Της Άννας Παχή
Η εικαστικός Αναστασία Γκινάκη παρουσιάζει την ατομική της έκθεση με τίτλο «Έρως, βαρύς Θεός» στο χώρο τέχνης «Εικαστικές Αναζητήσεις». Μιλά στο iART για τη ζωγραφική, τον έρωτα, το χρώμα και την τέχνη.
«Έρως, βαρύς Θεός». Ποιο ήταν το έναυσμα για αυτήν την έκθεση;
Πάντα το θέμα της δουλειάς μου έχει να κάνει με σχέσεις. Ερωτικές, φιλικές, πλατωνικές. Όταν διάλεξα τα έργα που θα παρουσιάζαμε εδώ, έργα που φτιάχτηκαν το διάστημα 2014 – 2015, χρειάστηκε να βρω ένα γενικό τίτλο. Έψαξα διάφορα πράγματα αλλά ήθελα κάτι πιο ουσιαστικό. Στα λόγια του Φιλόστρατου βρήκα την ουσία όλης της έκθεσης. Το θέμα της άλλωστε, είναι πανανθρώπινο.
Γιατί «Βαρύς Θεός»;
Βαρύς με την έννοια του παντοδύναμου, του βαρυσήμαντου. Ο έρωτας μπορεί να σε απογειώσει ή να σε ρίξει στα τάρταρα. Μπορεί επίσης να σε ταλαιπωρήσει αλλά εδώ το χρησιμοποιώ για να τονίσω τη δύναμή του.
Τα έργα σου είναι γεμάτα χρώμα, όμορφα, χαρούμενα και φτιάχνουν τη διάθεση σε όποιον τα βλέπει. Αυτό αντικατοπτρίζει εσένα σαν άνθρωπο γενικά ή απλά έχει να κάνει με το θέμα της έκθεσης;
Μου αρέσει να είμαι θετικός άνθρωπος και το χρώμα το χρησιμοποιώ παντού, είναι παιχνίδι για μένα. Δεν είναι όλα αγγελικά πλασμένα, οι πίνακες όμως μπορούν να είναι ένα παράθυρο ονείρου. Επιλέγω να φτιάχνω κάτι όμορφο, το έχω μέσα μου και θέλω να το μεταφέρω. Αυτό δε σημαίνει πως δεν έχω προβληματισμούς ή τις κακές μου στιγμές που είναι και αρκετές. Νομίζω πως η ομορφιά λείπει στην παρούσα κατάσταση. Προσπαθώ να δώσω χαρά. Πειραματίζομαι με το χρώμα, μου αρέσει να φτιάχνω πίνακες που να έχουν πάρα πολλά χρώματα αλλά ταυτόχρονα ισορροπούν. Ήταν ένα στοίχημα με τον εαυτό μου και πλέον είναι πιο εύκολο να το κάνω.
Πόσες ώρες δουλεύεις;
Μπορεί να μη δουλέψω κάθε μέρα, συγκεντρώνομαι όμως πολύ γρήγορα. Με το που θα μπω στο εργαστήριο, ξεκινώ τη δουλειά μου κατευθείαν. Το έχω ανάγκη, το λαχταράω. Άλλωστε, δεν είναι ακριβώς «δουλειά». Βέβαια, το βλέπω πολύ σοβαρά, προσωπικά, θεωρώ ότι είμαι υπόλογη απέναντι στη ζωγραφική. Αν δε δουλέψω για αρκετές μέρες αγχώνομαι. Όμως, κάνω κάτι που μου αρέσει πάρα πολύ. Ο Άντυ Γουόρχολ είχε πει ότι μπορείς να καταλάβεις αν η δουλειά που κάνεις σου ταιριάζει, όταν την ώρα που πληρώνεσαι, αναρωτιέσαι γιατί πληρώνεσαι. Κι εγώ κάπως έτσι αισθάνομαι.
Πόσο δύσκολο είναι για έναν καλλιτέχνη να κερδίσει τα προς το ζην από τη δουλειά του, δεδομένου ότι η τέχνη έχει χτυπηθεί ίσως πιο σκληρά από ο,τιδήποτε άλλο.
Έτσι είναι, κυρίως επειδή έχει χτυπηθεί η διάθεσή μας. Από εκεί ξεκινάει. Για να πας να δεις μια έκθεση, να κάνεις βόλτα σε γκαλερί, σε μουσεία κι ακόμα περισσότερο να αγοράσεις, χρειάζεται διάθεση. Σε αυτό μας έχουν λίγο πελεκήσει. Είναι δύσκολο. Θεωρώ πως πρέπει να κάνεις και κάτι άλλο ταυτόχρονα, για να μπορέσεις να αποφύγεις τις εκπτώσεις στη δουλειά σου. Εγώ διδάσκω Ιστορία Τέχνης και ελεύθερο σχέδιο σε παιδιά του Λυκείου.
Στην εποχή των υπολογιστών, των smart phone, πως αντιδρούν τα παιδιά απέναντι στην τέχνη;
Δεν κερδίζεις όλα τα παιδιά. Δεν έχω απαίτηση από εκείνον που θέλει να περάσει πληροφορική ή μαθηματικά να δείξει την ίδια αγάπη και σεβασμό στη ζωγραφική. Είναι καθημερινός αγώνας αλλά έστω και ένα – δυο παιδιά να προσεγγίσεις, είναι νίκη.
Κι όμως, δε χρειάζεται να έχει κανείς πολλές γνώσεις για να απολαύσει την τέχνη. Στη θέα ενός ωραίου πίνακα θα ευχαριστηθείς έτσι κι αλλιώς, είτε ξέρεις είτε όχι. Δε μπορεί η τέχνη από μόνη της να είναι αρκετή; Να ευχαριστήσει ή να προβληματίσει;
Πρέπει να είσαι ανοιχτός και δεν είναι πολλοί οι άνθρωποι που είναι ανοιχτοί, όχι μόνο στην τέχνη αλλά γενικότερα. Όντως, δε χρειάζεται να έχεις ιδιαίτερες γνώσεις για να σταθείς απέναντι σε έναν πίνακα και να σου αρέσει. Το ίδιο συμβαίνει και στη μουσική. Αν ακούσω ένα γαλλικό τραγούδι και μου αρέσει η μελωδία, τι σημασία έχει που δεν ξέρω γαλλικά; Έτσι είναι κι ο πίνακας. Κάποια πράγματα μας αρέσουν χωρίς να τα καταλαβαίνουμε, έχει να κάνει με το συναίσθημα. Στη ζωγραφική δεν είναι απαραίτητο να δεις τα πράγματα με ένα μόνο τρόπο. Θυμάμαι έναν από τον πρώτους πίνακες που είχα φτιάξει στη σχολή. Ήταν ένα γυναικείο γυμνό, μια γυρισμένη πλάτη. Ήρθε μια κυρία και το αγόρασε αμέσως. Μου είπε «δε μπορείς να φανταστείς πόσο με εκφράζει αυτός ο πίνακας. Έχω γυρίσει την πλάτη μου σε όλους, στη μάνα μου, στον άντρα μου, στη δουλειά μου». Εγώ απλώς ζωγράφισα ένα μοντέλο, εκείνη ταυτίστηκε. Αυτό θέλω και σε αυτήν την έκθεση, πιστεύω ότι μπορείς σε κάποιους πίνακες να ταυτιστείς. Με τον τίτλο, με το θέμα, με το χρώμα, την αγκαλιά, το άγγιγμα ή την έλλειψή του.
Δεν αναγνώρισα κάποια συγκεκριμένη τεχνοτροπία στα έργα σου κι αυτό ίσως ήταν το πιο ωραίο, ότι στέκονται από μόνοι τους. Έχεις βρει έναν κώδικα τελείως δικό σου.
Μου το έχουν πει και χαίρομαι πολύ για αυτό. Δεν το επιδίωξα, απλά έκανα πράγματα που μου αρέσουν. Προέκυψε μέσα από τη δουλειά, μέσα από τα υλικά, τις εμπειρίες, τις αναμνήσεις. Αυτά που βλέπω, που αισθάνομαι. Μου αρέσουν οι πολλαπλές αναγνώσεις. Κάθομαι και ακούω τι λένε οι άλλοι για τους πίνακες μου γιατί μπορεί να είναι και κάτι που εγώ δεν έχω σκεφτεί. Μου δίνει ιδέες, ή με κάνει να δω με διαφορετική ματιά ένα έργο.
Έχεις καταστρέψει ποτέ έναν πίνακα που δε σου άρεσε;
Να τον σκίσω όχι. Επεμβαίνω επάνω του, τον αλλάζω και τον φέρνω στα μέτρα μου. Κρατάω πολλούς πίνακες, είναι κομμάτια μου. Συνήθως τους κρεμάω στο σπίτι για να τους χαρώ. Μετά μπορεί να τους αποχωριστώ πιο εύκολα. Είναι μερικοί όμως που δε θέλω να τους δώσω. Άλλωστε υπάρχει προσωπική σχέση, ερωτική θα έλεγα ανάμεσα στον καλλιτέχνη και τον πίνακα. Τον βλέπεις και σε ταξιδεύει εκεί που θέλει να σε πάει.
Εκτός από χρώμα, χρησιμοποιείς και άλλα υλικά;
Χρησιμοποιώ το χρώμα σε όλες τις μορφές του. Σε μερικούς πίνακες υπάρχει ξεραμένο χρώμα. Σε άλλους έχω προσθέσει ψαράκια που ξεσήκωσα από τη ζωγραφιά ενός παιδιού με ειδικές ανάγκες. Έφτιαξε μερικές καταπληκτικές ζωγραφιές και μου τις έδωσε, μέσα σε αυτές ήταν και ψαράκια. Όταν τα είδα ένιωσα ότι μου μιλούσαν και είπα πως θα προσπαθήσω να τα κάνω κι εγώ. Συνήθως αυτά τα παιδιά τα πάνε πολύ καλά με τα εικαστικά. Δε θα ξεχάσω επίσης μια έκθεση που έγινε στην πινακοθήκη της Πειραιώς, από παιδιά που ζούσαν σε άσυλο. Οι ζωγραφιές τους ήταν εκπληκτικές. Δυστυχώς τα περισσότερα ήταν κακοποιημένα παιδιά κι αυτό φαινόταν στα έργα τους, αλλά έβγαζαν φοβερό συναίσθημα.
Υπάρχει ένας πίνακας με τον τίτλο «Άρης και Αθηνά». Δεν είχαν τίποτα κοινό και οι μόνη σχέση τους ήταν όταν η Αθηνά τον νικούσε στις αψιμαχίες τους. Πως σκέφτηκες να τους κάνεις ζευγάρι;
Δεν είναι ζευγάρι. Θα μπορούσε αλλά δεν είναι. Πρόκειται για δυο φιγούρες που καταλήγουν να ενώνονται. Είναι η σοφία και η δύναμη. Δυο πράγματα διαφορετικά αλλά αν τα έχεις, είναι το απόγειο. Συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον κι αφήνω το θεατή να επιλέξει που θα επικεντρωθεί. Νομίζω πως ο έρωτας σε αυτόν τον πίνακα είναι πλατωνικός, όχι σαρκικός. Το αρσενικό συμπληρώνει το θηλυκό, η σοφία τη δύναμη. Δε μπορεί το ένα να σταθεί χωρίς το άλλο.
Το επόμενο βήμα;
Το φθινόπωρο θα λάβω μέρος σε δυο ομαδικές εκθέσεις. Η μια θα γίνει τον Οκτώβρη, μήνα αφιερωμένο στον καρκίνο του μαστού, και αυτό θα είναι το θέμα της. Θα πραγματοποιηθεί στον εκθεσιακό χώρο του κ. Φέλιου στην Κυψέλη. Η άλλη είναι αφιερωμένη στο Λόρκα. Διαλέγουμε ένα ποίημα του και το κάνουμε πίνακα. Έχω επίσης πρόταση να κάνω μια έκθεση στον τόπο καταγωγής μου, στην Κέρκυρα. Ταυτόχρονα δουλεύω στο ατελιέ.
Ποιο θα ήθελες να είναι το μήνυμά σου στο κοινό;
Να μη χάνουμε την ελπίδα μας και να προσπαθούμε μέσα από την καθημερινότητα να περνάμε καλά, να κάνουμε πράγματα που μας δίνουν χαρά και χαμόγελο. Να είμαστε ανοιχτοί στον έρωτα και στο χρώμα, στον αέρα και στη θάλασσα. Να είμαστε ανοιχτοί στην τέχνη.
Η έκθεση «Έρως Βαρύς Θεός» στον χώρο τέχνης «Εικαστικές Αναζητήσεις», Σπευσίππου 21 στο Κολωνάκι, θα παραμείνει ανοιχτή έως και την Παρασκευή, 6 Μαΐου.
Δείτε την κριτική της έκθεσης εδώ