Γράφει η Άννα Παχή
Ο μικρόκοσμος της φυλακής απαντάται συχνά στην τέχνη. Ίσως επειδή, παρόλο που είναι μέρος της ζωής, συνήθως προτιμούμε να την ‘ξεχνάμε’, αφήνοντας στη μοίρα τους εκείνους που βρίσκονται εκεί. Ίσως επειδή θεωρούμε πως επιλέγοντας να μην τη σκεφτόμαστε, την «ξορκίζουμε» μακριά μας. Ίσως επειδή δεν είναι όλοι οι φυλακισμένοι απόλυτα ένοχοι κι αυτό δημιουργεί τύψεις στον καθωσπρεπισμό μας.
Ο Ignacio del Moral & η Veronica Fernandez έγραψαν ένα ιδιαίτερα δυνατό, έντονα φορτισμένο κείμενο, που ξετυλίγει ιστορίες γυναικών που βρίσκονται – είτε ως τρόφιμες, είτε ως δεσμοφύλακες – σε μια φυλακή της Καθολικής Εκκλησίας, στην Ισπανία, λίγο μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του Φράνκο. Ο Δημήτρης Καρατζιάς σκηνοθέτησε αυτό το κείμενο με την ίδια δύναμη και ένταση και το παρουσιάζει στο Vault.
«Οι φυλακισμένες» βρίσκονται δέσμιες όχι μόνο των εγκλημάτων που διέπραξαν, αλλά κυρίως, λόγω των καταστάσεων της ζωής τους. Λόγω των ανθρώπων που συνάντησαν και τις επηρέασαν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Ζουν σε συνθήκες ένδειας, συχνά απάνθρωπες και κάθε προσπάθεια βελτίωσης της έγκλειστης ζωής τους βρίσκεται αντιμέτωπη με την αδιαφορία των ‘ελεύθερων’ και τη μόνιμη, φτηνή δικαιολογία, της έλλειψης πόρων. Συγχρόνως, όπως συμβαίνει σε όποιο μέρος ζουν άνθρωποι, δημιουργούνται σχέσεις. Εξουσίας, κοσμικής και θρησκευτικής, εκμετάλλευσης, στοργής, κατανόησης… Κάθε προσωπική ιστορία των γυναικών αυτών, θα μπορούσε να είναι ένα έργο από μόνη της.
Η παράσταση κάνει το θεατή κοινωνό τόσο της κατάστασης της φυλακής, όσο και του χαρακτήρα της κάθε ηρωίδας ξεχωριστά. Η ομάδα των ηθοποιών, αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο τα δρώμενα. Κυρίαρχα χαρακτηριστικά του έργου είναι η σωματική και ψυχολογική ένταση, ενώ υπάρχουν στιγμές τόσο σπαρακτικές όσο και συγκλονιστικές. Το σχεδόν κλειστοφοβικό περιβάλλον, η ομοιομορφία της ένδυσης καθώς και η πανταχού παρούσα ‘τιμωρία’, όπως και η απεγνωσμένη προσμονή ‘χάρης’ εντείνουν την αίσθηση του έγκλειστου, του απομονωμένου. «Οι φυλακισμένες» δεν είναι ευχάριστο έργο. Σηκώνει το χαλί και φαίνεται ο ρύπος που επιμελώς κρύβουμε στο μυαλό και την καρδιά μας.
Δεν λείπει βέβαια η ελπίδα. Τα όνειρα των ανθρώπων χρωματίζουν το γκρίζο – μαύρο της ζωής τους, η μουσική και τα τραγούδια αλαφρώνουν κάπως το βάρος της ψυχής, ο έρωτας, η αγάπη και η φιλία ανθίζουν κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. Υπάρχουν ακόμη και στιγμές χιούμορ, που αποφορτίζουν κάπως το δράμα της σκηνής.
Γιατί να το δείτε; Καταρχάς είναι άρτια παράσταση. Σωστά δομημένη, με ευρηματικά σκηνικά και – θεωρώ – εξαιρετική απόδοση του κειμένου. Ο Δημήτρης Καρατζιάς είναι καταξιωμένος σκηνοθέτης και όχι άδικα. Αξίζει επίσης να απολαύσετε τις πολύ καλές ερμηνείες που ‘βγάζουν’ συναίσθημα χωρίς μελοδραματισμούς, χρησιμοποιώντας γλώσσα πολλές φορές σκληρή αλλά πάντα ρεαλιστική.
Κυρίως όμως, γιατί θα αναγνωρίσετε κομμάτια του εαυτού σας. Θα καταλάβετε πως η φυλακή δεν είναι κάτι εκτός του κόσμου τούτου, αλλά μέρος του. Ας μην ξεχνάμε πως υπάρχουν πολλών ειδών φυλακές. Θα σκεφτείτε πως – υπό κάποιες συνθήκες – ο καθένας μας θα μπορούσε να βρεθεί ‘φιλοξενούμενος’. Ίσως ακόμη και να θελήσετε, έστω και λόγω εορτών, να κάνετε κ ά τ ι. Άλλωστε, το Θέατρο εκτός από πνευματική απόλαυση είναι και τρόπος αγωγής ψυχής και δεν υπάρχει καλύτερη αγωγή από την στήριξη στο συνάνθρωπο. Ότι κι αν έχει κάνει.
Πληροφορίες για την παράσταση εδώ http://www.iart.gr/filakismenes-ston-polichoro-vault/