Της Άννας Παχή
Η Νεκταρία Γιαννουδάκη σε κερδίζει αμέσως με τη γλυκιά φυσιογνωμία και την ευγένειά της. Ηθοποιός με συνέπεια και μακρά πορεία, μιλά στο iART για τον «Κυμβελίνο» του Ουΐλλιαμ Σαίξπηρ και τη «Στέλλα Βιολάντη», τα δυο έργα στα οποία θα την απολαύσουμε φέτος.
«Κυμβελίνος». Μίλησέ μας για το έργο και το ρόλο σου.
Πρόκειται για ένα από τα λιγότερο γνωστά έργα του ποιητή. Γράφτηκε το 1610, στην τελευταία συγγραφική του φάση. Πρόκειται για ταξίδι ενηλικίωσης των ηρώων, τι αισθάνονται καθώς απομακρύνονται από αυτό που ο καθένας τους θεωρεί «ασφάλεια». Την περίοδο αυτή ο Σαίξπηρ αποφασίζει να μη γράψει ούτε κωμωδίες, ούτε τραγωδίες. Ο «Κυμβελίνος είναι όντως ένα έργο, στο οποίο ενυπάρχουν έντονα το κωμικό και το τραγικό. Διαθέτει τις αρετές και τα κλισέ όλων των επιτυχημένων έργων του συγγραφέα και επιπλέον, είναι λίγο πιο «μαζεμένος». Γράφτηκε για να παίζεται σε μικρότερα θέατρα, όπως το Θέατρο των Εξαρχείων. Η μετάφραση, η διασκευή και η σκηνοθεσία είναι του Αλέξανδρου Κοέν, χαρισματικού σκηνοθέτη, με τον οποίον έχουμε ξανασυνεργαστεί. Ερμηνεύω την Κορνηλία, χαρακτήρα που δεν υπάρχει στο αυθεντικό έργο. Γεννήθηκε από την ένωση δυο άλλων ρόλων, της Ελένης και του Πιζάνιου. Η Κορνηλία ακροβατεί ανάμεσα στο συναίσθημα και τη λογική. Δεν έχει προσωπική ζωή, «γραπώνεται» από τις ζωές των άλλων. Είναι πολύ κοντά στο κεντρικό ζευγάρι, τον Πόστιμο και την Ινογένη, που καταδιώκονται. Η Κορνηλία μηχανορραφεί, δίνει λύσεις και σχεδιάζει διάφορα πράγματα, προκειμένου να βοηθήσει ή να χαλάσει, ανάλογα με τις συμπάθειές της. Εδώ, ο Σαίξπηρ σα να «κλείνει το μάτι», σα να κοροϊδεύει κάπως το παλαιότερό του «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Με τον «Κυμβελίνο» δείχνει πως θα ήταν αυτοί οι ήρωες αν δεν είχαν πεθάνει. Επί της ουσίας, στην ώριμη φάση του, λέει ότι δεν υπάρχει ιδανικός έρωτας. Στο έργο συμμετέχουν οι Αντιγόνη Δρακουλάκη, Ελένη Κρίτα, Τάκης Βουτέρης, Παναγιώτης Εξαρχέας, Αντώνης Φραγκάκης, Ρωμανός Μανούδης και Σαράντος Γεωγλερής.
Θα εμφανιστείς και στη «Στέλλα Βιολάντη».
Ναι, είμαι πολύ τυχερή φέτος. Δουλεύω για πρώτη φορά με το Γιώργο Λύρα στο ρόλο της Μαρίας Βιολάντη, μητέρα της Στέλλας σε αυτό το συγκλονιστικό δημιούργημα του Γρηγόριου Ξενόπουλου. Το έργο έχει να «ανέβει» πάρα πολλά χρόνια και είναι εμφανείς οι επιρροές του συγγραφέα από τον Ίψεν. Ολόκληρος ο τίτλος της παράστασης είναι «Στέλλα Βιολάντη – Έρως Εσταυρωμένος», διότι αυτός ήταν ο αρχικός τίτλος του διηγήματος. Όταν το διάβασε τότε η Μαρίκα Κοτοπούλη, ζήτησε από τον Ξενόπουλο να το μεταφέρει στη σκηνή. Μάλιστα, το διήγημα είναι πολύ πιο «σκληρό» από το έργο, που έτσι κι αλλιώς είναι εξαιρετικά δυνατό. Ο σκηνοθέτης πήρε κομμάτια του και τα ενσωμάτωσε στο θεατρικό έργο. Στέλλα είναι η Ευγενία Δημητροπούλου, με την οποία συνεργαζόμαστε για τέταρτη φορά, είμαι πολύ ευχαριστημένη με αυτό. Παναγής Βιολάντης, θα είναι ο εξαιρετικός Δημήτρης Παπανικολάου. Οι υπόλοιποι συντελεστές είναι οι Ηλιάνα Γαϊτάνη, Ηλίας Λατσής, Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης και Αθηνά Σακαλή. Φέτος έχω πολλή δουλειά. Νιώθω ευλογημένη, χαρούμενη και πολύ δημιουργική.
Πόσα χρόνια ασχολείσαι με το θέατρο;
Τελείωσα τη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών το 1998, με άριστα. Παράλληλα πήρα πτυχίο Γαλλικής Φιλολογίας. Η πρώτη μου δουλειά ήταν το 1999, στη Νέα Υόρκη, όταν συμμετείχα σε ένα χοροθέατρο με θέμα τα Ελευσίνια Μυστήρια. Ήταν πολύ δυνατή εμπειρία, συνεργάστηκα με καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο. Καθώς είχα κερδίσει υποτροφία από τη Δραματική Σχολή θα μπορούσα να το «ψάξω» λίγο παραπάνω. Δε με ενδιέφερε όμως ποτέ ιδιαίτερα το εξωτερικό και καθώς είχα αφήσει την οικογένειά μου και την Κρήτη από όπου κατάγομαι πολύ νωρίς, θεώρησα υπερβολή να φύγω τόσο μακριά. Οι δικοί μου περίμεναν πως θα επέστρεφα στο νησί να ανοίξω φροντιστήριο Γαλλικών. Αντιθέτως, συνέχισα με τη Δραματική Σχολή κι έκανα μεταπτυχιακό στη Φιλοσοφία.
Μετάνιωσες ποτέ για τις επιλογές σου;
Για το ότι έγινα ηθοποιός; Πιστεύω πως θα ήμουν δυστυχισμένη αν δε γινόμουν. Βέβαια, η δουλειά μας έχει φοβερές αγωνίες, απίστευτη ανασφάλεια. Κρίση ή όχι, ο ηθοποιός ψάχνει για δουλειά δυο φορές το χρόνο, τουλάχιστον. Σήμερα, με λόγο ή χωρίς, η δουλειά μας γίνεται σκληρή, άνιση. Δεν αμειβόμαστε σωστά, δεν αμειβόμαστε καλά, ή δεν αμειβόμαστε καθόλου. Κι όμως, μου αρέσει ο δρόμος που διάλεξα. Ήμουν αρκετά ανασφαλής στην αρχή, κυρίως επειδή η οικογένειά μου δε συμφωνούσε. Με αυτήν την παρακαταθήκη συχνά είπα ότι θα τα παρατήσω, αλλά τελικά, ήμουν «τραβάτε με κι ας κλαίω». Σήμερα, που έχω ωριμάσει, αντιλαμβάνομαι πως θεωρούσα πως το θέατρο καλύπτει άλλες μου ανάγκες. Δεν είναι έτσι. Η μητρότητα που ήρθε στη ζωή μου εντελώς αναπάντεχα, έδωσε στο θέατρο την αξία που πραγματικά έχει στη ζωή μου, πολύ μεγάλη, πολύ σπουδαία.
Ο πολιτισμός πάντα περνούσε κρίση, ίσως γιατί θεωρείται πολυτέλεια, ενώ δεν είναι.
Ακριβώς, για αυτό και το θέατρο πάει καλά. Ο κόσμος πηγαίνει για πολλούς λόγους. Κάποιος, θα βρεθεί σε μια παράσταση κατά τύχη. Κάποιος άλλος, θα ψάξει πολύ που θα επενδύσει. Υπάρχουν άνθρωποι που βλέπουν μόνο κωμωδίες, το κατανοώ, είναι απόλυτα θεμιτό. Προσωπικά, σα θεατής, προτιμώ ένα δραματικό έργο που θα με πάρει «μαζί του», θα μου προσφέρει λύτρωση, κάθαρση. Βλέπω επίσης να δημιουργούνται συνασπισμοί, ομάδες που με προσπάθεια και τριβή προσφέρουν υπέροχα πράγματα, κάνουν πολύ ωραίες δουλειές. Με λίγα μέσα, μετά από χρόνια, αυτά τα παιδιά καταξιώνονται. Άλλωστε, στο θέατρο δεν υπάρχει συνταγή. Μπορεί να απολαύσεις ένα διαμάντι εκεί που δεν το περιμένεις και να δεις ένα υπερθέαμα που όταν του βγάλεις τα σκηνικά και τα κοστούμια δε θα σου μείνει τίποτα. Έχουμε επίσης εξαιρετικούς ηθοποιούς παρά τις πάμπολλες σχολές που έχουν δημιουργηθεί, στις οποίες δε θεωρώ ότι γίνεται πάντα καλή δουλειά. Κάποτε υπήρχαν οι δυο πόλοι, η σχολή του Ροντήρη, το Εθνικό Θέατρο και η σχολή του Κουν, το Θέατρο Τέχνης, που μέσα από διαφορετικές διαδρομές έφταναν στο ποθητό αποτέλεσμα. Με την έλευση της ιδιωτικής τηλεόρασης, όλοι θέλησαν να γίνουν ηθοποιοί. Υπήρχε μια επιπολαιότητα στην επιλογή που δεν υπήρχε στο παρελθόν. Τα εξώφυλλα, οι φωτογραφήσεις, το θεαθήναι. Δεν ήταν ένας διακαής πόθος όπως συνήθως μέχρι τότε. Κάποιοι πάτησαν πάνω σε αυτό και ξεπήδησαν, ούτε ξέρω πόσες σχολές. Μαθαίνω πως τώρα θα γίνουν πανεπιστημιακές, το θεωρώ πιο σωστό. Υπάρχει πάντως μηδαμινή εκπαίδευση όσον αφορά στον κινηματογράφο.
Υπάρχουν πολλοί που εργάζονται ως ηθοποιοί χωρίς να έχουν την απαραίτητη εκπαίδευση.
Συμβαίνει εδώ και χρόνια. Νομίζω πως ήταν η Μελίνα Μερκούρη που κατήργησε τις άδειες των ηθοποιών. Άλλωστε, πολλοί δεν ανήκουν καν στο Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών ή δεν έχουν τελειώσει σχολή και παρόλα αυτά, παίζουν σε μεγάλες παραγωγές. Το αποτέλεσμα άλλοτε τους δικαιώνει, άλλοτε όχι. Νομίζω πως στην Ελλάδα υπάρχει μια «εσάνς» επιπολαιότητας. Ο καθένας δηλώνει ότι θέλει, λέει και κάνει ότι θέλει και τελικά το θράσος θεωρείται η μεγαλύτερη αρετή. Είναι λίγο κουραστικό αυτό. Αν εστιάσεις εκεί, είτε θα εκνευριστείς, είτε θα γεμίσεις κακία, δεν αξίζει τον κόπο. Άλλωστε, θα φανεί στο χειροκρότημα.
Η έξαρση της τηλεόρασης κάπου κούρασε τον κόσμο. Πολλά φώτα, πολλή λάμψη. Επιφανειακή.
Συμφωνώ αλλά έχω βαρεθεί και να τσακώνομαι για αυτό το θέμα. Αν πεις κάτι τέτοιο, θα σου απαντήσουν πως ζηλεύεις. Βλέπω επίσης πως δουλειές που δε διαφημίζονται, πηγαίνουν πολύ καλά, σκίζουν. Το θέατρο όπως είπα, δεν έχει συνταγή και ίσως ευτυχώς. Συχνά, μεγάλες παραγωγές με σημαντικούς πρωταγωνιστές δεν πάνε καλά. Ή πάλι, εξαιρετικά έργα δεν είχαν καμία επιτυχία. Θεωρώ πως υπάρχουν οι ηθοποιοί και οι περσόνες, με ότι συνεπάγεται αυτό.
Έχεις ασχοληθεί με το σινεμά, την τηλεόραση;
Κυρίως σε μικρού μήκους ταινίες, έχουμε εξαιρετικούς μικρομηκάδες αλλά και σε κάποιες μεγάλου μήκους, όπως το «Πρώτη φορά νονός». Θεωρώ πως δε διαθέτω την απαιτούμενη εκπαίδευση σε αυτό και πάντα μου προκαλούσε μια αίσθηση φόβου. Στην τηλεόραση έλαβα μέρος στις «Μάγισσες της Σμύρνης» και στο «Γιούγκερμαν», μια πολλά υποσχόμενη σειρά που όμως το κανάλι την έκοψε.
Ποιους ρόλους θεωρείς σταθμό στην καριέρα σου μέχρι τώρα;
Το 2008 όταν ήμουν ακόμη στη Δραματική Σχολή μου έδωσαν ένα μονόλογο της μάνας από το «Ματωμένο Γάμο». Τότε είχα ευχηθεί κάποια στιγμή να παίξω αυτό το ρόλο και στα 36 μου ήρθε – αρκετά νωρίς είναι η αλήθεια – η πρόταση από τον Κώστα Τσιάνο. Ήταν καλοκαιρινή περιοδεία. Θα ήθελα στα 60 μου αν αξιωθώ να τον ξαναπαίξω. Συνήθως αυτούς τους ρόλους τους παίζουν ώριμες γυναίκες. Από την άλλη σε επίπεδο ηλικιακό, στα δεκαοχτώ της θα μπορούσε μια γυναίκα να έχει παντρευτεί και να έχει ένα νέο γιο, τον οποίον να χάσει από βεντέτα, όπως γινόταν στην Ισπανία. Άλλη ευτυχέστατη στιγμή στην καριέρα μου ήταν «Η πέτρα της υπομονής», σε σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη. Ήταν ο μονόλογος μιας αφγανής, του Αττίκ Ραχίμι, από βιβλίο του που μεταφέρθηκε στο θέατρο. Ο άντρας της ηρωίδας βρίσκεται σε κώμα κι εκείνη μιλά για την καταπίεση που δέχονται οι γυναίκες σε αυτά τα κράτη. Ήταν πολύ δυνατή εμπειρία για μένα. Και βέβαια, οι κατά καιρούς συναντήσεις μου με το συγγραφέα Σάκη Σερέφα. Έχω κάνει σε Θεατρικό Αναλόγιο το «Δράκοι» με σκηνοθέτη το Σταύρο Τσακίρη. Το άλλο ήταν για το Low Budget Festival πάλι με το Γιώργο Νανούρη, το «Δεκαπέντε λεπτά» με συμπρωταγωνιστή τον Αντώνη Λουδάρο και η τρίτη μας συνάντηση ήταν σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολάρι, εγώ, ο Αντώνης Φραγκάκης, η Τζένη Θεωνά, η Εύα Κοτανίδη και η Μαρία Σκαφτούρα, σε μονόλογους του ίδιου συγγραφέα.
Σε όλα τα επαγγέλματα οι γυναίκες αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες. Συμβαίνει και στο θέατρο;
Δε μπορώ να πω ότι εξαιτίας του φύλου μου έχω δυσκολίες στη συγκεκριμένη δουλειά. Έχω συνομιλήσει και με άντρες συναδέλφους που έχουν αντιμετωπίσει άλλου είδους προβλήματα. Το μόνο σίγουρο είναι πως οι γυναίκες είμαστε πολύ περισσότερες και κατά γενική ομολογία από όλους τους σκηνοθέτες που έχω συζητήσει, κατ’ αναλογία και πιο ταλαντούχες. Είναι λοιπόν πιο εύκολο για έναν καλό άνδρα ηθοποιό να ξεχωρίσει πιο γρήγορα. Σε μια οντισιόν θα εμφανιστούν 800 γυναίκες και 300 άνδρες. Από τις 800 οι 300 θα είναι πάρα πολύ καλές. Από τους 300 άνδρες, οι 80 θα είναι καλοί. Είναι και αριθμητικό το θέμα, το βλέπουμε και στις σχολές. Έχω διδάξει σε τμήματα που είχαν 20 κορίτσια και 5 αγόρια.
Ποιο θεωρείς το πιο δύσκολο κομμάτι στη δουλειά του ηθοποιού;
Την οντισιόν και τη διαχείριση των δυσκολιών που έχει ο χώρος. Κάποτε ρώτησαν την Κατίνα Παξινού τι χρειάζεται για να είσαι ηθοποιός. Είχε απαντήσει «να μπορείς να καταπιείς ένα υπερωκεάνιο και να το χωνέψεις». Γνωρίζουμε όλοι την πορεία της, θα μπορούσε να κάνει καριέρα στο εξωτερικό αν ήθελε. Στην ερώτηση αν εκείνη μπορούσε να το καταπιεί απάντησε «τρία υπερωκεάνια». Ακόμα κι αν είσαι στην κορυφή έχεις να διαχειριστείς δύσκολα πράγματα.
Σίγουρα έχει πολύ διάβασμα και κατόπιν, πρέπει να ξεχάσεις για λίγο τον εαυτό σου, να γίνεις κάποιος άλλος.
Γίνεσαι κάποιος άλλος άραγε; Ή είσαι ο εαυτός σου τονίζοντας κάποια συγκεκριμένη πτυχή σου; Αυτό το σώμα δε φέρεις, αυτή τη φωνή, αυτές τις εμπειρίες ; Κι εγώ ρωτάω. Υπάρχουν τόσα ρεύματα και τόσοι διαφορετικοί δρόμοι, τόσες εικασίες για το τι είναι υποκριτική…
Μπορεί να υπάρξει ένας ορισμός;
Ηθοποιία πάντως είναι «ποιώ ήθος» κι έτσι θα έπρεπε να είναι.
«Κυμβελίνος» – Θέατρο των Εξαρχείων
Παραστάσεις: από 14 Οκτωβρίου έως 11 Δεκεμβρίου 2016
Ημέρες & Ώρες Παραστάσεων: κάθε Παρασκευή στις 21.00, Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 19.00
Τιμές εισιτηρίων: γενική είσοδος € 15 / μειωμένο € 12
Διεύθυνση: Θεμιστοκλέους 69
Περιοχή: Εξάρχεια
Τηλέφωνο: 210 3300879
«Στέλλα Βιολάντη – ΄Ερως Εσταυρωμένος» – στο Θέατρο Χώρα
Παραστάσεις : από 5 Δεκεμβρίου
Ημέρες και Ώρες Παραστάσεων : Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 μ.μ.
Τιμές εισιτηρίων: γενική είσοδος € 15 / εξώστης- μειωμένο € 12
Περιοχή: Κυψέλη, Αμοργού 20