Συνέντευξη στην Άννα Παχή

Το πρώτο πράγμα που εντοπίζεις, είναι η ευγένεια στο βλέμμα του. Κατόπιν, το γοητευτικό του χαμόγελο. Ύστερα, οι αβροί του τρόποι. Πάνω από όλα όμως, ο Θανάσης Κουρλαμπάς είναι Ηθοποιός. Με αφορμή την καταπληκτική παράσταση «Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς» στην οποία συμπρωταγωνιστεί με το Γιώργο Γαλίτη, ο σημαντικός καλλιτέχνης μιλά στο iart.gr

Θέατρο ‘Αλκμήνη’, «Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς».

Είναι υπέροχη στιγμή για μένα η συνάντησή μου με το Γιώργο Γαλίτη και την Κωνσταντίνα Νικολαϊδου, που έκανε μια εξαίσια διασκευή του μυθιστορήματος του Λέοντος Τολστόι. Πρόκειται για έναν ύμνο στη ζωή. Ο Ιβάν Ίλιτς πορεύεται συμβατικά, όπως εκατομμύρια άνθρωποι. Κάνει έναν επίσης συμβατικό γάμο, ανέρχεται επαγγελματικά και ξαφνικά μέσα από ένα τυχαίο – κι αυτό είναι το παράδοξο του πράγματος – γεγονός, ένα ατύχημα, αρχίζει να φθείρεται η υγεία του. Η ζωή γλυστρά κάτω από τα πόδια του, όπως λέει ο ίδιος, μπαίνει σε μια διαδικασία αυτογνωσίας και αυτοκριτικής. Ποιός είναι, τι έκανε, τι θα έπρεπε να κάνει, πως έζησε, πως θα έπρεπε να ζήσει. Καταλήγει να ανακαλέσει όλην την προηγούμενη ζωή του, κάνοντας μια τελική τοποθέτηση. Αυτό το τεράστιο εγχείρημα που συνέλαβε η Κωνσταντίνα, και είχαμε την τύχη να το αναλάβουμε στις ψυχές και τις πλάτες μας εγώ κι ο Γιώργος Γαλίτης, είναι θεατρική ευτυχία. Δέσαμε τόσο πολύ με τον Γιώργο… Στην παράσταση ενσαρκώνουμε 19 ρόλους πάνω στη σκηνή. Μια από τις ιδιαιτερότητες και νομίζω από τα μεγάλα της ατού, είναι ότι δεν υπάρχει κανένα σκηνικό, κανένα αντικείμενο, κανένα ρούχο. Φοράμε ένα ένδυμα τύπου σμόκιν και το μόνο ας πούμε, σκηνικό, είναι μια πολυθρόνα. Ήταν πολύ μεγάλο στοίχημα να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε το αλληγορικό σύμπαν του Τολστόι, χρησιμοποιώντας μόνο τα κορμιά, τις φωνές μας, τους ήχους, τη διάθεση και την ψυχή μας. Νομίζω πως το κερδίσαμε. Οι αντιδράσεις και τα σχόλια του κόσμου είναι  παραπάνω από θετικά.

Είναι όντως εξαιρετική παράσταση.   

Σας ευχαριστώ. Ήταν πάρα πολύ δύσκολο αλλά και απίστευτα γοητευτικό για έναν ηθοποιό που θέλει να ψάχνει, να σκάβει, να εξελίσσεται, να ερευνά, να κατασκευάζει.. Μια κατασκευή είναι η δουλειά μας. Η δυσκολία ήταν στο πως θα περνάς από τον έναν ρόλο στον άλλον, από ένα ακραίο συναίσθημα, σε ένα άλλο, μέσα σε δευτερόλεπτα.

Η μεταμόρφωση και των δυο σας είναι απίστευτη.  

Πιστέψτε με, για έναν ηθοποιό δεν υπάρχει μεγαλύτερη θεατρική δημιουργία. Να μπορείς δηλαδή να πλάθεις κάτι τόσο γρήγορα, να μπαίνεις μέσα του, να έχεις την τύχη και την τιμή, να το περνάς στις ψυχές των ανθρώπων. Να μπορείς, με ένα σμόκιν, από αφηγητής να γίνεσαι μια χήρα της ρωσικής επαρχίας του 1800 και να πείθεις για αυτήν την αλλαγή, νομίζω πως είναι η ύψιστη προσπάθεια ενός ηθοποιού. Θεωρώ πως η Κωνσταντίνα άλλαξε το επίπεδο. Όταν μας είπε πως το είχε οραματιστεί καταλάβαμε πως επρόκειτο για κάτι αντισυμβατικό. Όταν μας σκηνοθετούσε, έβγαζε πράγματα από μέσα μας. Δεν μείναμε στις ευκολίες. Με ένα καπέλο, μπορείς να γίνεις δικαστής, γιατρός.. Χωρίς αυτά όμως; Μας ενέπνευσε τρομερά. Είμαι ευτυχής που βρέθηκα στο δρόμο της.

Το καταφέρνετε. Ο κόσμος αγάπησε την παράσταση.

Είναι αλήθεια. Όλοι οι συντελεστές ήρθαν και ‘κούμπωσαν’ με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Είμαστε πολύ ευτυχισμένοι.

Παίζετε επίσης στην παράσταση που θεωρώ πως αν κάποιος δεν την δει, δε μπορεί να πει ότι αγαπά το θέατρο.

Ευχαριστώ για τα ωραία σας λόγια. Είναι η πέμπτη χρονιά που παρουσιάζονται «Οι 12 ένορκοι» είμαστε sold out για τον επόμενο ενάμιση μήνα, ο κόσμος, το έχει λατρέψει, το συζητά, στέλνει τους φίλους του. Θα συνεχιστεί και για έκτη χρονιά, η δυναμική της φαίνεται μεγάλη και μακρά. Καταρχάς είναι εξαιρετικό κείμενο. Η Κωνσταντίνα Νικολαΐδη πήρε το πρωτότυπο σενάριο της ταινίας και το έκανε θεατρικό. Είναι επίσης εξαιρετική η δομή του έργου, οι ανατροπές, οι περιγραφές των ανθρώπων. Βρισκόμαστε  στην Αμερική του ’55, λίγο μετά τον πόλεμο. Η κοινωνία ευημερεί, υπάρχουν όμως πολλές συγκρούσεις, το υπόβαθρο είναι ιδιαίτερα ρευστό. Δώδεκα λευκοί άνδρες έρχονται να αποφασίσουν για τη ζωή ενός δεκαεξάχρονου, έγχρωμου  παιδιού, που κατηγορείται πως σκότωσε τον πατέρα του. Εδώ υπεισέρχεται η διαφορετικότητα, αν τη δεχόμαστε δίπλα μας. Οι έντεκα από τους δώδεκα είναι σίγουροι πως είναι ένοχος. Ο τελευταίος όμως, τολμά να συγκρουστεί με το ρεύμα, ζητά να το ξανασκεφτούν. Η απόφαση που θα βγάλουν και θα τον οδηγήσει στην ηλεκτρική καρέκλα πρέπει να είναι ομόφωνη. Ξεκινά μια τρομερή διαδικασία συγκρούσεων, ακυρώσεων, επιχειρηματολογίας, πειθούς. Το έργο υμνεί το δίκαιο, το αντικειμενικό, τη διαφορά τους και κυρίως, τη δεύτερη ευκαιρία που πρέπει να δίνουμε στα πράγματα και στους ανθρώπους. Έχω τη χαρά να κάνω τον ρόλο  του σκληροπυρηνικού, που μέχρι το τέλος σχεδόν, παραμένει απόλυτος στην άποψή του. Το γιατί, αποκαλύπτεται με έναν εξαιρετικό μονόλογο. Είναι τρομερό πως, κάθε φορά που τελειώνει η παράσταση και κοιτάς τα μάτια των ανθρώπων, τα βλέπεις βουρκωμένα, διογκωμένα, κοιτάνε, ακούνε, «ρουφάνε» το έργο. Δεν μπορώ να περιγράψω τι χαρά παίρνεις. Κάνεις κάτι εκείνη τη στιγμή.

Το καταλαβαίνετε, οι ηθοποιοί..

Ναι, κι όταν συμβαίνει, δεν θες να φύγεις. Δεν είναι τυχαίο ότι πέντε χρόνια μετά το στηρίζουμε, το αγαπάμε. Μας αρέσει να είμαστε στη σκηνή και να βλέπουμε ότι με τις ερμηνείες, τα κορμιά μας, φτάνει κάτω , ακουμπά τις ψυχές των ανθρώπων, δίνει τροφή για σκέψη, για κουβέντα.

Πρόσφατα εμφανιστήκατε στον κινηματογράφο.

Στο «Αιγαίο SOS» του  Πιέρρου Ανδρακάκου. Είχα μικρή συμμετοχή, ήταν όμως πάρα πολύ όμορφο  ταξίδι. Η ταινία άρεσε, πήγε πολύ καλά. Είναι κωμωδία πάνω στο βασικό θέμα που ταλανίζει τις δυο κυβερνήσεις, το Αιγαίο. Γενικά δεν έχει τύχει να κάνω πολλές ταινίες, η ζωή μου είναι στο θέατρο, από το 1995 που βγήκα, από τη σχολή “Θεμέλιο” του Νίκου Βασταρδή. Είχα επίσης την μεγάλη τύχη και τιμή να υπάρξω για χρόνια δίπλα στο Σπύρο Ευαγγελάτο, στο Αμφιθέατρο. Συνεχίζω ως πιστός εργάτης του θεάτρου, όσο μπορώ,  κάνοντας παράλληλα πράγματα για να συντηρώ την οικογένειά μου, τον εαυτό μου, προσπαθώντας μέσα στον χαμό που γίνεται να κρατήσω μια πλεύση.

Μεταγλωττίσεις, τηλεόραση, θέατρο, σινεμά, οικογένεια. 

Δεν πρέπει να παγώσεις καθόλου. Οφείλεις να είσαι συνέχεια στο κόκκινο. Σαν δουλειά θέλει τις ησυχίες, την ηρεμία της, αλλά γενικά, βρίσκεσαι συνεχώς σε μεταβατικό στάδιο. Τελειώνει μια δουλειά, και ξεκινά πρόβα για την επόμενη. Κάνεις μια παύση, δουλεύοντας παράλληλα στη μεταγλώττιση, ή στην τηλεόραση. Ύστερα ξεκινά η θεατρική σεζόν. Δυο – τρεις φορές το χρόνο ψάχνεις για δουλειά ή μάλλον ‘ανανεώνεις’ τη θεατρική σου ζωή. Είναι ευλογημένη δουλειά. Ένας ηθοποιός επεξεργάζεται πράγματα, συναισθήματα, πληροφορίες.. Η διαδικασία του να μπεις σε δυο, τρεις ψυχολογίες σε ένα χρόνο, ίσως και παραπάνω, να σκάψεις τόσες ψυχές, η διαχείριση όλων αυτών…. Είναι συναισθηματικός και πνευματικός πλούτος.

Και ψυχοφθόρο.

Πολύ. Μετά τον Ιβάν Ίλιτς, βγαίνουμε μούσκεμα μέχρι το κόκκαλο, ψυχικά πλούσιοι  αλλά συναισθηματικά τόσο φορτισμένοι που πολλές φορές δε μιλάμε. Ειδικά μετά τις πρόβες, όταν το στήναμε, πρωτοαγγίζαμε τους ανθρώπους του, τα πράγματα και τα συναισθήματα, δε μιλούσαμε για αρκετή ώρα. Μας έχει τύχει, πολλές φορές – το λέω ευλογώντας λίγο τα γένια μας – να βλέπουμε μετά ανθρώπους να κάθονται στην πλατεία. Δεν τους είναι εύκολο να αποχωρήσουν. Η πέψη αυτής της παράστασης, θέλει λίγο χρόνο.

Έχετε τελειώσει το Πάντειο. Βοήθησε στο θέατρο;

Τελείωσα Κοινωνιολογία με κατεύθυνση την Εγκληματολογία. Γενικά οι σπουδές βοηθούν πάντα, σου ανοίγουν μικρά τούνελ όπου κάνεις άλλες διαδρομές. Ο,τιδήποτε δημιουργεί διαδρομές, είναι καλό. Κι όχι μόνο οι σπουδές. Μια δυνατή εμπειρία, η θήτευση δίπλα σε σημαντικούς ανθρώπους, οτιδήποτε… Οι σπουδές, ειδικά οι ανθρωπιστικές, και η Εγκληματολογία ειδικότερα, μου έδειξε ότι πρέπει να αντιστέκεσαι σε οτιδήποτε «αντικειμενικό». Το βλέπουμε καθημερινά. Στις ειδήσεις για παράδειγμα, κατακρεουργούνται άνθρωποι, τους χρίζουμε εγκληματίες  προτού ακόμη δούμε τι πραγματικά έχει γίνει. Αυτό το σπούδασα και το άγγιξα πολύ νωρίς. Το άπλωσα στη ζωή μου και είδα πως πρέπει να έχεις τη δυνατότητα να επιχειρηματολογείς υπέρ και κατά για όλα. Να βλέπεις τα πράγματα όπως μια υδρόγειο που τη γυρνάς γύρω – γύρω. Αν δεις την κάθε κατάσταση δισδιάστατα είναι πολύ εύκολο να χάσεις πράγματα. Ο ήλιος βγαίνει από την ανατολή και δύει στη δύση. Είναι όμως ελάχιστες αυτού του είδους οι βεβαιότητες. Για όλα τα άλλα, καλό είναι να περιμένουμε, να ξανακοιτάμε, να ξανασκεφτόμαστε.

Θέλει τόλμη.

Και συνεχή προσπάθεια, είναι διαρκής διαδικασία. Δεν ξυπνάς κάποια μέρα με αυτήν τη δυνατότητα. Σε αυτήν τη διαδικασία βρίσκομαι. Έχω κάνει άπειρα λάθη στη ζωή μου, όπως όλοι. Προσπαθώ όμως, πάντα να αφήνω ένα μικρό παραθυράκι, μια άλλη διαδρομή που ίσως διανύσω αργότερα.

Δε μετανιώσατε που ασχοληθήκατε με το θέατρο.

Όχι μόνο δε μετάνιωσα, είναι τόσο μεγάλο κομμάτι της ζωής μου που ευχαριστώ το ότι είναι αυτό που μου άνοιξε τον δρόμο. Και τους ανθρώπους, δεν ξεχνάω εκείνους στους οποίους χρωστάω.

Πως βρεθήκατε στο θέατρο;

Είχα φιλόλογο το Θόδωρο Βραχάτη, όταν ήμουν στο Λύκειο, στην Καλαμάτα, όπου μεγάλωσα. Τα πρώτα μου βήματα έγιναν στο ερασιτεχνικό θέατρο που είχε ιδρύσει ο ίδιος. Μετά ανέβηκα για σπουδές στο Πάντειο και γνώρισα το Νίκο Βασταρδή που άνοιγε Σχολή τότε. Το πρωί πήγαινα στο Πανεπιστήμιο, το βράδυ στη Δραματική Σχολή. Έτσι μπήκε στη ζωή μου το θέατρο.

Πως ήταν ο Νίκος Βασταρδής; Στο μυαλό μου τον έχω καταχωρίσει ως «Ρωμανό Διογένη».

Είχε ένα δικό του, ιδιότυπο θεατρικό βάρος. Ήταν ένα παιδί, ψυχούλα, υπέροχος άνθρωπος, ανοιχτός, με πολύ χιούμορ. Το θέατρο είχε βαθιές ρίζες μέσα του και τις μετέδιδε στους σπουδαστές του. Αγαπούσε τους μαθητές του, το θέατρο και μέσα από αυτήν τη σχολή διδάχθηκα ένα ειδικό ήθος, μια ειδική συνέπεια. Δανείζομαι τον όρο από το ‘ειδικό βάρος’ της χημείας. Με διαπότισαν πάρα πολύ και τα δυο. Τι σημαίνει και τι συμβαίνει πάνω στη σκηνή, που είναι ένας τεράστιος κόσμος, ένα σύμπαν ολόκληρο. Ακόμη κι αν υπάρχει μόνον ένας ηθοποιός πάνω σε δυο τετραγωνικά μέτρα είναι πάλι σύμπαν. Έχει κανόνες, νόμους, ποινές.. Όταν δεν είσαι συνεπής και δεν σταθείς σωστά, θα υποστείς τις συνέπειες. Θα σε τιμωρήσει η σκηνή και το κοινό. Πρέπει να ανεβαίνεις με μεγάλη ευλάβεια στο σανίδι. Αυτά τα διδάχθηκα από τους καθηγητές μου. Εκτός από το Νίκο Βασταρδή, τη Ζωζώ Ζάρπα, την Άντα Δημοπούλου, τον Βύρωνα Πάλλη, τον Θεόδωρο Έξαρχο.. Ήμουν πολύ τυχερός που είχα τέτοιους δασκάλους.

Είναι το κοινό πάντα σε θέση να αναγνωρίσει κάτι καλό;

Δεν μπορούμε να πυροβολούμε το κοινό. Κάνει λάθη, αλλά λάθη κάνουν και οι άνθρωποι τους οποίους βλέπει. Είναι αμφίδρομη σχέση. Κατασκευάζουμε το κοινό κι εκείνο εμάς. Δημιουργούμε τη σχέση μας με αυτό κι εκείνο μαζί μας. Έχει τη δυνατότητα και την ελευθερία να επιλέξει. Δημιουργεί τις προϋποθέσεις να αναπτυχθεί αυτό που επιλέγει. Κάποιες φορές κάνει στροφή, φεύγει, φωτίζει άλλες καταστάσεις…. Το κοινό, κάνοντας τις δικές του επιλογές πηγαίνει σε δρόμους που πιθανόν να μην του αξίζουν τόσο πολύ αλλά  κι εμείς καμιά φορά το αντιμετωπίζουμε με τρόπο που δεν του αξίζει. Όμως, παρόλα τα λάθη, το θέατρο είναι τόσο ζωντανός και τόσο αναγκαίος οργανισμός στη ζωή του ανθρώπινου είδους, που βρίσκει το δρόμο του στις ψυχές των ανθρώπων. Λειτουργεί, υπάρχει και θα υπάρχει. Δεν υπάρχει περίπτωση να πεθάνει το θέατρο, γιατί τότε θα πεθάνει κι ο Άνθρωπος.

Υπάρχει ρόλος που θέλετε οπωσδήποτε να παίξετε;

Πολλοί, αλλά όσο περνούν τα χρόνια, αντί να στοχεύω σε ρόλους, στοχεύω στο πως να κάνω όσο πιο μοναδικά, τον ρόλο που μου δίνεται κάθε φορά. Να απολαύσω το ταξίδι μαζί του. Κάποιους ρόλους έχω αφήσει πίσω μου, λόγω ηλικίας αλλά υπάρχουν άλλοι τόσοι εξαιρετικοί, που βρίσκονται μπροστά μας. Να είμαστε γεροί και δυνατοί να τους συναντήσουμε.