Της Άννας Παχή
Η κουβέντα με το Θανάση Τσαλταμπάση ρέει αβίαστα κι αφήνει γλυκιά αίσθηση, όπως κι ο ίδιος. Ο αγαπημένος ηθοποιός ανεβάζει το έργο «Τσάρλι Τσάπλιν» και μιλά για τον αξέχαστο Σαρλό αλλά και το Θανάση.
«Τσάρλι Τσάπλιν» στο Ακροπόλ. Πως επέλεξες το συγκεκριμένο έργο;
Η ιδέα τριβέλιζε το μυαλό μου πολύ καιρό, εντονότερα δε, τα τρία τελευταία χρόνια. Πάντα τον παρακολουθούσα, τον θαύμαζα. Η εναλλαγή κωμωδίας – δράματος σε πολλές ταινίες του και το παίξιμό του, με τρελαίνει. Προσπαθώ να κάνω το ίδιο στους ρόλους μου, να μην είναι ποτέ μονοδιάστατοι. Μου αρέσει να υπάρχει συγκίνηση στην κωμωδία, ενώ αντίστοιχα, σε ένα δραματικό έργο, προσπαθώ να βρίσκω στιγμές με χιούμορ. Δε μπορεί ένα πράγμα να είναι μονόπλευρο. Υπάρχει επίσης η κίνηση. Δουλεύω με όλο το σώμα, όπως κι ο Τσάπλιν. Οι ρόλοι του ήταν πάντα κινητικοί. Ας μην ξεχνάμε πως έκανε βωβό κινηματογράφο, η έκφραση, η κίνηση του σώματος, ήταν η γλώσσα που επικοινωνούσε με το θεατή. Όλα αυτά ήταν το πρώτο έναυσμα. Με την πάροδο των ετών, πολλοί θεατές, έλεγαν πως η κίνησή μου, τον θύμιζε. Τρια χρόνια πριν, ο κ. Γεωργουσόπουλος σε κριτική του, με ανέφερε ως τσαπλινικό ηθοποιό. Αυτό ήταν το τελικό “σπρώξιμο”. Ύστερα, δυο διαφορετικοί άνθρωποι, ο παραγωγός κι ο σκηνοθέτης μου, πρότειναν το ίδιο πράγμα. Θεώρησα πως μάλλον είναι καρμικό, αν και δεν είμαι σίγουρος πως πιστεύω στο κάρμα. Κάπως έτσι ήρθε ο «Τσάρλι Τσάπλιν».
Είχε ενδιαφέρουσα, δύσκολη ζωή, κουράστηκε μέχρι να κατακτήσει τη δόξα.
Η παράσταση μιλά για τη ζωή του, είναι όμως τόσο δυνατές οι σκηνές του Σαρλό, που ο θεατής, φεύγοντας, αισθάνεται πως είδε τον κινηματογραφικό ήρωα, και ταυτόχρονα έμαθε για τον καλλιτέχνη, την πορεία του. Μέσα από αυτήν, μαθαίνεις την πορεία των κοινωνικοπολιτικών και οικονομικών καταστάσεων του κόσμου. Έζησε δυο παγκόσμιους πόλεμους, πέρασε πάρα πολλά. Θεωρώ πως με πολύ ωραίο τρόπο, μαθαίνεις πράγματα που δεν ξέρεις για τον Τσάπλιν – οι περισσότεροι γνωρίζουμε μόνο το Σαρλό. Σαφώς δεν είναι διδακτική παράσταση, αλλά σε κάνει κοινωνό τόσο της ιστορίας, όσο και της ζωής του καλλιτέχνη. Το να βρεθείς στην κορυφή, κρύβει και σημαίνει πολλά. Ανασφάλειες, αντικειμενικές δυσκολίες, δύσκολα παιδικά χρόνια. Τέτοιες προσωπικότητες δεν είναι τυχαίες, ούτε φτάνουν τυχαία εκεί που φτάνουν. Περνούν από κάποια στάδια και νομίζω ότι πάντα έχουν ενδιαφέρον. Στον Τσάπλιν δε, ακόμη περισσότερο.
Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια.
Ναι, πάρα πολύ. Θεωρώ πως τον στιγμάτισαν απόλυτα. Έζησε στη φτώχεια και την πείνα. Πατέρα σχεδόν δε γνώρισε, λάτρευε τον αδερφό του και περισσότερο τη μητέρα του, που ήταν αρτίστα, τραγουδίστρια. Όταν ο Τσάπλιν ήταν πέντε ετών, έχασε τη φωνή της την ώρα που τραγουδούσε. Την αντικατέστησε ο ίδιος. Η τελευταία ημέρα της καριέρας της, ήταν η πρώτη της δικής του. Η μητέρα του ήταν επίσης σχιζοφρενής, κάτι που ο ίδιος δεν ξεπέρασε ποτέ καθώς είχε την ανασφάλεια πως μπορούσε κι εκείνος να εκδηλώσει την ασθένεια. Όπως βλέπουμε και στο έργο, η φτώχεια ήταν τόσο καταλυτική για αυτόν, που όταν έγινε εξαιρετικά πλούσιος και δυνατός, τσιγγουνευόταν στα μικρά πράγματα ενώ ήταν σπάταλος στα μεγάλα. Γνώριζε τη στέρηση των μικρών πραγμάτων, δεν ήταν λοιπόν παράξενο που ήταν τσιγγούνης σε αυτά. Στα άλλα, που δεν ήξερε, έδινε. Πολύπλευρη, ιδιαίτερη προσωπικότητα.
Πιστεύω πως σου ταιριάζει πολύ ο ρόλος.
Τον θεωρώ κομβικό σημείο, αισθάνομαι πως είναι πολύ σημαντικός για μένα και θα κινηθούμε παρέα. Δούλεψα πολύ αναφορικά με τον εσωτερικό του κόσμο, για να δεις στη σκηνή έναν άνθρωπο που σε πείθει πως είναι θρύλος. Ως καλλιτέχνης, είχε κύρος, δυναμισμό, υπήρξε.. Η μελέτη του είναι πολυδιάστατη. Ο Σαρλό είναι εικόνα που γνωρίζει όλος ο κόσμος, οπότε η φιγούρα που θα παρουσιάσω έπρεπε να του μοιάζει πάρα πολύ. Εκεί, φρόντισα και πάλι μέσα από τη μίμηση σχεδόν, να αποκωδικοποιήσω τον τρόπο που σκεφτόταν κι ερμήνευε το ρόλο, γιατί αυτό ήταν το στοίχημά μου: όχι μόνο να μιμηθώ τι έκανε, αλλά να τον «φέρω» σε μένα, να μοιάσουμε, αυτός που θα με δει να αναγνωρίζει το Σαρλό αλλά να αντιλαμβάνεται ταυτόχρονα πως είναι και ο Τσαλταμπάσης.
Δεν είσαι τυποποιημένος ηθοποιός.
Είναι κάτι που προσπαθώ πολύ. Με οδηγεί πρώτα το ένστικτο και κατόπιν η λογική μου. Κάνω πράγματα που με γεμίζουν, ελπίζοντας να βρουν ανταπόκριση στο κοινό. Δεν κάνω θέατρο για το ναρκισισμό μου, ούτε πράγματα που “τα θέλει ο κόσμος”. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι θέλουν κάτι αληθινό, να τους εκπλήξεις. Για να κάνεις την έκπληξη στον άλλον, πρέπει πρώτα να εκπλήξεις τον εαυτό σου. Οπότε φροντίζω να αλλάζω, να διαφοροποιούμαι. Η κωμωδία είναι τεράστιο είδος, απύθμενη. Ακόμη κι αν ασχοληθείς μόνο με αυτήν, μπορείς να μην τυποποιηθείς. Όπως και με το δράμα, οι ρόλοι είναι διαφορετικοί, τα έργα είναι διαφορετικά. Κάθε παράσταση είναι αλλιώτικη, εκτός αν θες εσύ να πουλήσεις τη μανιέρα, την ευκολία σου, γιατί βλέπεις ότι «πιάνει». Είναι επιλογή που προσωπικά δεν ακολουθώ. Διαλέγω το δύσκολο δρόμο.
Μίλησέ μας για τους συντελεστές της παράστασης.
Σκηνοθετεί ο Πέτρος Ζούλιας ο οποίος βρίσκεται – κατ’ εμέ – σε ιδιαίτερα εμπνευσμένη στιγμή. Αποφασίσαμε τη συνεργασία πριν πολύ καιρό, μαζί βρήκαμε τους συντελεστές. Ότι έγινε, έγινε από κοινού. Η μετάφραση είναι του Αντώνη Γαλέου. Συνάδελφοι ηθοποιοί σε αυτό το εγχείρημα είναι πρώτα από όλους, ο Γιώργος Κωνσταντίνου. Είναι πολύ ιδιαίτερο για μένα που συνεργαζόμαστε. Τον παρακολουθούσα πάντα, θεωρώ ότι το παίξιμό του ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του και οι λέξεις είναι λίγες για να περιγράψω τι νιώθω. Είναι Ιστορία. Η Μαρίνα Ψάλτη υποδύεται τη μητέρα του Τσάπλιν. Ήταν καθηγήτριά μου, εκείνη εντόπισε ότι μπορώ να παίξω και δράμα. Βρίσκεται στην καρδιά μου σαν πνευματική, θεατρική μητέρα και τώρα είναι μητέρα μου στο έργο. Είναι μεγάλη συγκίνηση για τους δυο μας αυτή η συνεργασία. Ο Χρήστος Σπανός κάνει τον αδερφό του Τσάπλιν, τον αγαπώ πολύ. Η Τζένη Θεωνά υποδύεται τις δυο συζύγους που τον στιγμάτισαν, ενώ ο Σωκράτης Πατσίκας, τον παραγωγό που τον ‘ανακάλυψε’. Παίζουν και νεότεροι ηθοποιοί, ίσως όχι τόσο γνωστοί ακόμη, αλλά πολύ ‘μάχιμοι’. Οι Βασίλης Χαρίσης, Ευφροσύνη Κουτσουβέρη, James Rodi, Φοίβος Παπακώστας, Μυρτώ Σχοινοπλοκάκη. Συμμετέχει ο μικρός Theodor Kona, που υποδύεται τον Τσάπλιν σε παιδική ηλικία αλλά κάνει και μια σκηνή – έκπληξη που δε θα αποκαλύψω. Τα σκηνικά είναι της Μαίρης Τσαγκάρη, λιτά και λειτουργικά. Η Παναγιώτα Κοκορού έχει τα κοστούμια. Τα Video art έχει αναλάβει ο Κάρολος Πορφύρης, ενώ τη μουσική υπογράφει ο Παναγιώτης Αυγερινός μαζί με το Σπύρο Λούκο. Βοηθός σκηνοθέτη είναι η Μαριάννα Τουντασάκη και στις χορογραφίες η Άννα Αθανασιάδη. Οι φωτισμοί ανήκουν στο Λευτέρη Παυλόπουλο. Όλοι έπαιξαν πολύ μεγάλο ρόλο σε αυτήν την άρτια παράσταση. Μπορεί το θέμα της να είναι προσωποκεντρικό, αλλά ο ρόλος αναδεικνύεται μέσα από τη συμβολή όλων των συντελεστών. Είμαι πολύ περήφανος για τους συνεργάτες μου. Επίσης, το θέατρο ‘Ακροπόλ’ είναι απόλυτα ταιριαστό και η παραγωγή πολύ υποστηρικτική.
Σε θεωρώ «ομαδικό παίκτη».
Σαφώς δεν είμαι εγωκεντρικός, ούτε στη σκηνή, ούτε στη ζωή. Όσο περπατούν τα χρόνια, ξέρεις ότι μπορείς να κάνεις μεγαλύτερους ρόλους, οι παραγωγοί και οι σκηνοθέτες σε εμπιστεύονται. Σίγουρα μου αρέσει να είμαι περισσότερο πάνω στη σκηνή, επειδή απολαμβάνω πιο πολύ αυτό που συμβαίνει. Όμως, δε μετράω τους ρόλους με την έκταση και το έχω αποδείξει, έχω παίξει αρκετούς μικρότερους. Οι ρόλοι δεν είναι χαρτί και λόγια, αλλά αυτό πως τους κάνουμε εμείς. Επίσης , ξέρω πολύ καλά πως είναι τόσο μοναχικό “άθλημα”, όσο και ομαδικό. Αν η ομάδα λειτουργήσει σωστά, θα βγω ακόμα καλύτερος, όπως όλοι μας.
Ήσουν καλλιτεχνικός διευθυντής στο “Ιλίσσια Βολανάκη”.
Όντως, τα δυο προηγούμενα χρόνια. Χρειάζεται χρόνος και φαιά ουσία για να ασχοληθείς σωστά. Αλλά επειδή η δουλειά μου είναι αγάπη, λατρεία και πάθος, αφιερώνω χρόνο αβίαστα, δεν τον καταλαβαίνω. Θέλω, ψάχνω ευκαιρίες να ασχολούμαι μαζί της. Ήταν πολύ δημιουργική περίοδος, πιθανόν να ξανακάνω κάτι αντίστοιχο. Να βρω χώρο και συνεργάτες, να πορευτούμε με κοινά όνειρα, να κάνουμε δουλειές παρέα. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα είναι ένας κλειστός κύκλος, ούτε το «Βολανάκης» ήταν. Συμμετείχαν πολλοί, υπήρχε κοινός στόχος. Η καλλιτεχνική διεύθυνση έχει να κάνει με πολλά. Δε με δυσκόλεψε για να είμαι ειλικρινής, αλλά είχα περισσότερες έννοιες. Τώρα σκέφτομαι μόνο το ρόλο μου, τι κάνω πάνω στη σκηνή. Το απολαμβάνω περισσότερο.
Σου αρέσει και η σκηνοθεσία.
Πάρα πολύ, και στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Πιο παλιά, δεν είχα καταλάβει ακριβώς τη μαγεία αυτού του πράγματος, αλλά το να δημιουργείς έναν κόσμο, είναι υπέροχο. Σαν ηθοποιοί, είμαστε κάπως οι σκηνοθέτες του εαυτού μας, αλλά, να παίρνεις ένα σύνολο, να δημιουργείς κοινό κώδικα και να φτιάχνεις ένα παραμύθι που θα το δει κόσμος και ίσως να τον απασχολεί για λίγες μέρες, είναι κάτι πολύ ωραίο στο κεφάλι μου. Όποτε ασχολήθηκα το ευχαριστήθηκα πολύ. Είμαι αρκετά οργανωτικός στη δουλειά μου, γιατί στη ζωή μου δεν είμαι, για να μπορώ να σκηνοθετώ.
Είσαι ευχαριστημένος από τη μέχρι τώρα πορεία σου;
Πάρα πολύ ικανοποιημένος, κι ευτυχισμένος. Σαφέστατα είναι πολύ δύσκολη. Απολαμβάνω πράγματα, που όμως έχουν προκύψει από στερήσεις άλλων πραγμάτων, τα οποία έχω σκοπό να συνεχίσω να στερούμαι. Η απόλαυση που παίρνω είναι πολύ μεγαλύτερη. Μέχρι στιγμής ξεπερνάω τα εμπόδια ή θέλω να πιστεύω ότι το κάνω, λόγω αισιοδοξίας. Μπορεί να συναντώ κάποια, που ως αισιόδοξος, δεν τα βλέπω ως τέτοια.
Οι ηθοποιοί ζείτε στην ανασφάλεια. Παρόλα αυτά, συνεχίζετε να το κάνετε.
Αν πραγματικά αγαπάς αυτό που κάνεις, είναι μονόδρομος. Πρακτικά έχεις τη δυνατότητα, αλλά ουσιαστικά δε μπορείς να κάνεις κάτι άλλο. Η αστάθεια, η ανασφάλεια του επαγγέλματος υπήρχε και πριν την κρίση. Ποτέ κανείς δεν έλεγε ότι σαν ηθοποιός θα ζεις μια χαρά. Ακόμη κι αν μια ταινία, μια παράσταση ή ένα σήριαλ πάει καλά, δεν εξασφαλίζεις ότι του χρόνου θα έχεις την ίδια δυναμική, την ίδια εμπορική αξία και δε θα χρωστάς παντού. Είναι βασανιστήριο να μην το κάνεις, αλλά πλέον βασανίζεσαι κι όταν δίνεις όλο σου το είναι χωρίς να έχεις απολαβές, ή να σου χρωστάνε. Αν, με τη θέλησή σου πας κάπου όπου μπορεί να μην πληρωθείς γιατί δε θα έρθει κόσμος, είναι επιλογή. Όταν όμως κλείνεις μια συμφωνία και δεν πληρώνεσαι ενώ παράγεις έργο, βασανίζεται το μυαλό, η τσέπη, η αξιοπρέπειά σου. Είναι μεγάλη πληγή, δε γίνεται να συνεχίσεις να το κάνεις με κέφι.
Δε μπορεί να αλλάξει αυτό;
Θα πρέπει να υπάρξει ένας ισχυρός οργανισμός. Ατομικά, κάνει κανείς ότι μπορεί. Βέβαια, δεν έχουν όλοι την ίδια δυνατότητα. Αλλιώς δρα ένας έμπειρος ηθοποιός, αλλιώς ένας πρωτοεμφανιζόμενος. Θυμάμαι τον εαυτό μου, εξαρχής να μη διαπραγματεύομαι κάποια πράγματα, στο βαθμό που μπορούσα. Το αντίστοιχο συμβαίνει και τώρα. Όμως, οι άνθρωποι δε μπορούν να κάνουν τα πάντα. Στη χώρα μας οι ηθοποιοί συζητούν για τα οικονομικά, γίνονται μάνατζερ του εαυτού τους, παίζουν… καλό θα ήταν να υπήρχε μια βοήθεια. Δε βλέπω όμως φως στο τούνελ. Οι ηθοποιοί όσο μπορούν, δεν πρέπει – και δεν το λέω εκ του ασφαλούς αυτό – να τα δέχονται όλα, ακόμα κι όταν βρίσκονται στο ξεκίνημά τους. Αυτή είναι η γνώμη μου. Καλύτερα να ασχοληθούν με κάτι άλλο και να περιμένουν να γίνει κάτι με ανθρώπινες συνθήκες, με αξιοπρέπεια, παρά να κάνουν πράγματα που ισχυροποιούν έστω και λίγο, την άσχημη αυτή κατάσταση.
Είσαι κοσμαγάπητος, το ξέρεις αυτό.
Το νιώθω. Ευθύνεται πολύ η κωμωδία, πιστεύω. Όταν κάνεις τον άλλον να γελάει, νιώθει πιο οικεία, σου μιλά πιο άνετα – εμένα τουλάχιστον – αλλά το παρατηρώ και σε άλλους συναδέλφους. Έπειτα είναι κι ο χαρακτήρας, με γνωρίζουν από συνεντεύξεις, βλέπουν τι άνθρωπος είμαι, μετράει κι αυτό. Προσωπικά, όσο κι αν μου αρέσει, θεωρώ πως μπορεί να γίνει και παγίδα. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή για να μην παρεκκλίνεις από το στόχο σου. Μέσα από την τηλεόραση ή το σινεμά αποκτάς μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα, αισθάνεσαι αγάπη. Προσωπικά θεωρώ ότι ο σεβασμός, ο θαυμασμός και η αγάπη έρχονται με τα χρόνια. Αυτό που λέμε τόσο εύκολα ‘”σ’ αγαπάει ο κόσμος” δε νομίζω ότι ισχύει τόσο πολύ. Είμαι όμως ευχαριστημένος σε αυτό το κομμάτι, όπως προείπα, το νιώθω. Άλλωστε, κι εγώ τα δίνω όλα για να προσφέρω ψυχαγωγία. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που έγινα ηθοποιός. Θέλω να κάνω τον κόσμο χαρούμενο. Ακόμη κι όταν συγκινείται κάποιος, πάλι χαρά του δίνεις.
Πως αντιδρά το κοινό στην παράσταση;
Αυτό που ζω είναι ανώτερο των προσδοκιών μου. Πέραν του ότι το αισθάνομαι κατά τη διάρκειά της, το χειροκρότημα στο τέλος, είναι για μένα πάντα συγκινητικό. Αλλά και το μετά. Μου μιλούν πολλοί συνάδελφοι, στέλνουν απίστευτα μηνύματα.. Είναι τόσο όμορφα αυτά τα λόγια..
Μελλοντικά σχέδια;
Προς το παρόν κινούμαι σε ρυθμούς Τσάπλιν, έχω πάθει Τσαρλίτιδα. Το καλοκαίρι, θα κάνουμε μια ταινία με το Νίκο Ζαπατίνα στη Νάξο, και ονειρεύομαι κι άλλα πράγματα.
Ταυτότητα Παράστασης
“Τσάρλι Τσάπλιν”
Συγγραφέας: Daniel Colas
Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος
Σκηνοθεσία: Πέτρος Ζούλιας
Χορογραφία – Κίνηση: Άννα Αθανασιάδη
Σκηνικά: Μαίρη Τσαγκάρη
Κοστούμια: Παναγιώτα Κοκκορού
Μουσική: Παναγιώτης Αυγερινός και Σπύρος Λούκος
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Φωτογραφίες: Μαριλένα Αναστασιάδου
Videodesignπροβολές – Artwork: Κάρολος Πορφύρης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαριάννα Τουντασάκη
Στο ρόλο του Τσάρλι Τσάπλιν ο Θανάσης Τσαλταμπάσης
Πρωταγωνιστούν: Μαρίνα Ψάλτη, Τζένη Θεωνά, Χρήστος Σπανός, Σωκράτης Πατσίκας
Στο ρόλο του Χούβερ ο Γιώργος Κωνσταντίνου
Παίζουν οι: Βασίλης Χαρίσης, Ευφροσύνη Κουτσουβέρη, James Rodi, Φοίβος Παπακώστας, Μυρτώ Σχοινοπλοκάκη και ο μικρός Theodor Kona
Μέρες και ώρες παράστασης:
Δευτέρα 20.00
Τρίτη 21.00
Κυριακή 21.15
(Διάρκεια παράστασης 120′ λεπτά)
Τιμή κανονικού εισιτηρίου 16 ευρώ και 13 ευρώ το μειωμένο.
Κρατήσεις: 2103648303 (ώρες ταμείου: 10.00-22.00)
Παραγωγή: Θέαμα Ακροπόλ
Θέατρο Ακροπόλ – Ιπποκράτους 9 – 11, Αθήνα
Τηλ. 210 3643 700