Της Πέννυς Κροντηρά
Αυτή την περίοδο όλοι έχουμε ανάγκη να βάλουμε στην ζωή μας το γέλιο! Αυτό είναι το προσωπικό στοίχημα και του Γιώργου Χατζηπαύλου μέσα από τη stand up comedy «Σχεδόν Σαράντα» που παρουσιάζει στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Θεωρείται κορυφαίος στο είδος του και ο κόσμος τον στηρίζει. Ο ίδιος μιλά στο iART για το πώς πρέπει κανείς να προσεγγίζει αυτό το είδος κωμωδίας σεβόμενος τους θεατές που πηγαίνουν να τον παρακολουθήσουν.
Πως αποφάσισες να ασχοληθείς με τη stand up comedy;
Βλέποντας μία παράσταση που μου άρεσε. Ήταν κάτι που ήθελα να κάνω ως χόμπι. Με την πάροδο του χρόνου εμφανιζόντουσαν πιο σύνθετες ευκαιρίες για παρουσίαση σε διαφορετικούς χώρους και όχι μπαράκια. Τότε άρχισε να μπαίνει στο μυαλό μου η σκέψη ότι μπορώ να το κάνω επαγγελματικά. Έτσι κάποια στιγμή, ύστερα από έξι χρόνια ενασχόλησης, αποφάσισα ότι αυτό θέλω να κάνω, δηλαδή να παρουσιάζω τα κείμενά μου. Τελικά με είχε κερδίσει.
Τι σε έλκει σε αυτό το είδος;
Η αφετηρία είναι το γράψιμο. Δεν μπορώ να πω ότι αγαπώ την σκηνή και όταν βρίσκομαι αισθάνομαι αυτό που άλλοι το περιγράφουν ως απόλυτη επικοινωνία. Είναι άμεση η ανταπόδοση αλλά δεν είχα ποτέ πάθος με την σκηνή. Ακόμα ανακαλύπτω κάποιες συναισθηματικές παραμέτρους πάνω στην δουλειά μου. Συμφωνώ με αυτό που λέγεται ότι «βγαίνεις στην σκηνή μπροστά σε διακόσιους ανθρώπους και εκείνη την ώρα σκέφτεσαι επιτέλους μόνος!». Σίγουρα, έχει μια γοητεία το ότι ακούς και βλέπεις το αποτέλεσμα της δουλειάς σου από τις αντιδράσεις του κοινού την ίδια στιγμή. Εξίσου σημαντικό είναι ότι στα χαμογελαστά πρόσωπα που βλέπεις αναγνωρίζεις την ευεργετική πλευρά της κωμωδίας. Σίγουρα κάποιος που γελάει έχει περάσει καλά, έχει ξεχαστεί. Εισπράττω μία ενέργεια και μάλιστα το κατάλαβα τον τελευταίο καιρό που άρχισα να κοιτάω κάποιους από τους θεατές φευγαλέα στα μάτια, καθώς πριν το απέφευγα και κοιτούσα γενικά το κοινό.
Σου έχει αποδοθεί ο χαρακτηρισμός του καλύτερου εκπροσώπου της stand up comedy. Πως νιώθεις;
Είναι αρκετά υποκειμενικό ποιος είναι ο καλύτερος, γιατί ο καθένας έχει τον αγαπημένο του. Χαίρομαι όταν γράφονται καλά πράγματα για την δουλειά μου αλλά δεν νιώθω ευθύνη. Δεν ξέρω τι άλλο θα μπορούσα να κάνω ως επάγγελμα. Μου αρέσει αυτό που κάνω και είμαι εργασιομανής. Αλλά ότι και να λένε ή να γράφεται, σημασία έχει αυτό που γίνεται στο θέατρο.
Θα τολμούσες μία στροφή σε άλλο είδος;
Όχι. Μου το έχουν προτείνει αλλά αν δεχόμουν θα ήταν υπό πολύ ιδιαίτερες συνθήκες και θα έπρεπε να κάνω μόνο αυτό. Προς το παρόν δεν είμαι διατεθειμένος να αφήσω το stand up, έστω και για μία σεζόν. Άλλωστε δεν είμαι της άποψης ότι όλοι μπορούν να κάνουν τα πάντα. Έχω βρει αυτό που θεωρώ ότι είναι ο δρόμος μου. Βρίσκομαι σε άλλους χώρους μόνο μέσα από το γράψιμο.
Θεωρείς ότι πρέπει να υπάρχουν εμμονές με πρόσωπα; Πως βλέπεις το stand up comedy στην Ελλάδα;
Σε πολύ καλή εξέλιξη, με γεωμετρική πρόοδο πια. Όσον αφορά τις εμμονές με πρόσωπα και την υπέρβαση των ορίων της για εμένα έχει να κάνει με την ηθική του ανθρώπου που σατιρίζει. Ναι η σάτιρα πρέπει να είναι αιχμηρή, πρέπει να έχει ένα μήνυμα αλλά στην Ελλάδα όταν λέμε για σάτιρα φτάνουν να προσβάλλουν. Σαν κοινωνία έχουμε ένα «κλείδωμα» με τα θέματα που μπορούμε να θίξουμε. Για παράδειγμα δεν μπορείς να κάνεις σάτιρα με τις αρρώστιες. Έχουμε φόβο. Δεν λέμε τον καρκίνο με το όνομά του αλλά το λέμε η «κακιά αρρώστια». Για εμένα είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον κοινωνιολογικό φαινόμενο. Έχω ένα φίλο Άγγλο που έκανε μία παράσταση για το πώς αντιμετώπισε την γυναίκα του που είχε καρκίνο του μαστού. Είναι μία απίστευτα αστεία stand up παράσταση με μηνύματα που έχει βραβευθεί. Και ως παραγωγός την είχα φέρει και την είχα παρουσιάσει. Αυτή για εμένα είναι η ουσιαστική συζήτηση περί ορίων. Τα πρόσωπα είναι η κοινωνία, εμένα με ενδιαφέρει και η ψυχή μας. Εκεί πάντα βάζουμε περίεργα όρια. Αν μπορείς να γελάσεις με τον θάνατο πάει να πει ότι αποδέχεσαι την θνητή σου φύση άρα αντιμετωπίζεις την ζωή με μία διαφορετική φιλοσοφία. Είναι αλληλένδετα πράγματα αυτά.
Ποια τα αγαπημένα σου θέματα;
Το αγαπημένο θέμα κάθε κωμικού είναι ο εαυτός του. Είναι η πιο ειλικρινής απάντηση που μπορούμε να δώσουμε. Μετά τα θέματα των σχέσεων, γιατί είναι ένας ανοιχτός διάλογος με εμένα καθώς μεγαλώνοντας αλλάζω. Βέβαια υπάρχει μια επαναληψιμότητα στους ανθρώπους που γνωρίζεις σε κάθε σχέση. Αν και νομίζω ότι αυτό είναι κυρίως γυναικείο μέλημα, δηλαδή να τσεκάρει η γυναίκα ότι ο νυν σύντροφος δεν έχει τα κουσούρια των προηγούμενων έξι-εφτά-οχτώ. Έχω μελετήσει τις γυναίκες και ξέρω πολλά πράγματα. Τα τελευταία δύο χρόνια με ιντριγκάρει πολύ το θέμα των ανθρώπων της ηλικίας 30-40 σε σχέση με την εποχή που ζούμε. Όσοι ανήκουμε σε αυτές τις γενιές έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης που λέγεται δεκαετία ‘80-’90, που δεν υπήρχε ίντερνετ και είχαμε διαφορετική επικοινωνία. Οι μοιραίες συναντήσεις ή γεγονότα τύχαιναν, τώρα μεθοδεύονται. Σήμερα αν μου αρέσει μία κοπέλα θα μπω να την ψάξω στο φέισμπουκ ενώ τότε έπρεπε να την συναντήσω τυχαία κάπου που νόμιζα ότι συχνάζει. Στην παράσταση λέω στους νεότερους ότι για να γνωρίσεις μία κοπέλα έπρεπε να βγεις από το σπίτι και να χαλάσεις λεφτά, να κάνεις μπάνιο. Ήταν μια άλλη διαδικασία που εκεί ήσουν αναγκασμένος να μιλάς και να σκέφτεσαι κάθε φορά. Φέτος στην παράσταση έχω μία αναδρομή για τις φάσεις που περνά ένας άντρας.
Πόσο σκληρό μπορεί να γίνει το stand up comedy;
Η απόλυτη δομή της κωμωδίας για εμένα είναι ένα μήνυμα πακεταρισμένο με αστεία. Αυτό σημαίνει ότι το αποτέλεσμα είναι να γελάσει ο θεατής και το μήνυμα που θα τον προβληματίσει ή θα αποκωδικοποιήσει είναι προαιρετικό.
Ποια τα επαγγελματικά σου σχέδια;
Μέχρι την Κυριακή των Βαΐων θα είμαι στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης με το «Σχεδόν σαράντα». Επίσης, έως την Μεγάλη Τρίτη θα παίζεται η παράσταση «72 ώρες» που έχω γράψει με την Αστερόπη Λαζαρίδου και σκηνοθετεί ο Γιάννης Σαρακατσάνης. Παίζουν η Βάσω Καβαλιεράτου και ο Κίμων Φιορέτος (κάθε Δευτέρα και Τρίτη, η παράσταση παίζεται και στην Θεσσαλονίκη στο θέατρο Αθήναιον με άλλο καστ ταυτόχρονα). Στις 13 και 14 Μαΐου στο ΙΜΚ θα παρουσιάσω το Stand up for U, ένα μεγάλο φιλανθρωπικό stand up comedy show όπου καλώ Έλληνες και ξένους κωμικούς να κάνουμε μία μεγάλη παράσταση και τα έσοδα πάνε στην Unicef. Ακόμα, στις 13 Απριλίου φέρνω στην Αθήνα στο ΙΜΚ τον Paul Thorne, ένα σπουδαίο Άγγλο κωμικό από το Comedy Store του Λονδίνου.
Έχεις επικοινωνία με το κοινό; Αν ναι, πως σου φαίνεται που κάποιοι σατιρίζουν εξωτερικά χαρακτηριστικά ή σεξουαλικές επιλογές;
Δεν είναι το νόημα του stand up, να μιλάς με τον κόσμο. Αν ρωτάς για εμένα προσωπικά δεν προσβάλλω κανένα, δεν ανακατεύομαι ιδιαίτερα και στέκομαι στο κείμενο. Ο σκοπός είναι να πάει παρακάτω η παράσταση. Είμαστε μία κοινωνία που έχει τεράστιες αντιθέσεις. Υπάρχει μία μερίδα που έχει ξεπεράσει αυτά τα θέματα, που ήταν ένα πολύ καλό αστείο την δεκαετία του ’80. Εγώ γενικά είμαι αρκετά πολιτικά ορθός στην κωμωδία μου. Δεν παίζω με αυτή τη διάθεση. Αναφέρομαι σε ανθρώπινες καταστάσεις και πράγματα που βλέπω γύρω μου.
Πως βλέπεις την πολιτική κατάσταση της χώρας; Είναι για γέλια ή για κλάματα;
Για γέλια δεν είναι, όμως, γελοία, ναι, είναι τα τελευταία 8-10 χρόνια. Για κλάματα επίσης δεν είναι, γιατί θεωρώ ότι κάτι πρέπει να κάνουμε, να δράσουμε, να γίνει κάτι. Όλο αυτό δεν είναι μόνο πολιτικό αλλά πολιτικοκοινωνικό. Με αγχώνει πάρα πολύ το ότι δεν ξέρουμε τι γίνεται στην πραγματικότητα. Βλέπω μία διάθεση ψηφοθηρίας και από τις τρεις κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν την χώρα αυτή την περίοδο με πληροφορίες αντικρουόμενες, εξαγγελίες συγκεχυμένες. Σε ανθρώπινο επίπεδο στεναχωριέμαι και για τους ανθρώπους της γενιάς μου, γιατί ηλικιακά τα 30-40 έτη είναι μία πολύ δημιουργική δεκαετία για τον άνθρωπο. Πιο πολύ λυπάμαι τους νέους ανθρώπους που οι 9/10 θέλουν να φύγουν στο εξωτερικό. Το βρίσκω θλιβερό και βάναυσο. Όταν σου λέει ένα νέο παιδί ότι θέλει να ασχοληθεί με την μουσική ή να γίνει ηθοποιός τι να του πεις; Που; Πως;
Τι σε φοβίζει;
Πολλά πράγματα. Σε πρακτικό καθημερινό επίπεδο μία μεγάλη φοβία που έχω είναι μην πάθει κάτι η φωνή μου, γιατί είναι το βασικό εργαλείο της δουλειάς μου. Ακόμα, αυτό που συμβαίνει σε πολλούς ανθρώπους όταν περνάνε τα χρόνια είναι η απουσία αλλαγών. Είναι αυτό που όταν μεγαλώνεις σε εκπλήσσουν όλο και λιγότερα πράγματα. Αλλά αυτό συμβαίνει λόγω μιας ακινησίας. Με τρομάζει λοιπόν το να πάψουν να με εκπλήσσουν ευχάριστα πράγματα. Με φοβίζει το μέλλον αυτής της χώρας, πως θα είμαστε σε δέκα χρόνια.
Ένας μεγάλος φόβος μου δεν είναι ο θάνατος αλλά ο τρόπος. Έχω ένα μεγάλο κομμάτι στην παράσταση που λέω ότι δεν θέλω να πεθάνω άδοξα, στα 65 μου σαν τους τύπους που μπλέκουν με πιτσιρίκες. Αν σου έρθει εγκεφαλικό η πιτσιρίκα δεν θα καταλάβει τα συμπτώματα ενώ μια συνομήλικη θα τα καταλάβει και θα σε σώσει. Η πιτσιρίκα θα νομίζει ότι παίζετε παντομίμα.
Έχει συμβεί κάτι που να σε φέρει σε δύσκολη θέση ή σε αμηχανία πάνω στην σκηνή;
Όχι, ποτέ. Είμαι προετοιμασμένος. Αλλά και κάτι να συμβεί αν σαστίσω λόγω κάποιας κατάστασης το χειρίζομαι αναλόγως. Δεν είμαι σούπερ ήρωας πάνω στη σκηνή. Θα αντιδράσω σαν Γιώργος, θα σχολιάσω, θα μιλήσω. Ένας κανόνας του stand up λέει ότι «κάτι που πρόσεξες εσύ, το έχει δει και το κοινό». Οπότε δεν μπορείς να το περάσεις στο ντούκου. Ακόμα και η δική μου αμηχανία είναι ένα προϊόν εκμεταλλεύσιμο εκείνης της στιγμής.
Μπορείς να σατιρίσεις τον εαυτό σου με μία πρόταση;
Στην σκηνή με σατιρίζω. Νομίζω ότι έχω ζήσει τόσα χρόνια με διαφορετικά άγχη στην ζωή μου που πλέον τα έχω ενοποιήσει όλα σε ένα. Έχω το άγχος μην εξαφανιστούν αυτά τα άγχη και δεν ξέρω ποιος είμαι τελικά. Περνάω πολύ ωραία με αυτά τα άγχη, δεν λειτουργώ χωρίς αυτά.
Πόσο μετράει το χιούμορ στο γυναικείο φύλο;
Δεν έχω ιδέα. Το χιούμορ το μεταφράζω όχι σαν ένα στοιχείο γοητείας αλλά επικοινωνίας. Εγώ στην ζωή μου δεν χρησιμοποιώ αστεία. Νομίζω ότι στις γυναίκες το χιούμορ σε έκρυθμες καταστάσεις δείχνει μια ψυχραιμία στη διαχείριση του ανθρώπου που το ασκεί και αυτό τις κάνει να αισθάνονται ασφάλεια. Αν υποθέσουμε ότι γενετικά ισχύει ότι οι γυναίκες επιδιώκουν να έχουν ένα σύντροφο που θα προστατέψει την εστία, αυτή είναι η απάντηση γιατί το χιούμορ είναι γοητευτικό. Η γυναίκα κυρίως αρέσκεται στην ψυχολογική ασφάλεια.
Ένα μήνυμα προς τους αναγνώστες του iART;
Όλα αυτά για τη stand up comedy είναι πολύ θεωρητικά. Η πρότασή μου είναι επειδή στην Ελλάδα γίνονται θαυμάσιες δουλειές πια στον χώρο αυτό, ας κάνουν το τεστ και αν δεν τους δικαιώσει μια παράσταση μην διστάσουν να δοκιμάσουν και μια δεύτερη φορά. Μην εξαντλήσουν την κριτική τους. Είναι σαν την μουσική όταν δε σου αρέσει ένα είδος δεν απορρίπτεις συνολικά την μουσική.