Της Κατερίνας Ιορδανίδη
Μετά από εντατική έρευνα 7 χρόνων «Η ιστορία του graffiti στην Ελλάδα» καταγράφεται σε 4 τόμους.
160 έγχρωμες σελίδες με σπάνιες φωτογραφίες, κείμενα αλλά και πολλές συνεντεύξεις από παλιούς writers περιλαμβάνει ο πρώτος τόμος του βιβλίου 1984 – 1994 Η ΑΡΧΗ. Η ιδέα γι’ αυτό το εγχείρημα προήλθε από τον Χαρίτωνα ή αλλιώς Tuiyo, ο οποίος είναι γκραφιτάς από το 1999 καθώς και διοργανωτής του Oldschool Meeting Graffiti Festival.
Οι λόγοι που τον οδήγησαν να κάνει αυτό το βήμα ήταν για να δει ο κόσμος ποιοι είναι οι πραγματικοί oldschool-αδες του graffiti αλλά και όπως λέει στον πρόλογο του βιβλίου του: «Για να αναπολούν οι παλιοί, να μαθαίνουν οι νέοι, να μην ξεχάσει κανείς!»
Ο πρώτος τόμος του βιβλίου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Futura.
Πως σου ήρθε η ιδέα για το βιβλίο;
Προέρχομαι από τον χώρο του graffiti και συγκεκριμένα από τη γενιά που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Τα πρώτα μου γκράφιτι ήταν το 1999 και δέκα χρόνια αργότερα, το 2009, υπήρχε η εντύπωση από πολλούς νεότερους ότι η γενιά μου είναι η oldschool γενιά. Είχε μαλλιάσει η γλώσσα μου να αναφέρω τους παλαιότερους, την ιστορία και όλα αυτά που βλέπαμε εμείς και έτσι το 2009 πήρα την απόφαση να συλλέξω όλο το υλικό και να φτιάξω ένα βιβλίο που θα αφορά την ιστορία του graffiti στην Ελλάδα από τα πρώτα που έγιναν μέχρι το 1999, τη χρονιά που ξεκίνησα εγώ. Τελικά το υλικό που μαζεύτηκε δεν χωρούσε σε ένα βιβλίο και έτσι ίσως βγουν 4 τόμοι, από το 1984 μέχρι και το 1999.
Πόσος καιρός χρειάστηκε μέχρι να συλλέξεις φωτογραφικό υλικό και συνεντεύξεις και να φτάσεις στο σημείο να το εκδόσεις;
Από το 2009 όπου ξεκίνησε η ιδέα για να δημιουργηθεί η ιστορία του graffiti στην Ελλάδα μέχρι και πριν λίγους μήνες ακόμα συλλέγαμε υλικό. Μπορώ να πω ότι ασχολούμαι 7 χρόνια με όλο αυτό. Είναι κάτι που όσο ψάχνω θα βρίσκω.
Τι graffiti υπήρχαν στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’80 και πως θα χαρακτήριζες τη φάση τότε;
Τα πρώτα βήματα στην ιστορία του γκράφιτι στην Ελλάδα έγιναν στη δεκαετία του ’80. Η φάση τότε βρισκόταν σε αρχικό στάδιο και σε πειραματικό, καθώς δεν υπήρχαν πολυτέλειες όπως σήμερα. Για παράδειγμα: ειδικά σπρέι για graffiti, βιβλία, περιοδικά, διαδίκτυο, spraystore κ.α. Θα έλεγα πως τα 80’ς είναι η αρχή του graffiti στην Ελλάδα και θεωρώ τη φάση τους ως την πιο δύσκολη από κάθε άποψη.
Πως ήρθες σε επαφή με τους παλιούς γκραφιτάδες και πως είναι η ζωή τους τώρα;
Ήξερα ήδη πολλούς από αυτούς και ο ένας με έφερε στον άλλον. Ευτυχώς κέρδισα την εμπιστοσύνη τους, μπήκα σε όλα τα σπίτια, δανειζόμουν το υλικό που ήταν είτε σε φωτογραφίες είτε σε αρνητικά και τις επέστρεφα. Μαθεύτηκε από στόμα σε στόμα ότι ετοιμάζεται κάτι μεγάλο και έτσι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μου ακόμα και οι πιο καχύποπτοι. Έτσι ακόμα και άνθρωποι που δεν γνώριζα ότι υπήρχαν ήρθαν σε επαφή μαζί μου παραχωρώντας το υλικό τους. Άνθρωποι από 35 έως 50 ετών, άλλοι συνέχισαν με κάτι καλλιτεχνικό στην ζωή τους (ζωγράφοι, αρχιτέκτονες, διακοσμητές, φωτογράφοι, tattoo artist κτλ), άλλοι το κράτησαν ως χόμπι δουλεύοντας σε άλλες δουλείες και άλλοι το θυμούνται ως μια παλιά καλή ανάμνηση. Το σίγουρο είναι πως ό,τι και αν κάνει ο καθένας τους, δεν κρύβει τη νοσταλγία του για εκείνη την εποχή και πάντα έχει να διηγηθεί μια ευχάριστη ιστορία που του χάρισε η ασχολία του με το γκράφιτι.
Εσύ πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με το graffiti;
Από τα μέσα των 90’ς είχα την τάση να “γράφω”. Από το θρανίο μέχρι τους κάδους και από τα γκρίζα κουτιά της ΔΕΗ μέχρι οτιδήποτε δημόσιο σημείο έφτανε το χέρι μου. Το πρώτο μου ολοκληρωμένο graffiti το έκανα το 1999.
Πόσοι τόμοι θα κυκλοφορήσουν και τι θα περιλαμβάνουν;
1ος τόμος 1984-1994, 2ος τόμος 1995, 3ος 1996, 4ος 1997-1999. Για τον 4ο τόμο δεν είμαι ακόμα σίγουρος αν θα είναι ένας καθώς ακόμα μαζεύουμε υλικό και δεν ξέρουμε που θα φτάσει.
Αντιμετώπισες δυσκολίες μέχρι την έκδοσή του;
Οι δυσκολίες ήταν καθαρά οικονομικές καθώς το αρχικό σχέδιο ήταν να φτιαχτεί ένας τόμος 800 και… σελίδων όπου θα περιλάμβανε ολόκληρη την ιστορία του graffiti στην Ελλάδα από την αρχή του μέχρι και το 1999. Αυτό θα κόστιζε περίπου 30.000 ευρώ για περίπου 1.000 τόμους. Καταλαβαίνετε ότι εν έτει 2016 στην Ελλάδα της κρίσης μια τόσο ακριβή έκδοση ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί. Έτσι πάρθηκε η απόφαση να βγει σε περισσότερους τόμους.
Οι κόποι σου ανταμείφθηκαν; Είσαι ευτυχής με το αποτέλεσμα;
Ναι από όλες τις πλευρές. Ήταν ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα! Μπορώ να πω ότι είμαι ευτυχισμένος, καθώς γνώρισα όλη την ιστορία του γκράφιτι στην Ελλάδα, μπήκα σε όλα τα σπίτια γνώρισα όλους τους γκραφιτάδες. Έμαθα και γνώρισα τα πάντα, που ήθελα ανέκαθεν.
Σε τι επίπεδο πιστεύεις ότι βρίσκεται η Ελλάδα όσον αφορά το graffiti;
Η Αθήνα έχει χαρακτηριστεί ως η Μέκκα του graffiti. Δεν έχει να ζηλέψει τίποτα… Ούτε σε ποσότητα, ούτε σε ποιότητα από καμία άλλη πόλη του κόσμου. Όσον αφορά το αντίκτυπο που έχει στον κόσμο… Όλοι γουστάρουν το graffiti!