Της Άννας Παχή
O Σωκράτης, από τις αγνότερες μορφές όλων των εποχών, στέκεται μπροστά στην Εκκλησία του Δήμου της Αθήνας κατηγορούμενος για διαφθορά των νέων και ασέβεια προς τους θεούς. Κατήγορος, ο Μέλητος. Το κατηγορητήριο σαθρό, με λίγες φράσεις ο Σωκράτης το καταρρίπτει, αποκαλύπτοντας τη συκοφαντία και το μίσος που κρύβονται πίσω από αυτό. Η ετυμηγορία όμως έχει βγει πολύ πριν την έναρξη της δίκης, οι εχθροί του είναι περισσότεροι από τους φίλους του, κι έτσι, καταδικάζεται σε θάνατο.
Η απολογία αυτή είναι στην ουσία απολογισμός της ζωής του, της διαρκούς αναζήτησης της αλήθειας και της αρετής. Ο Σωκράτης έψαχνε την αλήθεια και την αρετή παντού γύρω του, ξεκινώντας πάντα από τον εαυτό του. Δε σταμάτησε ποτέ να την αναζητεί, όμως το λάθος του ήταν πως δε σταματούσε ποτέ να ελέγχει και αυτούς που έλεγαν πως την κατέχουν, αποδεικνύοντάς το σφάλμα τους.
Ποιος μπορεί να αντέξει την αλήθεια; Ποιος είναι αυτός που την ξέρει; Σύμφωνα με τα γεγονότα, λίγοι. Ο Σωκράτης «τιμωρείται» επειδή ρωτά, ψάχνει και δεν δέχεται αβασάνιστα το «φαίνεσθε» των άλλων. Δε χρηματίζεται, δεν ασεβεί, δεν προσπαθεί να αναλάβει εξουσία. Το μόνο που θέλει είναι να φτάσει στο τέρμα της αναζήτησης. Για τον ίδιο, αυτό το τέρμα είναι ο θάνατος από ανθρώπους που δεν τον καταλαβαίνουν, τον φοβούνται και για αυτό καταστρέφουν το σώμα του. Το πνεύμα του όμως;
Ο Δήμος Αβδελιώδης ανεβάζει την «Απολογία του Σωκράτη» του Πλάτωνα, στο Δημοτικό θέατρο Πειραιά, δίνοντας στο κοινό την ευκαιρία να την ακούσει στη μητρική του γλώσσα, τα αρχαία ελληνικά. Εγχείρημα θεωρητικά τολμηρό, μέχρι να ακούσεις το λόγο να ρέει, να αναγνωρίσεις τα κοινά στοιχεία και να συνειδητοποιήσεις πως η ρίζα της γλώσσας μας είναι μεν πολύ βαθιά, αλλά ταυτόχρονα, πολύ κοντά στα σημερινά κλαδιά της. Πολύ σύντομα οι υπέρτιτλοι περνούν σε δεύτερη μοίρα, καθώς διαδραματίζεται μπροστά σου μια από τις μεγαλύτερες αδικίες της Ιστορίας.
Ο Βασίλης Καραμπούλας (Σωκράτης) δίνει μια ερμηνεία λιτή, γεμάτη ανθρωπιά κι αξιοπρέπεια, έτσι όπως ταιριάζει στο χαρακτήρα ενός ανθρώπου που αρνείται να προδώσει τα ιδανικά του για το “ευτελές” αντίτιμο της ζωής του. Ο Θανάσης Δισλής (Μέλητος) φέρνει μπροστά μας το χειρότερο είδος ανθρώπου, αυτού που ενώ ξέρει το λάθος του αρνείται να το παραδεχτεί. Καθώς το έργο προχωρά, ενώ ξέρεις την κατάληξη, βρίσκεις τον εαυτό σου να εύχεται διαφορετική έκβαση. Το συναίσθημα αυτό οφείλεται τόσο στους ηθοποιούς, όσο και στο σκηνοθέτη. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο παρόν: ο χρόνος. Η ευφυής κλεψύδρα που βρίσκεται πάνω στη σκηνή, υπενθυμίζει αμείλικτα πως ο χρόνος είναι ασταμάτητος, δε γυρίζει πίσω, δεν περιμένει, μόνο τρέχει.
Διδασκαλία αρχαίου κειμένου, μετάφραση, σκηνικός χώρος, σκηνοθεσία:
Δήμος Αβδελιώδης
Επιμέλεια μετάφρασης υπερτιτλισμού: Αμαλία Κοντογιάννη
Εικαστική παρέμβαση: Αριστείδης Πατσόγλου
Σκηνογραφικός σχεδιασμός κλεψύδρας: Κώστας Κοτσανάς
Βοηθοί σκηνοθέτη: Αθηνά Ζώτου, Ειρήνη Ζάρρα
Οργάνωση παραγωγής: Αθηνά Σαμαρτζίδου
Διανομή (με σειρά εμφάνισης)
Βασίλης Καραμπούλας (Σωκράτης),
Θανάσης Δισλής (Μέλητος)
Διαβάστε τη συνέντευξη του σκηνοθέτη Δήμου Αβδελιώδη εδώ