Γράφει ο Γιώργος Μπουτζιουβής
Η σύλληψη του Julian Assange στο Λονδίνο ήταν πρώτη είδηση παντού: Το κράτος του Εκουαδόρ (στην πρεσβεία του οποίου στο Λονδίνο είχε βρει ο ιδρυτής του Wikileaks καταφύγιο τα τελευταία 7 χρόνια) “προσκάλεσε τις Βρετανικές αρχές μέσα στην πρεσβεία”, όπου και τελικά συνέλαβαν τον πιο διάσημο whistleblower του καιρού μας.
Ως whistleblower ορίζουμε το άτομο που αποκαλύπτει τα ένοχα μυστικά (“άπλυτα” στην ελληνική κουλτούρα, “σκελετοί στη ντουλάπα” για τον Δυτικό κόσμο), την έκνομη συμπεριφορά και την αυθαιρεσία κάθε μορφής ιδιωτικού ή δημόσιου οργανισμού, καθεστώτος ή μηχανισμού άσκησης εξουσίας (κράτη, διεθνείς οργανισμοί, πολιτικοί σχηματισμοί, μεγάλες εταιρείες κλπ).
Ο Assange ίδρυσε το Wikileaks to 2006. Βρέθηκε στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος το 2010 όταν το site δημοσίευσε έναν τεράστιο αριθμό εγγράφων (περίπου 750.000, που παρείχε η στρατιωτικός Chelsea Manning (τότε Bradley Manning) σχετικών με τους πολέμους του Αφγανιστάν και του Ιράκ. Οι αποκαλύψεις σόκαραν, έβαλαν στα σπίτια του κόσμου ωμή την βία και τη φρίκη του πολέμου και ξεσκέπασαν την παραπληροφόρηση από τα συμβατικά μέσα ενημέρωσης, τα τραγικά λάθη των “συμμάχων” και τις απίστευτες απώλειες μεταξύ των αμάχων.
Η επόμενη μεγάλη στιγμή του Wikileaks ήρθε το 2016, όταν έδωσε στη δημοσιότητα εμπιστευτικό υλικό εσωτερικής αλληλογραφίας του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ σχετικό με την επιλογή υποψηφίου για τις προεδρικές εκλογές, που αποδείκνυαν μεροληπτική και προνομιακή μεταχείριση από το κόμμα της Hillary Clinton σε βάρος του Bernie Sanders.
Ο Assange κυνηγήθηκε ανελέητα. Οι ΗΠΑ προσπάθησαν να τον συνδέσουν με κατηγορίες για κατασκοπεία, ξεκίνησαν στο τέλος του 2010 δίωξη εναντίον του και ζήτησαν διεθνή βοήθεια για την σύλληψη και έκδοσή του. Οι σουηδικές αρχές του απήγγειλαν κατηγορίες για βιασμό (και εξέδωσαν διεθνές ένταλμα για την σύλληψή του) τις οποίες ο ίδιος αρνήθηκε, χαρακτηρίζοντάς τις ως πρόσχημα για την σύλληψη και έκδοσή του στις ΗΠΑ. Οι κατηγορίες αυτές αποσύρθηκαν από τους Σουηδούς το 2017. Παραδόθηκε στις Αγγλικές αρχές τον Δεκέμβριο του 2010 και αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση. Εκτιμώντας ότι οι πολιτικοί συσχετισμοί ήταν τέτοιοι που η έκδοσή του θα ήταν αναπόφευκτη, παραβίασε τους όρους της εγγύησης και κατέφυγε τον Ιούνιο του 2012 στην Πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο, ζητώντας άσυλο. Το άσυλο του χορηγήθηκε τον Αύγουστο του 2012 και ξεκίνησε η παραμονή του στο κτίριο της πρεσβείας (που, ως Εκουαδοριανό έδαφος, ήταν εκτός δικαιοδοσίας των Αγγλικών αρχών) η οποία διήρκεσε 7 χρόνια, διάστημα κατά το οποίο κατάφερε να αποκτήσει και την υπηκοότητα του Εκουαδόρ.
Μετά τις αποκαλύψεις του 2016 σχετικά με τις Αμερικανικές εκλογές, οι ΗΠΑ κλιμάκωσαν την ένταση των πιέσεων προς κάθε πλευρά για τη σύλληψή του: Του απέδωσαν σχέσεις με τις Ρωσικές μυστικές υπηρεσίες προσπαθώντας να στοιχειοθετήσουν το αφήγημα για εμπλοκή των Ρώσων στις Αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Η εμπλοκή του στην υπόθεση Edward Snowden (έτερος διάσημος whistleblower που, όντας υπάλληλος της CIA και NSA, αποκάλυψε συντριπτικά στοιχεία για την ύπαρξη του παγκόσμιου δικτύου παράνομων παρακολουθήσεων πολιτών που λειτουργεί προς όφελος των ΗΠΑ και των συμμάχων τους) και ιδιαίτερα ο ρόλος που έπαιξε στη μετάβαση του Snowden στη Μόσχα, έδωσε την τέλεια αφορμή στους Αμερικανούς να τον δαιμονοποιήσουν και να τον κατατάξουν ανοιχτά μεταξύ των ατόμων τα οποία οι ΗΠΑ θα έπρεπε να συλλάβουν και να φέρουν ενώπιον της δικαιοσύνης (τους) με οποιοδήποτε τρόπο.
Σημείο καμπής στην ιστορία του Assange είναι οι προεδρικές εκλογές του 2017 στο Εκουαδόρ: Τον Rafel Correa, επί χρόνια υποστηρικτή του Assange, διαδέχεται ο (επί 6ετία αντιπρόεδρός του) Lenin Moreno. Η αντιμετώπιση είναι διαφορετική. Βγαίνουν στο φώς στοιχεία για συναντήσεις με την κυβέρνηση των ΗΠΑ με σοβαρές πιέσεις αλλά και κίνητρα (οικονομικές / στρατιωτικές συμφωνίες) για τερματισμό/ ακύρωση του ασύλου του Assange. Πηγές του Εκουαδόρ διαρρέουν συχνά πληροφορίες για σκέψη της κυβέρνησης να ενδώσει. Η τελική ρήξη στις σχέσεις του Assange με την προεδρία του Εκουαδόρ έρχεται το 2019, όταν το Wikileaks εμπλέκει τον πρόεδρο σε σκάνδαλο διαφθοράς (‘INA papers’) λέγοντας ότι το Κονγκρέσσο της χώρας έχει ξεκινήσει έρευνα εναντίον του.
Την συνέχεια την είδαμε: Η Αγγλική Αστυνομία που κλήθηκε να μπει στην πρεσβεία και να “απομακρύνει” τον Assange, τον συνέλαβε για παράβαση των όρων της εγγύησής του το 2012, παρόλο που η υπόθεση είχε κλείσει (με την απόσυρση της κατηγορίας βιασμού από τη Σουηδική Αστυνομία.) από το 2017.
Το μέλλον του; Αβέβαιο …
Αν υλοποιηθούν – παρ’ όλη την παγκόσμια κινητοποίηση – τα σενάρια για έκδοσή του στις ΗΠΑ, είναι πολύ πιθανόν να εξαφανιστεί σε κάποια εγκατάσταση τύπου Γκουαντάναμο μέχρι να ξεχάσουμε την ύπαρξή του ή, στην χειρότερη περίπτωση, να αντιμετωπίσει ακόμα και την ποινή του θανάτου.
Με αφορμή την ιστορία του ιδρυτή του Wikileaks ανακύπτουν πολλά και ενδιαφέροντα ζητήματα στα οποία ο καθένας μας θα ’πρεπε, νομίζω, να πάρει θέση:
- Νομιμοποιείται ο οποιοσδήποτε κρατικός μηχανισμός ωστέ να λειτουργεί ενάντια στις βασικές αρχές της ηθικής και δικαιοσύνης στο όνομα ιδεών και πρακτικών σχεδιασμένων πίσω από κλειστές πόρτες από πολιτικούς;
- Είναι ηθικό και θεμιτό να ξεσκεπάζει κανείς την αδικία, την παρανομία και τη διαφθορά ακόμα και άν χρειαστεί να κινηθεί πέρα και έξω από τους κανόνες ;
- Χρειάζεται η (κάθε) κοινωνία άτομα που είναι πρόθυμα να θυσιάσουν την προσωπική τους ζωή και ελευθερία για να αποκαλύψουν τους “σκελετούς” που κρύβονται στις (βαθιές) ντουλάπες των κάθε λογής καθεστώτων και μηχανισμών εξουσίας;
Τουλάχιστον στο μυαλό του γράφοντος οι απαντήσεις είναι ξεκάθαρες: Η κοινωνία, η δουλειά, το σπίτι, η οικογένεια πρέπει να στηρίζονται σε αδιαμφισβήτητες βάσεις και αξίες που να αναδεικνύουν τον σεβασμό στο δίκιο, το σωστό και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Είναι καθήκον, λοιπόν, του καθενός όχι μόνο η προσπάθεια για την υλοποίηση των παραπάνω αλλά και η μηδενική ανοχή σε οτιδήποτε στέκεται απέναντί τους.
Το να αποστρέφει κανείς το βλέμμα από την αδικία και να κλείνει τη μύτη στη δυσωδία της διαφθοράς με αντάλλαγμα την παραμονή σε μια (επίπλαστη) ζώνη ασφάλειας και ηρεμίας είναι μια παραδοχή για μια ζωή στο σκοτάδι, μια ζωή χωρίς ουσία.
Μια ζωή που δεν αξίζει σε κανένα…