Της Άννας Παχή
Κάθε πίνακας δημιουργεί συναισθήματα και φτιάχνεις εικόνες με το μυαλό σου. Η θάλασσα είναι κυρίαρχη, αλλά όχι μόνον αυτή. Στιγμές από τη ζωή στη στεριά, γιορτές, διασκεδάσεις που θα μπορούσαν να γίνονται σε ένα λιμάνι αλλά και σε ένα σπίτι, μια γιορτή για την επιστροφή του ναυτικού. Εκείνο που καταφέρνει ο καλλιτέχνης, είναι να σε μεταφέρει στην ακροθαλασσιά, στο λιμάνι, να βλέπεις, και κυρίως, να νιώθεις τα πλοία που φεύγουν και τα καράβια που έρχονται.
Περιδιαβαίνοντας την έκθεση «Η μαγεία της μνήμης», είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με το Σπύρο Λύτρα.
Στους πίνακες κυριαρχεί η θάλασσα και αυτοί που μένουν πίσω.
«Η μαγεία της μνήμης» περιλαμβάνει βιωματικές εικόνες από τη γενέτειρα πόλη μου, την Ιτέα Φωκίδος καθώς και το γειτονικό Γαλαξίδι, εικόνες των παιδικών μου χρόνων, τις μνήμες μου. Το ταξίδι παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτήν τη δουλειά. Μπορεί να είναι συνάμα σημείο αντάμωσης και σημείο χωρισμού. Οι άνθρωποι, η θάλασσα. Έτσι λοιπόν, δανείζομαι εικόνες από την καθημερινότητα και φτιάχνω ιστορίες. Εκείνο που επιθυμώ, είναι τα έργα μου να αντανακλούν συναισθήματα και μνήμες που να προσλαμβάνει ο παρατηρητής. Να προσπερνούν την απλή περιγραφή, τη διήγηση, έχοντας στόχο την αγάπη για τον άνθρωπο και την ομορφιά της ζωής. Για αυτό το λόγο υπάρχει και το «κατευόδιο» σε αυτούς τους πίνακες. Είναι μια ευχή στο θεατή για καλό ταξίδι, καλή πορεία στη ζωή του. Βιωματικά όμως, υπάρχουν πάντα οι γυναίκες, μανάδες, σύζυγοι, αδερφές ναυτικών που αγναντεύουν το πέλαγος με προσμονή.
Πρέπει να το έζησες πολύ έντονα.
Το πατρικό μου σπίτι βρέχεται από τη θάλασσα της Ιτέας. Το πρώτο πράγμα που αντίκρισα ήταν ο Κορινθιακός Κόλπος από τη μια κι από την άλλη η Γκιώνα κι ο Παρνασσός. Η Ιτέα βρίσκεται ανάμεσα στους Δελφούς και το Γαλαξίδι. Μια ναυτική πόλη. Οπότε, όλα αυτά τα έζησα μέχρι τα 18. Πιστεύω ότι πατρίδα είναι ο τόπος που γεννιέσαι. Όπου και να πάω, το μυαλό μου μένει εκεί.
Πως και δεν έγινες κι εσύ ναυτικός;
Ταξιδεύω με την Τέχνη, τι καλύτερο; Είμαι πολύ τυχερός. Θεωρώ τον εαυτό μου εξπρεσιονιστή. Η ψυχή της δουλειάς μου είναι το σχέδιο, το κάρβουνο. Κάθε δουλειά μου έχει αλήθεια και ειλικρίνεια, όσο μπορώ. Αν μπορέσω να βγάλω τις μνήμες και τα συναισθήματα, να τα μεταφέρω στον παρατηρητή, είναι ότι πιο όμορφο.
Θα ήταν ίσως πιο λογικό να ξεκινούσες με τα βιώματά σου όταν ξεκίνησες το ταξίδι σου στην Τέχνη.
Αγαπώ πολύ το κέντρο της πόλης. Μόνον εκεί μπορώ να εργαστώ, στο κέντρο έχω το εργαστήριό μου. Η βουή, οι εικόνες της, αποτελούν έμπνευση για μένα. Αυτό έγινε στις προηγούμενες δουλειές μου. Πολλές φορές το πράγμα έρχεται μόνο του, δεν το επιδιώκεις. Έτσι ήρθε και για μένα, η στιγμή. Αν το έκανα στην αρχή, ίσως να μην ήταν ώριμο. Αυτό που κάνω ξεκινά στο μυαλό, εκείνο «φωτογραφίζει» την εικόνα, τη μεταφέρω στον καμβά και το αποτέλεσμα γίνεται εδώ, στην πόλη.
Δε χρειάστηκε να βρεθείς εκεί.
Εκεί γεννήθηκα, είμαι ποτισμένος εκεί, οπότε δε χρειάζεται κάτι άλλο.
Αποτυπώνεις επίσης εικόνες από τη ζωή στη στεριά.
Μερικοί ίσως σκεφτούν πως πρόκειται για δυο ενότητες, δεν είναι όμως έτσι. Για μένα το ταγκό είναι ένα μικρό ταξίδι που ξεκινά και τελειώνει με την αρχή και το τέλος του τραγουδιού. Τότε, το ζευγάρι, που μέχρι εκείνη τη στιγμή βρίσκεται πολύ κοντά, χωρίζει. Έχει σημασία πώς κρατάς το χέρι της ντάμας, οι βηματισμοί, που εγώ τους βλέπω σαν κυματισμούς. Ακόμα κι αυτές οι εικόνες, είναι βιώματα. Ιδίως κάθε Κυριακή, οι γονείς μου χόρευαν ταγκό, άκουγαν ταγκό. Γούναρη, Μαρούδα, τα τραγούδια της εποχής. Τα ακούσματα αυτά υπήρξαν πολύ έντονα στα παιδικά μου χρόνια. Θυμάμαι να βλέπουμε όλοι μαζί την ελληνική ταινία του μεσημεριού, μετά να μαζεύονται και άλλες συντροφιές, να γίνεται ένα μικρό πάρτι χωρίς καμιά προετοιμασία. Αυτό ήταν και το όμορφο, αυτό είναι το μικρό ταξίδι.
Ξεκίνησες να δουλεύεις συγκεκριμένα ή έφτιαξες το κάθε έργο μόνο του και στο τέλος συμπλήρωσε το ένα το άλλο;
Η δουλειά αυτή ολοκληρώθηκε στη διετία 2015 – 2017. Κάποια, ελάχιστα, ξεκίνησαν από το εργαστήρι της Ιτέας όλα όμως ολοκληρώθηκαν στην Αθήνα. Πρέπει να απομακρύνεσαι λίγο από το έργο, να το βλέπεις με καθαρή ματιά, που λένε. Έτσι λοιπόν πήγα από το ένα στο άλλο, ενώ ταυτόχρονα επέστρεφα στα προηγούμενα, μέχρι να νιώσω ότι το αποτέλεσμα με ικανοποιεί και βγάζει το συναίσθημα που θέλω. Πιστεύω ότι σε κάποια έργα πρέπει να μπεις μέσα τους, να τα διαβάσεις, να ταξιδέψεις. Κάθε μέρα, ανάλογα με τη διάθεσή μας ανακαλύπτουμε πράγματα. Είναι αρχή να μη λέω τις ιστορίες μου, θέλω να αφήσω τον παρατηρητή να φτιάξει τη δική του ιστορία που μπορεί να είναι τελείως διαφορετική από τη δική μου, το δικό του παραμύθι. Άλλωστε, αν σου πω την ιστορία μου, ενδεχομένως να χαλάσω τη δική σου, που μπορεί να έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Μετάνιωσες που ασχολείσαι με τη ζωγραφική;
Το θεωρώ ευλογία, παρά τις δυσκολίες. Είμαι επίσης ευλογημένος γιατί μεγάλωσα σε μια οικογένεια που με στήριξε. Σπούδασα και κάτι τελείως διαφορετικό, τελείωσα με άριστα, αλλά ποτέ δεν ήταν δικό μου. Όταν το συζήτησα, οι δικοί μου στάθηκαν δίπλα μου, για αυτό το ονομάζω ευλογία. Πρέπει να αφήνουμε τα παιδιά να βρουν το δρόμο τους και να κάνουν επαγγέλματα που πραγματικά τους αρέσουν. Είναι πολύ όμορφο. Αγαπάω τη ζωή, θεωρώ πως είναι κρίμα να τη σπαταλούμε, να περνάει χωρίς να τη ζούμε.
Έχεις δίκιο, απλώς η Τέχνη ήταν παρεξηγημένη, δύσκολη.
Η αισθητική γενικά στην Ελλάδα δε διδάσκεται. Όμως υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να μην έχουν σπουδάσει αλλά έχουν εξαιρετική αισθητική. Είναι ευχή για τη ζωή αυτό και πρέπει να δίνουμε χρόνια στη ζωή μας, όχι ζωή στα χρόνια μας. Μοιράζω το χρόνο μου ανάμεσα στην Ιτέα και την Αθήνα. Όταν θέλω να ζωγραφίσω έρχομαι εδώ. Είμαι καθαρόαιμος ζωγράφος, από αυτό ζω. Πιστεύω πως ότι κάνεις με κέφι και αλήθεια, όσο δύσκολα κι αν είναι τα πράγματα, χορταίνεις, γεμίζεις. Εκείνο που με ενδιαφέρει κυρίως είναι να δει τη δουλειά μου ο κόσμος. Σαφώς δε μπορεί να αρέσουμε σε όλους αλλά επιθυμώ την επικοινωνία, είναι σημαντικό. Εύχομαι να μη χαθεί η καλημέρα. Για μένα είναι πολύ σημαντική λέξη, σημαίνει καλή ζωή. Πολλές φορές δεν τη λέμε. Είσαι δίπλα στον άλλον και δεν τον ξέρεις.
Σπύρος Λύτρας «Η μαγεία της μνήμης»
Αίθουσα «ΠΕΡΙΤΕΧΝΩΝ ΚΑΡΤΕΡΗΣ»
Διεύθυνση: Ηροδότου 5 – Κολωνάκι
Τηλέφωνο: 2108239465
Διάρκεια: Έως 3 Ιουνίου 2017
Ώρες Λειτουργίας:
Τρίτη – Πέμπτη – Παρασκευή: 11:00 – 20:00
Τετάρτη – Σάββατο: 11:00 – 114:30
Κυριακή – Δευτέρα: Κλειστά
Είσοδος Ελεύθερη
Χορηγός: Δικηγορικό Γραφείο Λ. ΛΕΩΝΙΔΟΥ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ