Της  Άννας Παχή

Μη σου κάνει εντύπωση η προσφώνηση, είμαι ευγενικός άνθρωπος. Σέβομαι το χέρι που με ταΐζει. Το σέβομαι, δε θα κάτσω να με σφαλιαρίσει κιόλας. Είναι καιρός τώρα που θέλω να στα πω ένα χεράκι, αλλά κάτι η κούραση, κάτι η απογοήτευση, το αμέλησα. Τώρα όμως, ήρθε η ώρα.

Μπορεί να έχεις μαγαζί, γραφείο ή εταιρεία. Είσαι «επιχειρηματίας». Σύμφωνα με το ρουφιάνο (Ίντερνετ), είναι «το πρόσωπο που απασχολείται επαγγελματικά με την ίδρυση, τη λειτουργία και την ανάπτυξη επιχειρήσεων και, συνήθως, του ανήκουν ή είναι ο βασικός επενδυτής σε αυτές». Το ρήμα σημαίνει «προσπαθώ να κάνω, να επιτύχω κάτι». Αναρωτιέμαι τι θες να πετύχεις εσύ.

Αναγνωρίζω πως έχεις ευθύνες. Προσπαθείς να κρατήσεις το επαγγελματικό σου οικοδόμημα με νύχια και με δόντια. Πληρώνεις τα κέρατά σου σε εισφορές. (Όταν τις πληρώνεις, δεν είναι και βέβαιο, αλλά δε σε αδικώ. Εδώ που έφτασαν, κι εγώ αν ήμουν στη θέση σου μπορεί να μην τις πλήρωνα). Έχεις ΦΠΑ, ΤΕΒΕ, σκατά, φατά. Εντάξει, προσπαθώ να σε νιώσω. Για αυτό ξυπνάω από τα χαράματα για να έρθω να σου δουλέψω, να κρατήσεις εσύ αυτά που θέλεις, να έχω κι εγώ λεφτά να ζήσω. Κανονικά θα έπρεπε να είχαμε μια ωραία σχέση δούναι και λαβείν και να ήμασταν, αν όχι φίλοι – μην τα ισοπεδώσουμε όλα – τουλάχιστον να λέμε «καλημέρα» με την καρδιά μας. Δεν συμβαίνει αυτό.

Η κρίση, σε συνδυασμό με την ανεργία έχει ανεβάσει την αναλγησία σου σε δυσθεώρητα ύψη. Γνωρίζεις καλά πως έχω την ανάγκη σου, πως υπάρχουν πολλοί στην ουρά για να πάρουν τη θέση μου αν χρειαστεί, ή αν το θελήσεις. Μπορείς ακόμη να «προσλάβεις» ανέργους του ΟΑΕΔ και να μην πληρώσεις φράγκο για έξι μήνες τουλάχιστον. Γνωρίζοντας όλα αυτά, είναι ίσως «φυσικό» να με κρατάς για υπερωρίες που δεν πληρώνεις ποτέ, να με ειρωνεύεσαι και να με προσβάλλεις, να απαιτείς από μένα το 100% των δυνατοτήτων μου και να κρατάς πάνω από το κεφάλι μου το ψυχρό λεπίδι της πιθανής ανεργίας. Δεν είσαι ο μόνος, η συντριπτική πλειοψηφία των εργοδοτών κάπως έτσι φέρεται. Και μάλιστα, περιμένει και την ευγνωμοσύνη του κακοπληρωμένου υπαλλήλου μαζί με τη διαρκή διαθεσιμότητά του για ότι κατεβάσει η κούτρα του κάθε «επιχειρηματία».

Τώρα όμως, θα σου πω ένα μυστικό: Όσο σε χρειάζομαι, με χρειάζεσαι αγαπητέ εργοδότη. Ναι, σίγουρα μπορείς να με αντικαταστήσεις οποιαδήποτε ώρα σου γουστάρει με κάποιον άλλον, ίσως πιο απελπισμένο από μένα. Πόσον καιρό θα χρειαστείς να του μάθεις τη δουλειά μου; Πόσα λάθη του θα πρέπει να δεχτείς ή και να πληρώσεις ακόμη; Και πόση αντοχή θα έχει για να ανταπεξέλθει στις λογικές ή παράλογες απαιτήσεις σου;

Όσο για αυτές, τι θα έκανες στη θέση μου; Ποιος υπερβαίνει εαυτόν χωρίς αντίκρισμα, οικονομικό ή ηθικό; Πιθανόν να μη μπορείς να μου κάνεις αύξηση, εντάξει. Πες ένα γαμημένο «ευχαριστώ» που και που, δε θα πονέσεις, ούτε θα σου πέσει ο κώλος. Αν φέρεσαι σαν τον Καλιγούλα, για ποιο λόγο να βάλω πλάτη (σύμφωνα με την παραίνεση της μόδας) για σένα; Για να κρατήσω ένα μισθό πείνας; Μισθοί πείνας βρίσκονται, αγαπητέ εργοδότη, αργά ή γρήγορα. Η αξιοπρέπεια σπανίζει.

Συχνά είσαι και θρασύς. Σε ακούω να γκρινιάζεις ότι το σούσι δεν είναι πια το ίδιο στα κυριλέ εστιατόρια που πηγαίνεις, τη στιγμή που εγώ είμαι απλήρωτος. Το καλοκαίρι κάνεις τις χλιδάτες διακοπές σου αφού μου έχεις ψήσει το ψάρι στα χείλη για το αν θα πάρω το επίδομα άδειας ή όχι. Παρά την κρίση, το δικό σου βιοτικό επίπεδο παραμένει στα ίδια σχετικά επίπεδα. Για το δικό μου δε ρωτάς, δε σε ενδιαφέρει.

Κάτι ακόμη: Μπορώ να κάνω πολλή υπομονή, πάρα πολλή. Όμως, όταν μου γυρίσει το μάτι θα βρεθούμε κι οι δυο στο σημείο χωρίς επιστροφή. Εγώ θα χάσω τη δουλειά μου κι εσύ θα χάσεις κάποιον που ξέρει τι χρειάζεσαι, άσε που μπορεί να μου τη δώσει και να σου κάνω καμιά «υπόγεια» ζημιά, να τρέχεις και να μη φτάνεις. Για αυτό, άσε τις μαλακίες και φέρσου ανθρώπινα. Αν έχεις απωθημένα, πήγαινε σε ψυχολόγο. Αν θες να ασκήσεις εξουσία, γίνε πολιτικός. Μη με πρήζεις. Να θυμάσαι πως όλες οι επαναστάσεις έγιναν από απελπισμένους. Ο απελπισμένος δεν έχει τίποτα να χάσει για αυτό τα κάνει όλα πουτάνα. Φρόντισε να μη βρεθείς στη θέση της πουτάνας. Δε θα σ’ αρέσει.