Στο νησί της Παναγιάς υπάρχουν οι περισσότεροι περιστεριώνες από όλες τις Κυκλάδες και οι πλέον εντυπωσιακοί. Αποτελούν μνημεία μοναδικής λαϊκής αρχιτεκτονικής, ενώ η χρονολογική τους προέλευση παραμένει ένα αναπάντητο ερώτημα.
Θεωρείται ότι οι Ενετοί έφεραν στο νησί την εκτροφή των περιστεριών, το 1207. Ωστόσο, η πρώτη επίσημη γραπτή μαρτυρία για την ύπαρξη περιστεριώνων, είναι το 1726 και αφορούσε ένα ερειπωμένο σήμερα περιστεριώνα στην θέση Σπηλιά, κοντά στην Κώμη.
Στην Ενετοκρατία, ο περιστεριώνας ήταν αποκλειστικό προνόμιο των φεουδαρχών του νησιού. Μόνο μετά το 1715, που ανέλαβαν οι Τούρκοι, οι Τηνιακοί κατάφεραν, εφόσον κατείχαν γη, να γίνουν ιδιοκτήτες κάποιου περιστεριώνα.
Έτσι, ο περιστεριώνας έγινε σύμβολο υπεροχής λόγω καταγωγής και οικονομικής ευρωστίας, ενώ μέσα από αυτούς, οι ντόπιοι καλλιτέχνες ανέδειξαν το ταλέντο τους.
Υπολογίζεται ότι στο νησί υπάρχουν από 800 μέχρι 1.300 περιστεριώνες. Οι περισσότεροι βρίσκονται στις κοιλάδες της Αγάπης, της Ποταμιάς, του Ταραμπάδου, της Λειβάδας και της Καρδιανής.
Οι περιστεριώνες είναι περίτεχνα διακοσμημένοι εξωτερικά και κτισμένοι σε μέρη προστατευμένα από τον άνεμο. Η κύρια όψη τους είναι στραμμένη προς τη ρεματιά, ενώ η πόρτα του ιδιοκτήτη βρίσκεται συνήθως στην βορεινή τους πλευρά.
Είναι κατασκευασμένοι από σχιστόλιθο και αποτελούνται από δύο ορόφους, με το ισόγειο να χρησιμοποιείται ως αποθήκη. Το πάνω μέρος των τοίχων είναι χωρισμένο σε μικρά ανοίγματα, για να μπαινοβγαίνουν μόνο τα περιστέρια.
Photo Credit Olivier BLOCH
Photo Credit Miltos A
Photo Credit Thomas Mulchi
Photo Credit artlifesociety
Photo Credit I.H.Snaps
Photo Credit ΙΩΑΝΝΗΣ ΨΑΡΑΥΤΗΣ