και ρούχα αρχίζουν να αγωνιούν για την εξωτερική τους εμφάνιση. Αυτό οδηγεί συχνά σε άσχημα ψυχολογικά σταυροδρόμια. Επίσης υπάρχει αρκετή βία πια στα παιδικά προγράμματα και νιώθω πως σαν γονείς και σαν εκπαιδευτικοί οφείλουμε να τα διπλοτσεκάρουμε. Τα παιδιά θέλουν να μάθουν, να μας μιλήσουν και καταλαβαίνω πως ανάμεσα σε δουλειές και υποχρεώσεις δεν είναι πάντα εύκολο να βρούμε χρόνο αλλά κάποιες ώρες της ημέρας πρέπει να είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στα παιδιά, τετ α τετ. Το δέσιμο και η εμπιστοσύνη χτίζεται από μικρή ηλικία και σαν γονείς χρειάζεται να είμαστε πρότυπα συμπεριφορών, όχι τελειομανίας για να μην παρεξηγηθώ, πρότυπα ενσυναίσθησης και άξιοι σεβασμού. Ανθρώπινοι με ανθρώπινα όρια.

-Διατηρείτε ταυτόχρονα το blog MomAndTheCity. Πείτε μας λίγα λόγια για την ανταπόκριση που έχετε βιώσει. Τι νομίζετε πως χρειάζονται οι μαμάδες σήμερα; Πως μπορούν – σε αυτήν την τρελή περίοδο που ζούμε – να διατηρήσουν την αυτοκυριαρχία και το χιούμορ τους;

Το blog μου MomAndTheCity στο Debop.gr πήρε ζωή όταν ένιωσα πως θέλω να συνδεθώ και με άλλους γονείς που βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις με μένα. Εκεί γράφω για ό,τι βρίσκω ενδιαφέρον από υγιεινές συνταγές και δραστηριότητες στο σπίτι μέχρι εκδρομές ιδανικές για οικογενειακές διακοπές. Ερχόμενη σε επαφή με άλλες μαμάδες κατάλαβα πολύ γρήγορα πως αυτό που χρειαζόμαστε όλες είναι μια διέξοδος αποσυμπίεσης. Να ακούσει κάποιος αληθινά τα άγχη μας και τις δυσκολίες που νιώθεις όταν μεγαλώνεις παιδιά, ακροβατώντας ανάμεσα σε δουλειά, δουλειές του σπιτιού και υγιή συζυγική ζωή. Έτσι άνθισε και γιγαντώθηκε τόσο πολύ το blogging μαμάδων, βρήκαν τρόπο να συνδεθούν, να μιλήσουν και να παρηγορηθούν αληθινά αλλά και να διασκεδάσουν τους φόβους τους. Να σταματήσουν να νιώθουν μόνες χωρίς κατανόηση. Σε αυτήν την περίοδο που ζούμε πως διατηρούν την αυτοκυριαρχία τους και το χιούμορ τους; Όπως το έκαναν όλα αυτά τα χρόνια και πριν τον κορωνοϊό. Σφίγγοντας δόντια, βάζοντας τα κλάματα, αγκαλιάζοντας τα παιδιά τους προσπαθώντας να είναι δυνατές για εκείνα. Οι γυναίκες είμαστε δυνατές από τη φύση μας, στον πόνο, στις δυσκολίες. Μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα ταυτόχρονα και φυσικά να γεννάμε. Πόσο μεγαλειώδες είναι αυτό. Είμαστε αγωνίστριες και δεν χρειάζεται να έχουμε κάθε μέρα αυτοκυριαρχία για να το αποδείξουμε αυτό. Άνθρωποι είναι και οι μητέρες και έχουν τις δικές τους ανάγκες και όσο πιο ανθρώπινες είναι τόσο πιο ανθρώπινα θα είναι και τα παιδιά.

-Έχετε εργαστεί εθελοντικά σε ΜΚΟ για παιδιά. Μοιραστείτε παρακαλώ την εμπειρία σας.

Ο εθελοντισμός είναι κάτι που σέβομαι βαθιά. Είναι δόσιμο ψυχής που σου γυρίζει σε διπλάσιο βαθμό. Το να βοηθάς τους συνανθρώπους σου, ιδανικά θα ήταν «μάθημα» σε κάθε σχολείο. Ίσως οι κοινωνίες να λειτουργούσαν πιο αρμονικά και οι συνεργασίες να έδιναν τα μέγιστα κέρδη κοινωνικά, χρηματικά κλπ. Άλλωστε σε κάποιες χώρες, όπως η Σουηδία που ο εθελοντισμός είναι βασικός μοχλός του κράτους, η ευημερία των ανθρώπων της είναι εμφανής. Ως προς τη δική μου εμπειρία, η πιο έντονη μου ανάμνηση ήταν όταν συνεργαζόμουν με ένα σύλλογο τυφλών δίπλα σε έναν συγκινητικά δυνατό άνθρωπο που είχε χάσει την όρασή του στο σχολείο και έκτοτε σπούδασε, έκανε μεταπτυχιακά και ίδρυσε ένα «σπίτι» που προωθεί την μάθηση και τη δημιουργία. Σε αυτό το σπίτι ηχογραφούσαμε βιβλία ελληνικά και ξενόγλωσσα για παιδιά και ενήλικες, φτιάχναμε την δική μας εφημερίδα και οργανώναμε γιορτές που ποτέ δεν θα ξεχάσω όσο ζω. Με έκαναν να δω τι θα πει άνθρωπος που υπερπηδά αληθινές δυσκολίες, που πολεμάει καθημερινά χωρίς να βλέπει, που ενώ θα έπρεπε να είναι αυτονόητο το δικαίωμα του στις χαρές της ζωής, περιθωριοποιείται από την κοινωνία. Ποτέ δεν ξεχνάω το μεγαλείο της ψυχής τους. Άνθρωποι δυνατοί, αξιοσέβαστοι, παιδιά που δεν διέφεραν σε τίποτα από τα άλλα παιδιά παρά μόνο πως είχαν μάθει να βλέπουν με τα μάτια της ψυχής και να δίνουν σχήμα στους ανθρώπους με την αφή.

-Θα ακολουθήσει δεύτερο βιβλίο; Έχετε σκεφτεί κάποιο άλλο λογοτεχνικό είδος στο οποίο θα θέλατε να πειραματιστείτε;

Έχω τόσα μέρη που θα ήθελα να ταξιδέψουμε με την Έλλη, τον Ερμή και τον Ντινάκο. Να χορτάσουμε εκδρομές! Στο μυαλό μου βέβαια όλο και στριφογυρνά και ένα βιβλίο για «μεγάλα» παιδιά. Προς το παρόν όλα βρίσκονται σε μπλοκ και σημειωματάρια. Εύχομαι να μου δοθεί η ευκαιρία να τα μοιραστώ.

-Αν μπορούσατε να προτείνετε (όχι να συμβουλέψετε) κάτι στους γονείς και στα παιδιά, τι θα ήταν αυτό;

Να βοηθήσουν τα παιδιά να γίνουν υπεύθυνα και ανεξάρτητα από μικρή ηλικία δίνοντας τους αστείρευτη αγάπη, υπομονή και σωστή καθοδήγηση ώστε να νιώσουν δυνατά, ικανά να βρουν μόνα τον δρόμο τους, τη δική τους φωνή. Να ακολουθήσουν τα όνειρά τους. Να θέσουν στόχους και να προσπαθήσουν να τους πραγματοποιήσουν. Η χαρά της κατάκτησης των στόχων σου δίνει νόημα στη ζωή και κίνητρο να φτάσεις ως «τα αστέρια».

Το βιβλίο της Σοφίας Αλεξίου «Η Έλλη και ο Ερμής ταξιδεύουν στην Ελλάδα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός