Γράφει η Άννα Παχή

Συχνά πέφτω πάνω σε άρθρα για τις ομορφιές των προηγούμενων δεκαετιών. Τότε που όλα ήταν καθαρότερα, αγνότερα και πιο αληθινά. Η νοσταλγία δεν είναι κακό πράγμα, αντιθέτως. Σημαίνει ότι το παρελθόν σου δημιουργεί γλυκά συναισθήματα,  όχι πικρίες. Άρα, χαμογελάς στο πριν και αντιμετωπίζεις καλύτερα το τώρα και το μετά. Ή μήπως όχι;

Όπως συχνά γίνεται, θεωρώ ότι το έχουμε ρίξει λίγο στην υπερβολή. Εξηγούμαι αναλυτικά:

Πόλεμοι: Α’ Παγκόσμιος, Βαλκανικοί πόλεμοι, της Κορέας, Β’ Παγκόσμιος, Εμφύλιος κι άλλοι που δεν επιθυμώ να απαριθμήσω. Ο προηγούμενος αιώνας ήταν γεμάτος αλληλοσκοτωμούς. Όλοι πολεμούσαν με κάποιον, εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, εκατομμύρια βασανίστηκαν και υπέφεραν. Ειδικά στην Ελλάδα με τη φαγωμάρα να πέφτει σύννεφο, ξυπνούσες και δεν ήξερες αν θα ζήσεις να δεις το επόμενο ξημέρωμα. Και τώρα γίνονται πόλεμοι και μάλιστα πολλών διαφορετικών ειδών, αλλά μια σιγουριά πως ο πατέρας, ο αδερφός, ο γιος και ο μπατζανάκης δε θα σκοτωθούν γυρίζοντας από το καφενείο και δε θα ντυθούν στο χακί την άλλη μέρα, την έχεις όσο να ’ναι.

Αστυφιλία: Η φτώχεια ανάγκασε οικογένειες να χωρίσουν ή να ξεριζωθούν. Η εύφορη και πλούσια ελληνική επαρχία σχεδόν ερήμωσε, καθώς δεν υπήρχαν οι υποδομές επιβίωσης. Τα στίφη κατέφθαναν στην πρωτεύουσα όπως τα πιράνχας γύρω από το φρέσκο κρέας. Από την άπλα του χωριού, υπερβολικά πολλοί άνθρωποι στοιβάχτηκαν εν Αθήναις, δημιουργώντας ένα τέρας. (Που δεν φταίει και σε τίποτα εδώ που τα λέμε…) Τελευταία παρατηρείται μια επιστροφή στη φύση και πολλοί είναι αυτοί που ψάχνονται να γυρίσουν πίσω. Ορθώς. Κι εγώ μαζί.

Μετανάστευση: Όποια πέτρα κι αν σηκώσεις, Έλληνα θα βρεις από κάτω, γνωστό τοις πάσι. Εργάτες στη Γερμανία, λατζέρηδες  στην Αμερική, ούτε που ξέρω τι έκαναν στην Αυστραλία. Η ξενιτιά της φυλής καταγράφτηκε στο dna, τελεία και παύλα. Ναι. Και τώρα φεύγουν τα νιάτα μας, αλλά φεύγουν επιστήμονες, βγάζουν λεφτά και κάνουν αυτό που γουστάρουν. Υπάρχει ποιοτική διαφορά όσο να πεις.

Ενημέρωση: Ετεροχρονισμένες εφημερίδες, άγνοια και απομόνωση. Για να μάθεις τι γίνεται στον κόσμο είχες μόνο την εφημερίδα, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση (και ξέρουμε όλοι πόσο “καλό” έκανε η τηλεόραση στη χώρα μας). Τώρα, τίποτα δε μένει κρυφό. Ναι, οφείλεις να έχεις κριτική σκέψη, αλλά η πληροφορία έχει φτάσει σε άλλα επίπεδα. Μαθαίνεις τα πάντα. Τέλος.

Προσδόκιμο ζωής: Ελονοσία, διφθερίτιδα, φυματίωση κι άλλα καθόλου ευχάριστα σε οδηγούσαν στον τάφο μια ώρα αρχύτερα από τις κακουχίες που ούτως ή άλλως σπάνια θα σε άφηναν να καβατζάρεις τα 70 έτη.  Η γρίπη θέριζε, η πνευμονία επίσης. I rest my case.

Πολιτική: Σ’ αρέσει δε σ’ αρέσει, για πολλά χρόνια η γνώμη σου δεν ακουγόταν πουθενά. Τώρα, ο καθένας μπορεί να πει ότι θέλει, όποτε θέλει.  Φτάσαμε βέβαια στο άλλο άκρο, όπου διάφοροι ανοίγουν το στόμα και βγάζουν βατράχια, αλλά έτσι είναι η ελευθερία του Λόγου.

Η θέση της γυναίκας: Αν δεν είχες προίκα δεν παντρευόσουν. Όχι πως δε γινόταν, αλλά σπάνια. Το δίπολο “γυναίκα-επιστήμων” αποτελούσε ανέκδοτο. Επαγγελματικά, θα γινόσουν υπηρέτρια, κομμώτρια, ή, στην καλύτερη περίπτωση γραμματέας. Κι όλα αυτά βέβαια, μέχρι να παντρευτείς. Για να μην αναφερθούμε στις προγαμιαίες σχέσεις. Έτσι και έπνιγες το κουνέλι και σε παρατούσε ο συν-κυνηγός, οι μόνες καριέρες που σε περίμεναν ήταν της πόρνης, της καλόγριας ή της γεροντοκόρης που θα υπηρετούσε την υπόλοιπη οικογένεια εφ’ όρου ζωής,  για να ξεπλύνει τη ντροπή της.

Σχολείο: Η βέργα του δασκάλου στοίχειωσε πολλά παιδιά, πιο πολλά από ότι θα έπρεπε. Η ομοιομορφία της ποδιάς σκόπευε και στην ομοιόμορφη συμπεριφορά του κάθε παιδιού. Σαφώς τα βιβλία ήταν καλύτερα και μαθαίναμε, δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως το συχνά τυραννικό καθεστώς του εκάστοτε στερημένου και κομπλεξικού δασκάλου. Τώρα, δεν είναι έτσι. Συνήθως.

Ανθρώπινες σχέσεις: Μάλιστα, τα πιάσαμε τα λεφτά μας. Ο άνθρωπος δεν αλλάζει αγαπητοί αναγνώστες. Λαμόγια, απατεώνες, ψεύτες και κακοί υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα. Όπως πάντα θα υπάρχουν καλοί άνθρωποι, εργατικοί και αυθεντικοί. Το ποιους επιλέγουμε να έχουμε δίπλα μας είναι δικό μας θέμα, όχι της εποχής.

Συμπέρασμα: Το να βλέπεις παλιές φωτογραφίες και να θυμάσαι τα παιδικά σου χρόνια με αγάπη είναι υπέροχο. Το να τα εξιδανικεύεις είναι επικίνδυνο. Χάνεις το παρόν, άρα χάνεις και το μέλλον. Αν δε σου αρέσει κάτι στην εποχή σου, άλλαξέ το. Μπορείς.