Συνέντευξη στην Άννα Παχή

Με την πρώτη της έκθεση “Αφηγήσεις από κεραμικές δημιουργίες” που παρουσιάζεται στην ART APPEL GALLERY, η γλύπτρια-κεραμίστρια Λεώνη Γιαγδζόγλου μας συστήνει έναν κόσμο χαρούμενο, πολλαπλών αναγνώσεων και ιδιαίτερα ανθρώπινο. Η καλλιτέχνις μιλά στο iart.gr με ειλικρίνεια και πάθος για την τέχνη της.

Παρουσιάζεις αντικείμενα χρηστικά, πολυμορφικά, τα οποία λένε όλα μαζί μια ιστορία αλλά και την δική του το καθένα.  

Πρόκειται για το αποτελέσματα του δικού μου εσωτερικού φίλτρου, το οποίο έχει διακυμάνσεις στο πως φιλτράρει το κάθε τι, καθώς δεν είσαι ο ίδιος άνθρωπος κάθε μέρα. Κάθε φορά που μπαίνω στο εργαστήριο, έχω μια διάθεση, ανάλογα με το τι με απασχολεί. Δεν προσχεδιάζω. Θέλω ενδεχομένως να ασχοληθώ με κάτι που διαθέτει κάποιους κώδικες. Γενικά, έχω ένα θέμα με τους κώδικες, με τον τρόπο με τον οποίον συμβολίζονται κάποια πράγματα, που έχουν να κάνουν και με δικούς μου, εσωτερικούς συμβολισμούς. Τα τοτέμ το έχουν αυτό. Μπορεί να πει κανείς πως είναι σαν μεγάλα παιχνίδια, αλλά κατ’ εμέ, όταν τα φτιάχνω, είναι σα να μιλάω μέσα από την ψυχή μου για όσα με απασχολούν. Με ορισμούς λίγο πρωτόλειους,  παιδικούς, συνδυάζοντας το ότι το ένα έρχεται και μπαίνει μέσα στο άλλο. Έτσι δημιουργούνται χαρακτήρες. Δεν φτιάχνω τοτέμ επειδή απλά μου αρέσουν. Θέλω να εκφράσω το πώς είμαι την συγκεκριμένη στιγμή. Ξεκινάω να φτιάχνω κάτι την πρώτη μέρα και μετά παίρνει τον δικό του δρόμο. Το βλέπω, με βλέπει, και είναι κάπως σαν να το ρωτάω ‘τι θες να γίνεις;’ Νιώθω πως κάνουμε παρέα και στην πορεία γεννιέται κάτι που στην πορεία αλλάζει και γίνεται άλλο. Τα βήματά μου δεν είναι ένα-δυο-τρία αλλά ένα-τρία-πέντε… Τα σκορπάω. Δημιουργείται μια σχέση που με καθοδηγεί. Συχνά, μου λείπουν, σκέφτομαι που βρίσκονται. Άλλα έχουν δοθεί, άλλα είναι στο φούρνο…. Πρόκειται για διάλογο με τις εμπειρίες μου, τα ταξίδια που έκανα, τα βιώματα που έχω. Ο δάσκαλός μου έχει πει πως πρέπει να ψάξω τι γίνεται με τις προηγούμενες ζωές. Φτιάχνω πράγματα που παραπέμπουν στους Ίνκας, στους Μάγια.. Η αλήθεια είναι πως δεν είχε προκύψει ποτέ η ανάγκη να μάθω για αυτούς τους πολιτισμούς. Μου αρέσει όμως πολύ ο τρόπος που συμβόλιζαν τις ψυχές τους, ο τρόπος που προσωποποιούσαν πράγματα.. Ας πούμε κάποια μπλε αντικείμενα έχουν χαρακτικά που για μένα είναι κώδικες, όχι ντεκόρ. Κάτι που με απασχολούσε εκείνη τη στιγμή σχετικά με την επικοινωνία των ανθρώπων, τις σχέσεις τους, βγήκε στο έργο σαν φιγούρα πιο επιβλητική από τις άλλες, όπως συμβαίνει και με το επιτοίχιο. Είναι σαν να θέλω να αναπαραστήσω, ζωγραφίσω, μια ιστορία η οποία βρίσκεται υπό εξέλιξη. Δεν είναι τελειωμένη από την αρχή. Ξεκινώ να τη δημιουργώ, τη διαμορφώνω  και μετά πορευόμαστε μαζί. Όταν πια το έργο τελειώσει και ψηθεί, βγαίνει και ο τίτλος.

Χρησιμοποιείς έντονα χρώματα.

Τρελαίνομαι, όταν ζωγραφίζω είμαι σαν τις μέλισσες που βουίζουν πηγαίνοντας από λουλούδι σε λουλούδι, μόνο που εγώ το κάνω αυτό με το χρώμα. Είναι σα να βρίσκομαι σε έκσταση. Νιώθω φοβερό ενθουσιασμό. Βλέποντας το έργο μετά, σκέφτομαι πως αυτό που ένιωθα την ώρα που το έφτιαχνα εκφράστηκε με έναν δικό του τρόπο. Αν δεν μπεις σε διαδικασία απλής αναπαράστασης, η ψυχή σου έρχεται και κάνει αυτό που είναι να γίνει. Πρόκειται για κάτι μαγικό, σαν να έρχεσαι και να λες όπως τα παιδιά, “βρίσκομαι με τη φαντασία μου σε ένα τοπίο”, κι έρχεται το χέρι κι αναπαριστά όλο αυτό το αίσθημα. Πολλές φορές είναι υπέροχες στην κεραμική, αλλά η στιγμή της ζωγραφικής είναι κάτι το απίστευτο. Για αυτό και παροτρύνω τον κόσμο να ζωγραφίζει, να ασχοληθεί με την κεραμική, επειδή ο εαυτός μας ξαναγίνεται παιδί. Όταν ασχολείσαι με την κεραμική, επιστρέφεις σε εκείνο το στάδιο στο οποίο ως μωρό χρησιμοποιούσες την αφή για να μάθεις τον κόσμο. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα, κάνεις πάλι το ίδιο μαγικό ταξίδι. Ίσως επειδή το απολαμβάνω πάρα πολύ, δεν έχω ποτέ στο νου μου το αποτέλεσμα, που τελικά γεννιέται μέσα από τη διαδικασία. Αν η διαδικασία είναι αυθεντική τότε αυτή η σύνδεση γίνεται εξαιρετική, καθώς, δεν είναι κάθε μέρα η ίδια. Έτσι, κάθε αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Συχνά δεν ξέρεις καν πως προέκυψε. Είναι η βουτιά που κάνω στον εαυτό μου. Αγαπώ όλα μου τα έργα και ξέρω ακριβώς σε ποιά φάση ήμουν όταν τα έφτιαχνα. Θέλω να πω εδώ πως η κεραμική είναι παρεξηγημένη τέχνη, πέρα από το χρηστικό της κομμάτι.

Τα χρηστικά σου αντικείμενα δίνουν την αίσθηση πως μπορούμε να έχουμε τέχνη παντού στη ζωή μας, ακόμη και στα πιο απλά πράγματα.

Έτσι είναι. Με την κεραμική έρχεσαι σε επαφή με τη φύση. Στην ουσία είναι χώμα και νερό που ψήνεται. Αυτό έκαναν οι πρώτοι άνθρωποι. Πήραν χώμα και νερό, το έψησαν στη φωτιά κι έφτιαξαν σκεύη. Μέσω της κεραμικής συνδέεσαι μαζί τους. Είναι επίσης σημαντική η αίσθηση του να φτιάχνεις κάτι με τα χέρια σου και μετά να το χρησιμοποιείς. Κάτι που το έπλασες, το διαμόρφωσες, το είδες να στεγνώνει. Ακόμη και μια ατέλειά του, μπορεί να σου αρέσει και να την αφήσεις έτσι.  Έχεις δίκιο σε αυτό που λες για την καθημερινότητα. Οι Ιάπωνες ας πούμε, χρησιμοποιούν πάντα όμορφα κεραμικά πράγματα. Για αυτούς, η καθημερινότητα είναι η ύψιστη τέχνη. Αυτά που χρησιμοποιείς πρέπει να είναι όμορφα κι έτσι όπως τα θέλεις. Εκτός του ότι ο πηλός κρατά τη ζέστη, νομίζω πως έχει κάτι το οποίο ‘αγγίζει’ κάθε άνθρωπο.

Τα τοτέμ, τα ζωγραφιστά αντικείμενα είναι απίστευτα όμορφα, χαρούμενα, σε κάνουν να νιώθεις ξανά παιδί και θες να τα αγγίξεις. Τα μπλε φαίνονται απλά αλλά είναι σχεδιασμένα μέσα κι έξω, πράγμα που κάτι σημαίνει. Το απόλυτα λευκό επιτοίχιο σου σφίγγει την καρδιά. Πόσο σε φορτίζει συναισθηματικά όλο αυτό;

Κατά βάσην είναι ψυχοθεραπευτικό. Τα μπλε αποτελούν εσωτερικές διαδρομές πολύ τραυματικές. Θέλω το κάθε τι που φτιάχνω να σημαίνει κάτι. Έχω διάθεση να τα “περιθάλπτω” όλα. Ας πούμε, κάτι που βγήκε τσακισμένο. Δεν είναι τόσο κακό που βγήκε τσακισμένο, μπορεί να μας βγει σε καλό τελικά. Μέσω αυτής της διαδικασίας γίνεται ένας εσωτερικός διάλογος όπου αγκαλιάζω τον πόνο, το τραύμα, το ελάττωμα. Αποδέχομαι. Συχνά επιδιώκω να τα ομορφαίνω μέσα από τα ελαττώματά τους, σύμφωνα με τα δικά μου μάτια πάντα. Το ελάττωμα είναι που τα κάνει όμορφα. Είναι κάτι τελείως εσωτερικό μεν, εντελώς ψυχοθεραπευτικό δε. Συχνά, μέχρι να φτάσεις στο αποτέλεσμα, γίνεται και μια “κοντρίτσα”. Βλέπεις σημεία στον εαυτό και την ψυχή σου που ίσως υπό άλλες συνθήκες ή να μην ήθελες ή να φοβόσουν να τα δεις ή να νιώθεις πως θα δυσκολευτείς να τα βρεις. Τα βρίσκεις όμως, και τα βρίσκεις με συμπάθεια. Θα ήθελα πραγματικά να δείξω αυτούς τους δρόμους γιατί νομίζω ότι είναι ένας τρόπος να αγκαλιάσεις τον εαυτό σου. Σίγουρα είναι για μένα.

Τι σε τράβηξε στην κεραμική;

Καταρχάς το γεγονός πως δημιουργώ κάτι από το τίποτα. Παίρνω χώμα, νερό κι αυτά γίνονται κάτι δικό μου. Το βρίσκω μαγικό. Όποια τεχνική κι αν χρησιμοποιήσεις, το αποτέλεσμα είναι πως βγαίνει κάτι από τη λάσπη, κι αυτό το κάτι βγαίνει όπως θες εσύ. Δεν υπάρχει σταθερά, μπορεί να βγει ψηλό, κοντό, με χερούλια ή χωρίς, αδύνατο, “γεμάτο”. Να βγει μια μικρή κούπα ή μια μεγάλη. Κάνεις ότι θέλεις. Μπορείς επίσης να φανταστείς τον κόσμο που θέλεις. Η αλήθεια είναι πως επηρεάζεις το περιβάλλον σου κάθε φορά και περισσότερο. Και ο τίτλος για μένα είναι σημαντικός. Πρόκειται για το τελευταίο κομμάτι που μπαίνει για να συνεννοηθώ με το έργο. Σε κάποια από τα τοτέμ έχω δώσει ονόματα. Ένα το λένε Τζο κι όταν έμπαινα στο εργαστήριο έψαχνα να βρω τον Τζο. Η συνομιλία με τα πράγματα είναι επίσης χαρακτηριστικό της παιδικής ηλικίας.

Γιατί να έρθει κάποιος να δει την έκθεσή σου;

Προσωπικά είναι μια λύτρωση καθώς δείχνω κομμάτια του εαυτού μου για τα οποία έκανα μεγάλη διαδρομή για να τα αποδεχτώ και να μου αρέσουν. Είναι η πρώτη μου έκθεση αλλά για να φτάσω εδώ, πέρασα από τις δικές μου Συμπληγάδες. Όχι από την άποψη της τεχνικής ή της κούρασης, αλλά της εσωτερικής διαδρομής. Όταν λοιπόν κάνεις αυτήν την διαδρομή και καταλήγεις να δείχνεις το αποτέλεσμα, λυτρώνεσαι. Είναι σαν να παίρνεις μια βαθιά ανάσα και να λες “τώρα μπορείτε να δείτε κάποια πράγματα από μένα, αληθινά πράγματα”.  Χαίρομαι πάρα πολύ που μπορώ και τα δείχνω κι ακόμα περισσότερο που όποιος τα βλέπει βρίσκει κάτι δικό του μέσα τους, ή του δημιουργούνται σκέψεις και ιδέες. Δείχνω τη χαρά, την εσωτερικότητα, το λίγο τραυματικό, όλα όσα είναι ανθρώπινα. Το έχω ζήσει και σε εκθέσεις άλλων καλλιτεχνών όπου η δική τους ψυχή έχει αποτυπώσει κάτι και από την δική μου. Είναι πολύ συγκινητικό, κι αυτό που μας συνδέει όλους τελικά. Αυτό θέλω να μεταδώσω.

Διάρκεια έκθεσης: Έως 31 Οκτωβρίου 2020
Υπεύθυνη γκαλερί: Κατερίνα Σωτηρίου, 6908 788267
ART APPEL GALLERY
Νεοφύτου Βάμβα 5
106 74 Κολωνάκι Αθήνα
Τηλ: 211 11 540 30
artappelgallery@gmail.com
Facebook: Art Appel Gallery
Instagram: @appel.gallery
Ώρες λειτουργίας:
Τρίτη έως Παρασκευή 14:00 – 20:30
Σάββατο 11:00 – 15:00
Κυριακή κλειστά
Δευτέρα κατόπιν ραντεβού
ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ